XCIV. Reg.n.1538, fol. 7. 21 ene. 1351.

XCIV. 

Reg.n.1538, fol. 7. 21 ene. 1351.

In Dei nomine et ejus divina gratia. Si generaliter parentes in erudicione et custodia filiorum soliciti debent esse potissime reges et principes circa suorum filiorum primogenitorum erudicionem et custodiam debent solerti diligencia vigilare cum negligencia parentum circa custodiam et erudicionem ipsam tanquam reprehensibilis debeat totaliter evitari. Hac itaque consideratione commoniti pateat universis quod nos Petrus Dei gratia rex Aragonum Valencie Majorice Sardinie et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanie prospicientes ab illustri Alionora regina Aragonum conjuge nostra carissima ex Dei insigni dono prolem desideratam diu a nobis et nostris fidelibus subditis suscepisse scilicet inclitum infantem Johannem carissimum primogenitum nostrum ducem Gerunde quem intimis visceribus cordis nostri dileccionis amore et benediccionis paterne dulcedine amplectimur toto corde: animadvertentes insuper utile et opportunum fore ut provideatur dicto infanti primogenito nostro potissime in puerili etate que opportunior est eruditioni et morum informationi de alumpno et educatore idoneo provido et modesto qui mente ingeniosa honestate vite ac bonis moribus et experta erudicione et doctrina multipliciter sit edoctus et qui sic ad curam doctrinam et erudicionem ipsius intendat quod de dicto infante et duce dum in tenera etate fuerit in providendo sibi de nutrice profiqua et aliis que sibi necessaria et opportuna fuerint curam habeat specialem et eundem etiam infantem et ducem cum hoc requisierit ejus etas in bonis instruat moribus et informet quique inter ea que doceri possunt Deo propicio sciat eligere meliora nec totum ex alienis studiis accipiat sed aliqua et multa bona inveniat de se ipso ut eundem infantem possit instruere moribus sapientia et doctrina que in ipso infante quem speramus prestante Domino post cursum nostre presentis vite regnaturum feliciter in regnis nostris comitatibus atque terris necessaria sint et pluribus esse poterunt utilia in regimine populorum: idcirco ad vestri nobilis et dilecti consiliarii nostri Bernardi de Capraria constantem expertam et approbatam industriam ac scienciam et nobilitatem et fidelitatem precipuam quam preteritis temporibus in nostris maximis et nostro regio nostroque reipublice statui periculosis negotiis que inter alia industria ac ingenioso consilio et opera vestris finem optimum habuerunt nobis utilem ostendistis et quam in dicto filio nostra et ejus utili erudicione custodia et doctrina speramus utile et proficuum afferre annuente Altissimo incrementum mentis nostre aciem dirigentes: vos dictum nobilem in alumpnum et educatorem dicti infantis et ducis eligimus constituimus decernimus et etiam ordinamus. Statuentes et decernentes hujus instrumenti publici serie et etiam ordinantes quod idem infans et dux apud vos et sub vestri solerti custodia atque cum felici usquequo idem infans et dux etatis sue quintum decimum annum compleverit custodiatur alatur et nutriatur: ita videlicet quod viventibus nobis et illustri regina predicta genitrice infantis et ducis jamdicti vel eadem regina ab hac luce substracta superviventibus nobis ante tamen quam aliam uxorem ducamus in utroque istorum casuum idem infans et dux alatur et nutriatur et moretur in villa civitate vel loco in quo nos duxerimus ordinandum. Nobis autem de medio sublatis supervivente nobis regina prefata infans idem et dux alatur nutriatur et moretur in illa civitate vel loco in quo ipsa regina tenens tamen viduitatem et in regnis et terris nostris tunc habitans duxerit ordinandum. Nobis vero et dicta regina rebus humanis exemptis vel dicta regina dumtaxat nobis aliam uxorem ducentibus in utroque istorum casuum infans idem et dux alatur nutriatur et moretur in illa civitate vel loco quo vos dictus nobilis alumpnus et educator infanti et ducis ejusdem provideretis ordinandum. Nobis autem et dicta regina et vobis dicto nobili ab hoc seculo transmigratis post decessum nostri et dicte regina et vestri nobilis antefati duo nobiles seu milites aut generosi vicarie Gerunde et Bisulduni eligendi per nobiles milites et generosos ipsius vicarie aut majorem partem ipsorum et duo cives civitatis Gerunde eligendi per universitatem civitatis ejusdem aut majorem partem ipsius et duo etiam nobiles seu milites aut generosi vicarie Bagiarum Berge et Berguitani eligendi per nobiles milites et generosos ejusdem vicarie vel majorem ipsorum partem et duo cives civitatis Minorise per ipsius civitatis universitatem aut ipsius majorem partem eligendi necnon etiam duo nobiles seu milites aut generosi vicarie Ausonie Vici Rivipulli et Rivipullensis Campirotundi et de Regali eligendi per nobiles milites et generosos ejusdem vicarie vel majorem ipsorum partem et duo cives civitatis Vici per ipsius civitatis universitatem vel ejus majorem partem eligendi: omnes predicti duodecim sicut premittitur electi seu eligendi vel major pars eorum omnibus vero ad hec vocatis possint disponere et ordinare de persona seu personis et loco seu locis apud quam vel quas seu in quo dictus infans et dux alatur nutriatur et moretur usquequo dictam etatem quindecim annorum compleverit ut est dictum. Intendimus tamen quod si vos dictus nobilis nobis predecederetis possimus constituere dicto infanti in alumpnum et educatorem illam personam de qua nobis visum fuerit expedire. Statuimus insuper concedimus decernimus ordinamus et volumus quod in casu in quo nos et dicta regina predecederemus ipso infanti et duci vel dicta regina dumtaxat nobis aliam uxorem ducentibus confestim in utroque istorum casuum absque aliqua tarditate seu mora vos dictus nobilis vel alius seu alii eligendus seu eligendi per nos aut duodecim supradictos vel majorem partem ipsorum percipiatis et percipere possitis vestra auctoritate propria per vos vel ipsos illos quos vos seu ipse eligendus seu eligendi inde constitueritis pro provisione dicti infantis et familie sue omnes redditus proventus et jura ducatus predicti et etiam quod illo casu dictus ducatus cum omnibus suis juribus sit sub vestri seu dicti aut dictorum electi seu electorum administratione et regimine pleno jure: sic videlicet quod vos aut electus seu electi predicti teneatis pro dicto infante et duce potenter ducatum predictum administracionem et regimen ejusdem et in eo et in quibuscumque etiam vicariis bajuliis procurationibus civitatibus villis et locis quibuscumque ponatis et ponere possitis pro vestro et dicti electi seu electorum libito voluntatis procuratores vicarios bajulos collectores reddituum et peytarum seu exaccionum judeorum et aliorum quorumcumque et alios officiales judices seu comissarios statuere seu etiam ordinare et destituere seu exerceri facere per vos seu dictum electum seu electos et officiales quos vos aut ipse seu ipsi eligeritis merum et mixtum imperium et omnem aliam jurisdiccionem altam et baxiam paces et treugas et cognicionem earum ac recipere et recipi facere potestates honorum et castrorum que infra dictum ducatum pro dicto infante et duce tenentur seu tenebuntur et homagia etiam et sacramenta fidelitatis a baronibus mililibus civibus et burgensibus et hominibus villarum et locorum et quibuscumque aliis personis que ratione naturalitalis vel feudorum dicto infanti et duci teneantur facere et prestare: necnon etiam omnes alias regalias et jura dicti ducatus vel ad ipsum ducatum quavis causa pertinentia et que dictus infans et dux si major esset per se facere et exercere posset possitis possit aut possint libere exercere et que etiam nos poteramus ante donacionem dicto duci per nos factam etiamsi essent majora et excellenciora superius nominatis. Et pro majori premissorum securitate sanccimus statuimus et ordinamus et volumus quod comites vicecomites comitores barones vervessores milites et generosi cives burgenses et homines villarum et locorum dicti ducatus nunc de presenti faciant et prestent et prestare teneantur vobis aut alii seu aliis quos nos ut princeps pater et legitimus administrator dicti infantis et ducis statuendum seu statuendos in actores et procuratores dicti ducis duxerimus aut jam statuimus seu ordinavimus ipsius infantis et ducis nomine recipienti seu recipientibus homagium et fidelitatis juramentum quorum virtute et religione per firmam et sollempnem stipulationem promittant quod omnia predicta et infrascripta attendent et complebunt et quod etiam juvabunt toto eorum posse quod premissa et subscripta omnia prout superius et inferius scripta sunt omnino et inconcusse serventur attendantur compleantur
exequantur et ad effectum deducantur et contra ea non facient nec venient nec aliquem contrafacere vel venire permittent palam vel oculte de facto vel consilio seu quovis alio ingenio sive arte et quod vobis seu electo aut electis predictis per nos aut dictos duodecim vel ipsorum majorem partem ut predicitur suo casu nomine et vice dicti infantis et ducis et ipsi etiam infanti et duci erunt boni fideles et legales ipsumque infantem et ducem et vos dictum nobilem seu electum aut electos predictos defendent contra omnem hominem mundi: et nichilominus quod vos aut electum seu electos predictos in tenendo tute personam dicti infantis et ducis et regendo bene et libere per vos vel dictum electum seu electos et alios quos vos aut ipse vel ipsi suo casu volueritis dictum ducatum pro toto eorum posse adjuvabunt et nullum impedimentum per se vel interpositam personam palam vel oculte de facto vel cum consilio aut quovis alio ingenio sive arte apponent seu prestabunt aut apponi seu prestari facient per quoscumque. Injungentes cum hoc publico instrumento publico vicem epistole in se gerenti comitibus vicecomitibus comitoribus baronibus militibus civibus burgensibus et aliis supradictis quod vobis dicto nobili seu dictis procuratori seu procuratoribus sacramentum et homagium faciant antedicta sub forma proxime superius expressata: quoniam nos cum presenti omnes et singulos comites vicecomites comitores barones vervessores milites cives burgenses et alios predictos absolvimus ab omni homagio dominio et fidelitate quibus nobis astricti sunt pro predictis vel modo aliquo obligati. Et ut predicta majori gaudeant firmitate tactis per nos sacrosanctis quatuor evangeliis juramus per Deum et dicta sancta quatuor evangelia et ipsius virtute juramenti promittimus vobis dicto nobili presenti et recipienti et notario subscripto tanquam publico persone hec a vobis dicti infantis ac electi seu electorum aliorum quorum interest intererit aut interesse poterit et potest in futurum nomine stipulanti et recipienti quod non mutabimus nec mutare possimus inter vivos aut in nostra ultima voluntate quovis modo quominus vos dictus nobilis aut electus seu electi predicti regimen persone dicti infantis et ducis et etiam dicti ducatus in dicto casu habeatis et libere habere et exercere possitis aut possint per vos vel ipsum aut ipsos vel alios ut superius dictum est: sic videlicet quod per ordinacionem seu dacionem tutoris vel cujusvis alterius ordinacionis seu administracionis quovis nomine possit seu valeat nuncupari per nos dicto infanti et duci jamdicti vel imposterum dandi inter vivos vel alia ultima voluntate sub quacumque verborum forma ipsa dacio processerit semper sit et intelligatur esse exclusa ab ipsa dacione potestas regendi personam dicti infantis et ducis et ducatum in dicto casu vobis dicto nobili vel alii electo seu electis superius atributa quibuscumque verbis derogatoriis etiam de hiis expressam mencionem facientibus in ipsa dacione appositis vel apponendis obsistentibus nullo modo: in tantum quod vos aut alius in dicto casu ut superius continetur electus seu electi dicta dacione aut quavis alia ordinatione per nos facta vel fienda minime obsistente possitis regimen persone dicti infantis et dicti etiam ducatus in dicto casu libere exercere et vobis aut alii seu aliis ut predicitur electo seu electis tutor datus vel dandus nullam possit facere inhibitionem monicionem vel mandatum super non utendo libere infantis et ducis ac ducatus jamdictorum regimine sepefato nec etiam idem tutor pro aliquo crimine seu aliqua accione vel ratione possit citare vel quemvis alium processum facere contra vos dictum nobilem aut alium seu alios in dicto casu electum seu electos: quoniam nos nunc ut ex tunc eximimus prorsus vos dictum nobilem et alium seu alios ut dictum est electum seu electos a jurisdiccione districtu et quavis superioritate tutoris dati vel dandi jamdicti. Et de predictis omnibus de certa sciencia et consulte legem facimus hujus serie specialem quam dicti juramenti virtute promittimus et firmam et solemnem stipulationem hic appositam in posse dicti infrascripti notarii nunquam revocare nec contra eam aliquas provisiones facere quovis modo. Quinimo tollentes quascumque leges et jura comunia municipalia et alia et quoscumque deffectus qui et que predictis in totum vel in partem possent quomodolibet obviare dicti juramenti vigore promittimus vobis dicto nobili et dicto notario stipulanti ut supra predicta omnia et singula tenere firmiter et observare et teneri et observari facere et contra ipsa vel eorum singula non facere vel venire per nos vel interpositam personam quavis ratione jure seu causa sub bonorum nostrorum omnium ypotheca. Ad hec nos Alionora Dei gratia regina Aragonum Valencie Majorice Sardinie et Corsice comitissaque Barchinone Rossilionis et Ceritanie antedicta vestri dilecti nobilis serenitate et matura circunspeccione prospectis habentes gratam multipliciter et acceptam ordinationem regiam antedictam ac de certa sciencia et consulte eidem adherentes in quantum in nobis est pro predictis dicto domino regi viro et domino nostro carissimo presenti gratiarum referimus et non immerito acciones necnon omnibus et singulis per eundem dominum regem constitutis decretis ordinatis et concessis consentimus et ea omnia et singula tanquam rite juste et utiliter facta firmamus laudamus et approbamus:. Et pro ipsorum meliore observatione juramus per Deum et hec sancta quatuor evangelia manibus nostris corporaliter tacta et dicti juramenti virtute promittimus vobis dicto nobili presenti et dicto notario dicti carissimi filii nostri infantis et ducis et dicti seu dictorum electi seu electorum et aliorum quorum potest seu poterit interesse nomine recipienti quod per nos seu alium circa regimen persone dicti infantis et ducis et ducatus predicti vobis dicto nobili et suo casu electo seu electis predictis per nos vel dictos duodecim vel eorum majorem partem ut predicitur comissum non prestabimus seu apponemus aut prestari seu apponi faciemus seu permittemus impedimentum seu obstaculum aliquod per nos seu alium palam vel occulte de facto vel consilio aut quovis alio ingenio aut aliqua ratione vel occasione aut jure aliquo sive causa etiamsi nos ejusdem infantis et ducis contingerit esse nutricem. Ego vero Bernardus de Capraria supradictus quamvis ad tantum portandum onus et honorem me insuficientem reputem et indignum tamen volendo vestri dicti domini regis et vestri dicte domine regine precibus imo verius jussionibus et mandatis expressis in omnibus obedire ac specialiter annuere in hac parte spiritus virtute resumpta in illo qui assurgit in occursum timentium et implorantium humiliter nomen suum quique clementer in semitis suis gressus hominis perficit fingo ancoram spei mee et huic tanto oneri imbeciles humeros humiliter submittendo de presenti regimen persone dicti domini infantis et ducis et dicti etiam ducatus in casibus superius et sepius declaratis recipio ac firma et solemni stipulatione promitto vobis dicto domino regi presenti et principi patri et legitimo administratori domini infantis et ducis predicti et notario supra et infrascripto tanquam publice persone ipsius domini infantis nomine stipulanti et recipienti et tactis per me corporaliter sacrosanctis quatuor evangeliis juro et homagium facio vobis dicto domino regi ore et manibus comendatum quod circa regimen persone dicti infantis et ducis ac ducatus jamdicti me habebo legaliter atque bene et quod nunquam scienter ero in consilio vel auxilio vel in facto quod dictus dominus infans et dux amitat vitam vel membrum aliquod vel quod recipiat in persona aliquam lesionem vel injuriam vel contumeliam vel quod idem dominus infans et dux amitat aliquem honorem quem nunc habet vel in antea possidebit: et si sciero vel audiero de aliquo qui velit aliquid istorum contra dictum dominum infantem et ducem facere pro posse ut non fiat impedimentum prestabo et si impedimentum prestare nequivero dicto domino infanti et duci quam scito potero nunciabo et contra eum ut potero dicto domino infanti et duci auxilium prestabo. Et si contigerit cetera aliqua que dictus dominus infans et dux habet vel habebit injuste vel fortuitu casu amittere ea recuperare juvabo et recuperata omni tempore juvabo retinere. Et si scivero ipsum dominum infantem et ducem velle juste etiam offendere aliquem et inde generaliter vel specialiter fuero requisitus meum sicut potero prestabo auxilium. Et si aliquid michi de secreto manifestaverit idem dominus infans et dux illud sine sui licencia nemini pandam vel quod pandatur faciam. Et si consilium michi super aliquo pacto postulaverit illud eidem dabo consilium quod michi videbitur magis expedire eidem et nunquam ex mea persona aliquid faciam scienter quod ad suam injuriam vel contumeliam possit quomodolibet pertinere. Nos etiam rex predictus presentis tenore sanccimus decernimus et etiam ordinamus quod idem homagium et fidelitatis sacramentum faciat seu faciant et facere teneatur sen teneantur ille vel illi qui per nos aut dictos duodecim vel eorum majorem partem in casu jamdicto electus seu electi fuerit seu fuerint ad regimen persone dicti infantis et ducis ac ducatus predicti illis videlicet persone seu personis que per eosdem duodecim vel eorum majorem partem electa fuerit seu electe. In quorum testimonium nos rex predictus nostre majestatis sigillo et nos regina predicta sigillo nostro hoc instrumentum publicum jussimus in pendenti muniri. Quod est actum et datum in castro Perpiniani die vicesima prima januarii anno a nativitate Domini millessimo CCCL primo. - Vidit Jaspertus. - Sig+num Petri Dei gratia etc. qui predicta firmamus convalidamus laudamus et juramus et ex nostre regie potestatis plenitudine eisdem nostram regiam prestamus auctoritatem pariter et decretum. - Sig+num Alionore Dei gratie regine Aragonum etc. que predicta firmamus laudamus approbamus concedimus et juramus. - Sig+num Bernardi de Capraria predicti qui hec laudo firmo concedo et juro et homagium facio. - Testes hujus rei sunt nobilis Petrus de Fenolleto vicecomes de Caneto et de Insula Berengarius de Apilia et Matheus Mercerii majordomus dicte domine regine milites Jacobus de Faro Berengarius de Codinachs magister racionalis et Jaspertus de Tregurano consiliarii dicti domini regis. - Sig+num Mathei Adriani dicti domini regis scriptoris secretarii et regia auctoritate notarii publici per totam terram et dominacionem ejusdem qui predictis interfuit et hec scribi fecit et clausit. - Dominus rex mandavit Matheo Adriani.

xcv-reg-1538-fol-8-16-feb-1351

Tomo I, texto I., Génova

AÑO DE 1403.
Núm.I, 15 de enero.
Convenio entre el rey don Martín de Aragón y el Común de la república de Génova, confirmando las paces ajustadas a 21 de noviembre de 1386, y estableciendo ciertas reglas para indemnizar los perjuicios que aragoneses y genoveses se habían causado mutuamente desde la celebración de aquel tratado.

I. (1)
Reg. 2,315 fol.57 15 de enero de 1403.

(1) Al comenzar el traslado de los documentos que componen esta colección diplomática, dudamos si sería mejor darlos a la imprenta tales como se hallan en sus respectivos registros, esto es, plagados de barbarismos y solecismos, y faltos de incisos, acentos y, por lo general, de todos los demás signos ortográficos; o bien, si convendría más corregir en la impresión su viciosa ortografía. De este último modo facilitábamos ciertamente su inteligencia y estudio; pero nos han parecido más poderosas las razones que militaban por el primero. Aunque no pueda decirse que la falta de puntuación y otros vicios de la escritura marquen de un modo determinado ninguna época; con todo es indudable que la ortografía no conoció en esta parte reglas algún tanto fijas hasta mucho después de la introducción de la imprenta; pues se descubre aun la mayor incertitud en las primeras ediciones, y si bien en los diplomas y otros manuscritos de este archivo se ven puestas de trecho en trecho, como quien dice, algunas virgulillas, no se observa regla fija en su colocación, ni indican diferencia alguna entre lo que debe ser inciso, punto y coma, etc. Además la diferente colocación de los incisos y demás notas altera muchas veces notablemente el sentido de una cláusula, y para marcarlos nosotros en un documento que en su matriz no los lleva, hubiéramos debido prejuzgar lo que de ningún modo nos incumbe. El arzobispo Marca, Capmany y otros compiladores publicaron, es verdad, sus colecciones en correcta ortografía; pero ellos obraban, si vale decirlo así, por su propia cuenta y riesgo: nuestro cargo y nuestra posición son muy diferentes. A demasiado quizás nos habremos atrevido con poner las correspondientes mayúsculas a los nombres propios y otros análogos, e indicar por medio del punto o dos puntos aquellos signos del manuscrito que no daban lugar a ninguna duda. 

/ Los textos en latín pueden contener más errores, ya que el texto procede de un scan OCR del libro impreso/ 

In eterne pacis et confederationis Actoris nomine cunctis populis patefiat: Quod nos Martinus Dei gratia rex Aragonum etc. vidimus quoddam publicum instrumentum tenorem continens hic insertum. In nomine eterni Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti beate Marie semperque virginis et totius curie celestis amen: Universis pateat evidenter quod cum nichil sit quod lumine clariore prefulgeat quam recta fides in principe nichil quod ita nequeat occasui subjacere quam vera religio nam cum Actorem vitae et luminis utraque respiciant recte et tenebras respuunt et nesciunt subjacere deffectui utrarumque dominationum votis omnibus fuit exorata divina potentia ut mentes earum in hoc ardore pacis in hac devotione quodque integre religionis studio longevis temporibus conserventur: hoc enim regnis cunctisque subditis suis creditur expedire ut sua firmentur imperia et subditorum custodiatur utilitas hec namque facultates protendit mores extollit et alia universa bona componit. Ut igitur inita pacis federa reformentur et ne tanta discordia videatur sub dissimulatione foveri honorabiles et circumspecti viri domini Bernardus de Ponte legum doctor et Guillelmus
Pujada cives Barchinone consiliarii ambassiatores et procuratores excellentissimi principis et domini domini Martini Dei gratia regis Aragonum Valentie Maiorice Sardinie et Corsice comitisque Barchinone Rossilionis et Ceritanie constituti ab ipso domino rege specialiter ad infrascripta gerenda tractanda et componenda ut patet per publicum instrumentum sigilli ipsius domini regis appensione in cera vermilia munitum subscriptum inferius et insertum ex una parte et nobiles et circumspecti viri dominus Ingus de Grimaldis legum doctor et Anthonius Rex cives januenses sindici ambassiatores et procuratores magnifici domini Johannis Lemeyngre dicti Bociquaut marescalli Francie locumtenentis regii citra montes et gubernatoris januensis pro serenissimo domino rege francorum domino Janue et venerabilis consilii duodecim sapientum ancianorum civitatis Janue constituti a dictis nomine suorum principalium ad infrascripta specialiter gerenda tractanda et componenda ut patet per publicum instrumentum subscriptum a simili et insertum ex parte altera: habitis inter ipsos ambassiatores et procuratores dictis nominibus pluribus et diversis colloquiis tractatibus collationibus discussionibus et recognitionibus pacium inter partes seu dominationes predictas hactenus initarum et reformationum ipsius pacis: tandem videntes et firmiter agnoscentes quod pax seu reformatio pacis alias inite inter nobilem virum dominum
Berengarium de Apilia militem consiliarium et majordomum ac procuratorem recolende memorie domini Petri regis Aragonum etc. ex una parte et nobilem et prudentes viros Luquinum Scarampum et Anthonium de Credentia notarium et comunis Janue cancellarium cives januenses ambassiatores sindicos et procuratores magnifici domini Anthonioti Adurni olim ducis Janue et sui consilii quindecim sapientum ancianorum januensium seu comunis Janue ex parte altera que inita et firmata fuit inter procuratores prenominatos in sala majori palatii regii Barchinone sub anno Domini MCCCLXXXVI (1386) die jovis in tertiis XXII mensis novembris est precipue confirmanda pervenerunt et pervenisse sibi ad invicem et vicissim dicti procuratores nominibus quibus supra confitentur et confessi fuerunt ad infrascripta pacta conventiones et pacis reformationem ut infra. Primo videlicet quod dicti procuratores dictis nominibus et nomine et vice principalium suorum unanimiter et concorditer dictam pacem seu reformationem pacis et confirmationes ejusdem reformaverunt et de novo confirmaverunt et approbaverunt volentes statuentes ordinantes et sibi ad invicem et vicissim promittentes quod dicta pax et confirmationes ejusdem serventur et servari debeant per dictas dominationes et quamlibet ipsarum juxta ipsarum series et tenores una cum additionibus conventionibus et protestationibus infrascriptis: hoc adjecto et inter ipsas partes dictis nominibus expresse et specialiter convento et reservato quod si conventiones aut pacta in presenti reformatione pacis contente et contenta essent contraria seu incompatibilia aliquibus capitulis seu verbis in predicta pace seu reformatione pacis ut supra presentialiter reformata et de novo confirmata appositis seu contentis ista firma remaneant et illsa illa vero quoad hec remaneant invalida et penitüs revocata sed quoad alia in suo remaneant perpetuo robore et vigore. Item cum a tempore dicte pacis seu reformationis pacis ut supra inite inter prefatum dominum regem Petrum seu procuratorem ipsius ex una parte et dictum magnificum dominum Anthoniotum Adurnum olim ducem et suum consilium ancianorum nomine comunis Janue seu procuratores ipsorum ex altera et presentialiter reformate fuerint per subditos dictarum dominationum hinc inde illata data facta comissa et perpetrata multa damna prede et raubarie et exinde per ipsas dominationes et quamlibet ipsarum fuerint date facte et concesse multe marche laudes represalie seu pignerationes ac executiones earum dicti ambassiatores et procuratores dictis nominibus ordinaverunt et convenerunt quod dicta omnia damna necnon marche laudes represalie seu pignerationes ac executiones earum fiende ac omnes et singule petitiones et requisitiones que pro ipsis damnis marchis represaliis seu pignerationibus ac executionibus et occasione ipsarum facte seu que fieri possent hinc inde suspendantur et suspense esse habeantur teneantur et reputentur usque ad annos IIII or proxime sequuturos a die ratificationis presentis reformationis pacis continue computandos. Interim vero dicto tempore durante voluerunt et ordinaverunt quod per dictum serenissimum dominum regem Aragonum eligantur et nominentur duo probi viri cathalani vel januenses qui in civitate Janue habeant facere infrascripta et per dictum magnificum dominum gubernatorem et suum consilium etiam nominentur et eligantur alii duo probi viri januenses vel
cathalani qui in civitate Barchinone habeant facere infrascripta: et dicti sic per utramque dominationem electi et nominati habeant et habere debeant a dictis dominationibus largam et amplam potestatem et bayliam, scilicet dicti duo per prefatum serenissimum dominum regem Aragonum electi audiendi omnes januenses districtuales et subditos dicti domini regii gubernatoris et comunis Janue qui dictos duos adhierint: et dicti duo per dictum magnificum dominum gubernatorem et consilium electo habeant potestatem et bayliam audiendi omnes cathalanos et subditos dicti domini regis Aragonum: et habeant potestatem discutiendi que damna sint illata et a quibus et qui legittime teneantur et ipsa taxandi et taxata adjudicandi et taxata judicata si qua jam sint denuo recensendi etiam si marche adjudicate essent vel si non essent adjudicate et de et super
omnibus et singulis dependentibus emergentibus accessoriis annexis et connexis ab eis et a quolibet predictorum: et super ipsis damnis raubariis et offensis habeant et debeant inquirere informationem liquidationem et discussionem facere summarie et de plano sine strepitu et figura judicii sola veritate inspecta malitiis dilationibus et omnibus juris solemnitatibus pretermissis et super ipsis

diffinire et justitiam facere: et qui etiam sic electi et nominati ut supra per dictas dominationes et quamlibet earum habeant potestatem et bayliam providendi et ordinandi super indemnitate et satisfactione fienda dictis damnificatis ut supra tam per modum et viam impositionis alicuius drictus seu juris vel gabelle quam per alium modum et viam: et tempus dictorum IIII. or annorum prorogandi prout et sicut eis videbitur: et demum in predictis et circa predicta et quodlibet predictorum providere et ordinare prout et sicut eis videbitur opportunum ita tamen quod super
dicti juris impositione et temporis prorogatione habeant dicti quatuor unanimiter concordare. Item voluerunt ordinaverunt et expresse convenerunt non obstante dicta suspensione quod si forsitan dicte dominationes vel altera ipsarum cum litteris sigillatis vel aliis publicis instrumentis effeete fuerint seu essent debitrices aliquorum subditorum ipsarum dominationum vel ostendi poterit legittime quod ipse dominationes vel aliqui officiales earum aliquid ceperint vel occupaverint a subditis ajterutrius dominationum predictarum et illud conversi fuerint in utilitatem ipsarum
dominationum vel alterius earum seu illud receperint de mandato seu ratihibitione ipsarum dicta talia debita in predicto capitulo nullatenus comprehendantur sed remaneant in eorum jure prout et sicut erant ante presentem pacis reformationem. Item convenerunt et ordinaverunt quod libertates et immunitates antique subditis utriusque partis serventur et servari debeant et si contra ipsas immunitates et libertates vel jus fíat directe vel indirecte seu imponatur vel impositum esset aliquod drictum seu gravamen illi dricto seu illi gravamini simile in quantitate imponatur vel imponi possit per alteram dominationem in onere et gravamine illorum subditorum illius dominationis qui ultra libertates et immunitates predictas seu jus vel alias gravabit vel gravaberit pro his que jam sunt imposita vel que ulterius imponerentur seu aliqualiter exhigerentur rata tamen pace manente que si contra predictas immunitates et libertates fieret nullatenus infringatur. Item convenerunt et
ordinaverunt quod capitanei et gubernatores castrorum et locorum de Callerii et Alguerio vel presidentes eis in dictis locis qui sint et pro tempore fuerint prestent et prestare teneantur sacramentum et homagium facere et subire debeant de servando tenendo et custodiendo omnia et singula capitula presentís reformationis pacis et ad ipsam spectantia et pertinentia: et si aliquis januensis subditus vel districtualis dicti regii gubernatoris et comunitatis januensis fuerit damnificatus quod absit per aliquem seu aliquos habitatores dictorum castrorum et locorum de Callerii et Alguerio vel per receptatos seu qui receptarentur in eis sit in electione damnum passi seu damnificati querelam facere de damno sibi illato coram dictis gubernatoribus et capitaneis et ipsorum altero vel presidente seu presidentibus in dicto loco seu locis videlicet coram illo sub cujus jurisdictione dicti damnificantes seu damnum committentes reperti fuerint seu inventi vel coram prelibato domino rege Aragonum: et si dictus gubernator vel dictus presidens requisitus querelantibus predictis justitiam non fecerit expeditam quod puniatur et puniri debeat in bonis propriis de quibus fiat satisfactio et restauratio dicto seu dictis damnum seu damna passo seu passis: et ipso facto perdat et amoveatur a dicto ejus officio nec ullatenus possit ad illud admiti seu remiti immo sit factus perpetuo inhabilis ad illud ulterius obtinendum: et versa vice quod potestates
et castellani Bonifaci et Monaci vel alii presidentes eis in dictis locis qui sunt et pro tempore fuerint prestent et prestare teneantur sacramentum et homagium facere et subire debeant de servando tenendo et custodiendo omnia et singula capitula presentis pacis reformationis et ad ipsam spectantia et pertinentia. Et si aliquis cathalanus subditus vel distrietualis prefati serenissimi domini regis Aragonum fuerit damnificatus quod absit per aliquem seu aliquos habitatores dictorum castrorum et locorum de Bonifacio et Monacho vel per receptatos seu qui receptarentur in eis sit in electione damnum passi seu damnificati querelam facere de damno sibi illato coram dictis potestatibus et castellanis seu eorum altero vel presidente seu presidentibus in dicto loco seu locis videlicet coram illo sub cujus jurisdictione dicti damificatores seu damnum commitentes reperti fuerint seu inventi vel coram dicto domino gubernatore et suo consilio comunitatis Janue. Et si dictus potestas et castellanus requisitus vel dictus presidens quered lantibus predictis justitiam non fecerit expeditam quod puniatur et puniri debeat in bonis propriis de quibus fíat satisfactio et restauratio dicto seu dictis damnum seu damna passo seu passis et ipso facto perdat et amoveatur a
dicto ejus officio nec ullatenus possit ad illud admitti seu remitti immo sit factus perpetuo inhabilis ad illud ulterius obtinendum. Item convenerunt et ordinaverunt dicti ambassiatores et procuratores dictis nominibus quod omnes et singuli subditi et districtuales dictarum dominationum et cujuslibet ipsarum habentes tenentes vel custodiente castra villas terras seu loca extra territorium seu cohereionem dictarum dominationum vel alterius earum qui et que sint sub dominio alterius cujusvis domini sint et teneantur obligati et astricti ad tenendum et eñectualiter observandum et custodiendum prcsentem reformationem pacis et confirmationes ipsius prout et sicut in capitulis ipsius seriosius continetur et per dictas dominationes et per utramque ipsarum ad hec compellantur omnino salva semper fidelitate dominorum superiorum pro quorum dominio dicta castra villas terras seu loca teneant et custodiant in casibus a jure licitis et permissis et salvo alio quocumque casu a jure licito et permisso. Item ut ipsa reformatio pacis valeat melius observari et custodiri dicti ambassiatores et procuratores dictis nominibus voluerunt et convenerunt quod per utramque dictarum dominationum videlicet quamlibet in jurisdictionc sua eligantur constituautur et ordiiientur et eligí constitui et ordinari debeant duo probi viri qui nominentur et nominari debeant protectores defensores et conservatores presentis pacis reformationis et quorum proprium sit ofíicium requirere prosequi et protestari et quecumque alia demum facere que sint vel fuerint necessaria vel utilia seu opportuna ad conservationem executionem et effectualem observatmaem pacis perpetue supradicte et hujusmodi reformationis ejusdem et omnium et singulorum contentorum in eis: quibus quidem protectoribus defensoribus et conservatoribus pacis predicte per utramque dictarum dominationum detur et concedatur plena potestas et baylia faciendi et exequendi omnia et singula supradicta: et ut dicti eligendí ut supra sint solliciti et diligentiorem curam habeant in predictis omnibus et singulis et in dependentibus emergentibus incidentibus annexis et connexis ab eis et eorum quolibet voluerunt et ordinaverunt quod per dictas dominationes et utramque carum eis constituatur certum salarium prout ipsis dominationibus videbitur et placuerit. Item actum et conventum est inter prenominatos ambassiatores sindicos et procuratores dictis nominibus quod prefatus serenissimus dominus rex Aragonum infra menses duos proxime venturos a die presentis pacis reformationis per dictos ambassiatores dictis nominibus fírmate incoandos per publicum et solemne instrumentum approbabit et ratifficabit omnia et singula supradicta et infrascripta et jurabit ad sacrosancta quatuor Dei evangelia manibus suis propriis tacta predicta tenere custodire et firmiter observare et facere observari: et similiter quod dictus magnificus dominus regius gubemator anciani et consilium comunitatis Janue per publicum et solemne instrumentum approbabunt et ratifficabunt omnia et singula supradicta et infrascripta et jurabunt ad sacrosancta quatuor Dei evangelia manibus eorum propriis tacta predicta tenere custodire et firmiter observare et lacere observan hoc tamen adjecto et
expresse convento quod si aliqua ex dominationibus supradictis nolens ratifficare seu approbare presentem pacis reformationem illam possit reprobare et omnia et singula in ea contenta: quam reprobationem et improbationem teneatur et debeat intimare alteri dominationi de qua intimatione constare debeat publico instrumento alias elapso dicto tempore duorum mensium presens pacis reformatio et omnia et singula in ea contenta remaneant in sui roboris fimamento. Et cum per lapsum dictorum duorum mensium improbatione seu reprobatione non secutis per alteram dominationem nec alteri intimatis ut est dictum dicta pax pura remaneat atque firma est conventum quod infra teutium seu alium mcnsem sequentem quelibet ipsarum dominationum habeat confirmare solemniter et expresse dictam pacem ut supra in presentí capitulo continetur nisi infra dictos duos menses fuerit solemniter cum juramento confirmata: et dictam confirmationem in publico instrumento redactam debeat altera dictarum dominationum intimare et mittere alteri et infra dictum mensem per loca sólita et assueta suarum dominationum dictam pacem et contenta in ea voce preconia facere publican. Tenore igitur presentís publici instrumenti retento prius et protestato expresse per procuratores dicti domini regis Aragonum hoc videlicet quod ídem dominus rex Aragonum per snpra vel infrascripta non vult nec intendit nec dieti procuratores ejus nomine aliqualiter approbare aliqua pronunciata per magnificum dominum Johannem marchionem Montisferrati quondam in pace per marchionem eundem dudum pronunciata inter dictum dominum regem et magnificum dominum tune ducem et comune Janue in quantum concernant locum de Alguerio Sardinie insule in quacumque parte pronunciatorum per ipsum marchionem fuerint collocata nec alia pronunciata per dictum marchionem in ultima ejus sententia: et retento expresse et protestato per dictos procuratores regii gubernatoris et comunis Janue hoc videlicet quod dicti procuratores regii gubernatoris et comunis Janue nolunt nec intendunt per supra vel infrascripta parari aliquod per judicium dictis principalibus suis super juribus sibi competentibus contra dictum dominum regem in dicto loco de Alguerio vel alias quomodocumque pronunciata per marchionem jamdictum in quacumque parte dictorum pronunciatorum fuerint collocata: prenominati sindici ambassiatores et procuratores nominibus quibus supra gratis et ex certa scientia et deliberatione diligenti prehabita laudaverunt approbaverunt atque firmaverunt preinserta capitula et quodlibet eorundem et omnia et singula in eisdem et eorum singulis expressata juxta sui seriem pleniorem videlicet dicti circumspecti viri dominus Bernardus et Guillelmus ambassiatores et procuratores dicti domini regis quatenus eundem dominum regem obligant et astringunt et dicti nobilis et circunspecti viri dominus Ingus et Anthonius ambassiatores procuratores et sindici prefati domini regii gubernatoris et comunis Janue quatenus ipsos dominum gubernatorem et comune Janue utique obligant et astringunt. Et convenerunt sibi ad invicem ac etiam promisserunt bona fide per stipulationem solempnem firmam et validam quod sui principales prefati predicta omnia et singula grata rata et firma habebunt tenebunt et inviolabiliter observabunt et facient a suis subditis et districtualibus inviolabiliter observan. Et si dictus dominus rex Aragonum forsitan non observare vel facere observari faciendo vel veniendo adversus predicta vel aliquod predictorum dicti ejus ambassiatores et procaratores voluerunt et convenerunt ac etiam promisserunt jamdictis procuratoribus et sindicis prefati domini regii gubernatoris et comunis Janue stipulantibus nomine suorum principalium prelibatum dominum regem Aragonum incidere in penam centum milium florenorum auri de Florentia pro observatione premissorum que pena in tantum taxata et conventa sit et esse debeat pro damno et interesse partis observantis et totiens comittatur et exigi possit per dictos dominum regium gubernatorem et comune Janue quotiens fuerit per prefatum dominum regem Aragonum contrafactum seu ipsum contingerit incidere in eandem. Et si predicti dominus regius gubernator et comune Janue forsitan non observarent vel facerent observari faciendo vel veniendo adversus predicta vel aliquod predictorum dicti sui sindici et procuratores voluerunt et convenerunt ac etiam promisserunt sepedictis procuratoribus et ambas siatoribus prefati domini regis Aragonum stipulantibus nomine et vice dicti domini sui regis dictum dominum regium gubernatorem et comune januensium incidere in penam centum milium florenorum auri de Florentia pro observatione premissorum que pena in tantum taxata et convenia sit et esse debeat pro damno et interesse partis observantis et totiens comittatur et exigi possit per dictum dominum regem Aragonum quotiens fuerit per dictum dominum regium gubernatorem et comune Janue contrafactum seu ipsos contingerit incidere in eandem. Quibus tamen penis comissis solutis etiam vel non solutis nichilominus rata firma et valida permaneant omnia et singula supradicta et proinde et ad sic observandum complendum et attendendum dicti procuratores sindici et ambassiatores dictis nominibus sibi ad invicem et vicissim stipulantibus et recipientibus nomine et vice principalium suorum et omnium et singulorum cujus vel quorum poterit interesse omnia et singula ipsorum dictis nominibus et cuiuslibet eorum bona habita et habenda pignoraverunt obligaverunt et hypothecaverunt.
Tenor instrumenti procuratorii facti per dictum dominum regem Aragonum predictis domino Bernardo et Guillelmo talis est. In nomine regis pacifici et potentis cunctis gentibus patefiat: Quod nos Martinus Dei gratia rex Aragonum Valencie Majorice Sardinie et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanie de legalitate et industria vestri fidelium consiliariorum nostrorum Bernardi de Ponte legum doctoris et Guillelmi Pujada civium Barchinone ab experto confisi plenarie tenore presentis publici instrumenti omnibus jure via modo et forma quibus melius possumus facimus constituimus et etiam ordinamus nostros certos et veros nuncios et procuratores et loco nostri etiam ponimus vos dictos Bernardum et Guillelmum ad petendum exigendum recipiendum et procurandum vice et nomine nostri ac pro nobis et subditis nostris ab egregio viro gubernatore consilio et comuni Janue et subditis seu districtualibus dicti comunis restitutionem emendam et salisiactionem de quibuseumque pecuniarum quantitatibus bonis et rebus ablatis captis retente seu quomodocumque et qualitercumquc debitis nobis et subditis nostris tam per prefatos gubernatorem consilium et comune Janue vel officiales suos quam per subditos et districtuales eorum quacumque rationc occasione seu causa et tam cum cartis et scripturis quam sine usque in diem et horam presentes: et ad quitandum liberandum et absolvendum prefatos egregium gubernatorem consilium et comune Janue curiam officiales et subditos ac districtuales eorum et vos bene quitios et solutos seu tácitos et contentos vocandum de his que vos dicti nuncii et procuratores nostri habueritis et perceperitis vel etiam de bis de quibus nomine supradicto composueritis cum eisdem vel promisseritis seu pactum dicto nomine feceritis de ulterius non petendo et propterea instrumenta et scripturas cassandum jura rationes et actiones cedendum transhigendum componendum et prout vobis dictis procuratoribus et nunciis nostris dictis nominibus videbitur faciendum: preterea ad componendum tractandum ineundum et reformandum cum sepedicto egregio gubernatore et comuni vel curia seu oíficialibus suis nomine et vice nostris et subditorum nostrorum veram et sinceram pacem concordiam stabilem et bonam voluntatem de et super quibuscumque offensionibus cedibus rapinis violentiis injuriis inimicitiis et rancoribus ac demum quibuslibet damnis realiter vel personaliter hactenus illatis datis seu procuratis nobis et subditis nostris in quavis mundi parte tam in térra quam in mari et qualicumque modo facto opere vel tractatu utriusque partis seu quacumque causa vel ingenio que dici vel excogitari possint: necnon ad ipsas offensiones cedes rapinas violentias injurias inimicitias et rancores ac damna realia et personalia Deo propitio bine inde sedandum terminandum et sopienduin perpetuo vel per treugam et usque et tempus et tempora et sub pactis modis formis conventionibus compositionibus transactionibus remissionibus promisionibus stipulationibus et obligationibus de quibus et prout vobis videbitur et placuerit faciendum: et de seu pro premissis omnibus et singulis atlendendis et firmiter observandis cum dependentibus emergentibus acccsoriis et connexis nos et omnes subditos nostros solemniter obligandum in publico vel publicis instrumentas inde conficiendis promissionibus obligationibus penarum adjectionibus juramentis in animam nostram hypothecis solemnitatibus clausulis et cautelis necessariis debitis et opportunis. Dantes et concedentes vobis dictis procuratoribus et nunciis nostris in predictis et circa predicta et in dependentibus coherentibus accesoriis et connexis plenum liberum et generale mandatum cum plena libera et generali administratione promittentes vobis in manibus atque posse nostri secretarii et notarii infrascripti tamquam publice et autentice persone stipulantis et recipientis nomine dicti comunis et officialium et subditorum suorum necnon omnium et singulorum quorum interest intererit vel interesse poterit nos perpetuo babituros ratum gratum et firmum quicquid per vos dictos procuratores et nuncios nostros in premissis et circa premissa actum gestum factum compositum tractatum initum reformatum conventum stipulatum promissum obligatum seu quomodolibet procuratum fuerit eisque nunquam contrafacturos seu venturos aliquo jure ratione vel causa sub hypotheca et obligatione omnium bonorum nostrorum presentium et futurorum. Quod est datum et actum in palatio nostro regali civitatis Valentie duodecima die julii anno a nativitate Domini millessimo CCCC secundo regnique nostri septimo. Signum + Martini Dei gratia regis Aragonum Valencie Majorice Sardinie et Corsice comitisque Barchinone Rossilionis et Ceritanie qui hec laudamus concedimus et firmamus huicque instrumento nostrum pendens sigillum apponi jubemus in testimonium premissorum. REX MARTINUS. Testes sunt qui fuerunt ad premissa presentes egregii viri Jacobus de Prades conestabulus regni Aragonum et Bernardus de Capraria magister
justitiarius regni Sicilie milites consiliarii et camerlengi domini regis predicti. Sig+num Guillelmi Poncii secretarii serenissimi domini regis Aragonum supradicti auctoritateque regia notarii publici per totam terram et dominationem suam qui mandato ejusdem premissis interfuit eaque scribi fecit et clausit.
Tenor etiam instrumenti procuratorii facti per dictos dominum regium gubernatorem januensium predictis domino Ingo et Antonio talis est. In nomine domini amen. Illustris et magnificus dominus dominus Johannes Lemeyngre dictus Bouciquaut marescallus regni Francie locumtenens regius et gubernator januensium etc. pro serenissimo rege francorum domino Janue in presentia consilio voluntate et consensu sui venerabilis consilii duodecim sapientum ancianorum dicte civitatis Janue: et dictum consilium et consiliarii dicti consilii in presentia auctoritate et decreto dicti illustris domini regii januensium gubernatoris in quo consilio interfuit legittimus et sufficiens numerus ipsorum ancianorum et illorum qui inter fuerunt nomina sunt hec Johannes de Vallebella notarius prior Laurentius Marruffus Albertus Grillus Clemens de Prementorio Nicholaus de Zolasco Nicholaus de Merato Ambrosinus de Marinis Simon Marabotus Octobonus Spinulla et Jacobus Salvaigus agentes nomine et vice prefati serenissimi francorum regis domini Janue et comunis Janue et pro ipsis rege et comuni confisi de discretione fidelitate et prudentia sapientis et providi virorum domini Inghi de Grimaldis legum doctoris et Anthonii Regis dilectorum suorum civium Janue ipsos dominum Inghum et Anthonium licet absentes tamquam presentes fecerunt constituerunt creaverunt et elegerunt eorum dicto nomine et dicti serenissimi regis domini Janue et comunis Janue ambassiatores procuratores síndicos actores factores et nuncios speciales et quioquid et prout de jure melius fieri potest loco ipsorum dominorum constituentium dicto nomine posuerunt et ponunt ad eundum et sese personaliter confcrendum ad presentiam serenissimi et excellentissimi regis Aragonum Valencie Majorice etc. et coram quibuscumque ambassatoribus procuratoribus comissariis auditoribus et officialibus dicti serenissimi regis constitutis et deputatis seu deputandis et constituendis et tam conveniendis in civitate Massiliensi quam alibi ubicumque etiam in terris ipsius serenissimi regis Aragonum si sic disposuerint faciendum: et ad dicendum proponendum et explicandum nomine et pro parte ipsorum magnificorum dominorum constituentium dicto nomine omnem ambassatam et ambassatas quam et quas ipsi sindici ambassatorcs et procuratores voluerint et elegerint exponendas: et ad tractandum ineundum componendum faciendum et firmandum cum prefato serenissimo rege Aragonum etc. seu ejus ambassatoribus et procuratoribus nomine ipsius et pro se et quibuscumque ipsius regis subditis ejusque civitatibus terris et castris oppidis atque locis bonam et sinceram pacem seu pacis reformationem ac bonum verum et sincerum concordium Deo propitio perpetuo duraturam et duraturum sub illis pactis modis formis obligationibus promissionibus clausulis capitulis et cautelis de quibus et quemadmodum dictis domino Ingho et Anthonio ambassatoribus et sindicis predictis videbitur et placuerit: et cum ipso serenissimo rege seu ejus ambassatoribus et procuratoribus seu deputatis vel deputandis ab eo paciscendum transhigendum et componendum pro ipso serenissimo rege Aragonum ejusque subditis etiam super damnis que utrique hactenus illata dicerentur quomodocumque: et ad instrumentum et instrumenta unum et plura de et super dictis pace seu pacis reformatione et sincero concordio ac pactionibus transactionibus et compositionibus faciendum et fieri faciendum sub illis omnibus et singulis confessionibus renunciationibus promissionibus obligationibus juramentis penis hypothecis clausulis et cautelis sub quibus dictis constitutis videbitur et placuerit: et demum ad omnia et singula faciendum et fieri faciendum que in predictis et circa predicta vel occasione predictorum dictis ipsorum ambassiatoribus sindicis et procuratoribus placuerint vel opportuna seu necessaria
videbuntur et que ipsi magnifici domini constituentes possent facere si adessent. Dantes et concedentes nomine et vice dicti serenissimi et excellentissimi regis francorum domini Janue et comunis Janue dictis eorum ambassiatoribus sindicis et procuratoribus in predictis et circa predicta et in dependentibus emergentibus accesoriis annexis et connexis predictis et a prcdictis et cuilibet et a quolibet predictorum plenum largum liberum et generale mandatum ae etiam specialc in casibus in quibus de jure mandatum exigitur speciale cum plena larga et libera potestate baylia et administratione promittentes prefati illustris dominus dominus regius januensium gubernator etc. et consilium ancianorum et solemniter convenientes nomine et vice dicti serenissimi francorum regis domini Janue et comunis Janue ac subditorum et districtualium dicti regis et comunis Janue michi Anthonio de Credentia notbario et ipsorum magnificorum dominorum constituentium cancellario
infrascripto tamquam publice persone officio publico stipulanti et recipienti nomine et vice dicti serenissimi domini domini regis Aragonum et subditorum ejusdem et cujus et quorum intercst intcrerit vel interesse poterit sese dicto nomine habere perpetuo et tenere ratum gratum et firraura attendere custodire et inviolabiliter observare quid- quid per dictos ipsorum dominorum constituentium ambassiatores et síndicos et procuratores vigore et auctoritate presentis sindicatus et baylie in predictis et circa predicta et in dependentibus accesoriis et connexis ab eis actum gestum factum fuerit seu quomodolibet procuratum sub hypotheca et obligatione omnium bonorum ipsorum dicto nomine seu dicti comunis Janue presentium et futurorum: quam quidem bayliam et mandatum supradictum voluerunt et mandaverunt et volunt et mandant in firmitatis robore duraturam et duraturum usque ad menses octo proxime venturos. Et de predictis mandaverunt confici debere publicum instrumentum per me jamdictum Anthonium de Credentia notarium et ipsorum magnificorum dominorum constituentium et comunis Jaime cancellarium inírascriptum. Actum Janue in camera superiori magna angulari palatii comunis in quo habitat prefatus illustris regius januensium gubernator etc. anno dominice nativitatis millessimo CCCC° secundo inditione nona secundum cursum Janue die luna duodecima mensis junii presentibus testibus ad hec vocatis specialiter et rogatis Aldebrando de Corvaria Juliano Paniçario et Masimo de judicibus notariis
et comunis Janue cancellariis . E+go Anthonius de Credentia quondam Conradi publicus imperiali auctoritate notarius et dictorum illustris domini regii gubernatoris januensium et consilii et comunis Janue cancellarius predictis omnibus interfui et rogatus suprascriptum presens instrumentum composui et scripsi pluribus tamen agibilibus publicis occupatus per alium notarium coadjutorem meum extrahi transcribí et in hanc publicam formam reddigi fi- deliter feci extractumque ut supra vidi legi correxi et diligenter ascultavi cum autentico et originali scripto manu mea et utrumque concordare inveniens me subscripsi et publicavi cum signo et nomine meis in instrumentis apponi solitis in testimonium premissorum. De quibus omnibus supradictis per me Baptistum de Rocha notarium infrascriptum presente etiam Matheo de Montesono notario et scriptore prefati domini regis Aragonum dictis dominis ambassiatoribus sindicis et procuratoribus lectis et recitatis in posse quorum predicta omnia et singula fuerunt firmata dicti domini ambassiatores comisserunt et voluerunt per me dictum Baptistum una cum dicto Matheo claudi et a simili scribi duo publica consimilia instrumenta unum unicuique ipsarum partium in publica forma tradendum.
Acta fuerunt predicta omnia in villa Taraschoni comitatus Provincie in sala domus habitationis Johannis Bresa de Carpentraix burgensis dicte ville anno dominice nativitatis MCCCC secundo indicione decima secundum Janue cursum XI a vero secundum cursum Provincie die sabbati XVI mensis decembris post vesperas presentibus testibus nobili viro Jacobo de Carcasona burgensi Montispesulani honorabile viro Marcho Riera rectore ecclesie sancti Jacobi civitatis Barchinone Conrado Philipi de Piscorio Olivario Natalis burgense Montispesulani et Bernardo de Fonte
scriptore domini regis Aragonum vocatis specialiter et rogatis. Sig+num mei Mathei de Montesono serenissimi domini regis Aragonum scriptoris et auctoritate illustrissimi domini domini Ludovici secundi regis Iherusalem etc. ducisque comitatuum Provincie et Foqualquerii etc. notarii
publici per totam terram comitatuum predictorum qui una cum notario infrascripto predictis interfui eaque scribi feci et cum raso et correcto in prima linea ubi legitur et luminis utraque respiciant et in XIII a ubi corrigitur presentialiter reformata et de novo confirmata appositis seu contentis ista firma remaneant et illesa illa vero quoad hec remaneant invalida et penitus revocata sed quo clausi. E+go
Baptistus de Rocha quondam Oberti civis Janue imperiali auctoritate notarius publicus de collegio notariorum civitatis Janue predictis interfui et rogatus una cum suprascriptís Matheo de Montesono notario scripsi testavi et clausi licet per alium extractum fuerit. Et constat michi de suprascriptis correctionibus cum raso videlicet in prima linea ubi legitur et lumirtis utraque respiciant et in XIII a ubi corrigitur presentialiter reformata et de novo confírmate appositis seu contentis ista firma remaneant et illesa illa vero quoad hec remaneant invalida et penitus revocata sed quo: de quibus correctionibus etiam facta est mentio per dictum Matheum ut snpra.
Quod bene et cum maturo digesto et deliberato consilio recognovimus examinavimus et repperimus fore laudabile utile et totius orbis reipublice proficuum et etiam opportunum una cum universis et singulis capitulis et clausulis in eo appositis et contentis tamquam de nostro speciali consensu et mandato expresso per dictos nostros procuratores tractatis concordatis etiam et firmatis. Quare scientes quod omnia quiescunt sub pace et quod pax Domini sine pace proximi nemini confert beneficium requiei tenore presentis publici instrumenti ut fideles nostri subditi vivere valeant in tranquillo divinasque et mundanas quietudinis gratias feliciter adipisci instrumentum preinsertum et omnia et singula capitula et clausulas in eo apposita et contenta per nos et succesores nostros laudamus ratificamus aprobamus et confirmamus et confirmationis nostre presidio roboramus juxta sui seriem et tenorem illaque promittimus in nostra regia bona fide et sub virtute juramenti quod nunc prestamus super sanctis quatuor Dei evangeliis nostris manibus propriis tactis tenere custodire et perpetuo observare ac custodiri et observan facere firmiter et expresse: jubentes et expressius injungentes fideli secretario nostro et notario infrascripto tamquam publice et autentice persone hec omnia a nobis pro dictis gubernatore et comuni januensium et officialibus ac districtualibus eorundem et aliis quorum interest vel potest aut poterit interesse legittime stipulanti paciscenti et recipienti quatenus de predictis laudatione ratificatiohe approbatione et confirmatione conficiat publicum instrumentum incontinenti mittendum per fidelem nuncium ad gubernatorem et comune
Janue supradicte. Quod estactum et datum in nostro regali palatio civitatis Valentie XV a die januarii anno a nativitate Domini MCCCC tertio regnique nostri octavo. Nicholaus de Canyell regens cancellariam. Signum + Martini Dei gratia regis Aragonum etc. qui hec concedimus et firmamus pariterque juramus et huic publico instrumento sigillum majestatis nostre jubemus appendicium apponendum in testimonium omnium premissorum. REX MARTINUS.
Testes sunt qui ad predicta presentes fuerunt nobiles Eximinus Petri de Arenosio Geraldus Alamanni de Cervilione Berengarius Arnaldi de Cervilione Berengarius de Vilarioacuto minor
diebus Petrus Torrelles milites camerlengi et Nicholaus Pujada bajulus generalis regni Valencie consiliarii nostri.
Sig+num Guillelmi Poncii secretarii serenissimi domini regis Aragonum supradicti auctoritateque regia notarii publici per totam terram et dominationem suam qui mandato ejusdem premissis interfuit eaque scribi fecit et clausit. Dominus rex in ampio consilio mandavit michi Guillelmi Poncii in cujus posse firmavit et juravit.  

CXXX, reg 1900, fol 65, 4 agosto 1391

CXXX.

Reg. n. 1900, fól. 65. 4 ag. 1391.

Nos Johannes Dei gratia etc. Recta meditatione pensantes locum et podium nostrum de Tiermas miro robore constructum in confinibus et frontaria regni Navare quasi pro muro inexpugnabili tocius regni Aragonum antiquitus stabilitum quod dudum sinistro eventu et contra pactus federa medio juramento et aliis variis securitatibus inter serenissimum dominum regem Petrum projenitorem nostrum divine memorie et reges Petrum Castelle et Karolum Navarre vallata in tantum fuisse fortiter obsessum et impugnatum quod invalescente famis necesitate inter vos fideles subditos et naturales nostros probos homines dicti loci octo homines ex vobis obsides sub certis pactis de voluntate dicti domini genitoris nostri dicto regi Navarre tradere habuistis quosque etiam pro dicti domini genitoris et nostri servicio pocius interimi et in omnium vestrorum presenciis eosdem martirio vitam eorum finire voluistis et consensistis quam locum et podium predicta tradere dicto regi innatam super hoc detegentes fidelitatem et naturalitatem in vestris visceribus antiquatam: reminiscentes etiam quod licet dictus dominus genitor noster vendicionem de loco predicto certis rationibus certoque precio fecerit quam postmodum confimavimus Petro Jordani Durries militi quondam eique per vos dictos homines fieri et prestari mandaverit fidelitatis homagium et sacramentum: vos tamen pro servicio et honore nostre celsitudinis ac regie nostre corone zelantes et affectantes sub nostro dominio et successorum nostrorum perpetuo remanere de voluntate nostra dum in minoribus agebamus et etiam ex post ad solium regie dignitatis evecti vendicioni predicte tam dicto Petro Jordani dum viveret qiiam ex post ejus uxori et successoribusposse tenus contradixistis pro quibus damma varia ac expensas plurimas habuistis nec merito facere ac etiam sustinere: et insuper vexati ex his notorie vexacionem vestram redimere et cum uxore et heredibus dicti Petri Jordani de voluntate nostra componere et censualia propterea vendere vosque usurarum voragini ultra vires facultatum vestrarum subicere predictorum podii et loci luicione seu redempcione: quia evidens evocat ratio ut vos dictos homines tamquam benemeritos in nostris honoribus et utilitatibus insudantes prosequamur graciis et favoribus oportunis precipue cum universitatis vestre fragilitas tot et tanta in et pro premissis vobis incumbencia onera sine nostre regie munificencie presidio suportare non posset: de certa nostra sciencia et consulte tenore presentis carte nostre firmiter et perpetuo valiture quam vim habere volumus et decernimus legis paccionate a qua recedere minime nos liceat seu eidem aliquatenus contraire per nos et successores nostros quoscumque sanccimus decernimus ordinamus et etiam promittimus in nostra bona fide regia sub virtute inferius per nos prestiti juramenti quod nos dictum podium seu locum terminos redditus seu jura eorundem in toto aut in parte ullo unquam tempore non dabimus concedemus vendemus infeudabimus impignorabimus permutabimus assignabimus nec obligavimus seu alio quocumque jure titulo causa seu ratione alienabimus comittemus seu in alium transferemus aut quomodolibet dividemus abdicabimus aut separabimus per nos aut alium quemcumque mediate vel inmediata a dominio jure et proprietate nostri et nostrorum et a corona nostra regia ad certum tempus violarium beneplacitum vel ad imperpetuum nec ipsius terminos redditus exitus proventus merum vel mixtum imperium jurisdiccione civilem vel criminalem aut aliam quamcumque altam vel baxiam regalias potestates nec alia jura quecumque nobis quovis modo pertinentia in predictis loco et terminis quocumque nomine nuncupentur: hoc tamen excepto et expresse retento quod dictos redditus et jura loci
predicti vobis hominibus dumtaxat vendere seu alienare liceat perpetuo vel ad tempus prout nobis fuerit bene visum. Et nichilominus damus et concedimus vobis dictis hominibus et successoribus vestris ut habeatis et gaudeatis ae habere et gaudere valeatis omnibus illis foris et consuetudinibus quos habent homines de Exea prout eis ac vobis concessa et concesse fuerunt ab antecessoribus nostris et ipsis perpetuo uti valeatis tam vos quam successores vestri habitantes et habitaturi in dicto loco et etiam quod omnes milites et infançones ejusdem loci cum omnibus hereditatibus et possessionibus suis quas in dictis loco et terminis habent et habituri sunt habeant eandem libertatem et infançoniam quam habuerunt et habere consueverunt in propriis hereditatibus ipsorum: ita tamen quod milites et infançones semper et assidue unusquisque in domibus suis teneat unum hominem valentem cum scuto et lancea et capello ferreo ad defendendum ipsam villam dum guerra fuerit. Preterea licet vos homines supradicti dicamini per foros esse liberi et exempti ab omni oste exercitu et cavalcata et eorum redempcionibus et ab omni pedido et demanda prout sunt homines de Exea: tamen quia ut prefertur in dictis foris predicta minime expressantur tenore hujusmodi ad omne dubium expellendum pro vestri cautela vos et vestros de predictis omnibus et singulis franchos liberos et inmunes facimus et perpetuo nominamus: hoc tamen excepto quod ubi contigeret nos aut successores nostros seu alios loco nostri et sui ire in exercitu quod illo tunc tercia pars vestri hominum predictorum de conditione tamen seu signi servicii in talem exercitum hostem seu cavalcatam intra regnum Aragonum tamen nos et ipsos sequi teneantur reliquis duabus partibus remanentibus in dicto loco et podio pro custodia et defensione ejusdem. Etiam concedimus et confirmamus vobis dictis hominibus et vestris successoribus omnes illos terminos jam vobis concessos per serenissimum dominum regem Petrum memorie recolende regem Aragonum et comitem Barchinone cum suo privilegio dato in Tiermens tercio idus mensis augusti sub era MCCXXXIX: in quibus siquidem terminis possitis vestra ganata depascere ac herbagia et pascua vendere et vestris utilitatibus applicare ligna virida et sicca scindere et in et de dictis terminis uti et facere pro vestro libito voluntatis de quibus nobis seu officialibus nostris rationem aliquam minime redere teneamini: ita tamen quod proprietatem dictorum terminorum non valeatis a nobis seu nostro dominio separare aut segregare: confirmantes nichilominus vobis de certa sciencia dictum privilegium et etiam omnia alia et singula privilegia per predecessores nostros illustres vobis concessa etiam si eis abusi fueritis vel contra ea vi vel gratis aut alias feceritis aut veneritis ullo modo. Promitimus inquam vobis pro nobis et nostris et aliis quorum interest vel poterit interesse sub virtute juramenti infrascripti quod omnia et singula supradicta conservabimus et tenebimus corone regie incorporata et affixa nec alicui seo aliquibus palam vel occulte verbo vel scriptis concessionem vel donationem obligacionem seu assignacionem de predictis seu aliquo predictorum faciemus nec fieri concedemus aut permittemus in diminucione vel mutacione aut derogatione statuti seu provisionis nostre hujusmodi: decernentes irritum et inane et prorsus carere viribus et effectu ac nullius momenti existere si aliter a nobis vel quocumque successore nostro fuerit quomodolibet attentatum: in quo casu quicquid fuerit factum in contrarium scienter vel ignoranter ineficax sit nulliusque valoris. Nos siquidem cum presenti mandamus omnibus et singulis habitantibus et habitaturis in dictis podio et loco presentibus et futuris sub pena fidelitatis et naturalitatis quibus nobis astricti sunt vobiscum paciscentes super hoc quod nobis non liceat contrarium facere seu modo quolibet contrahire et ubi forsan fieret per nos aut successores nostros quomodocumque aliqua venditio concessio transportatio seu quevis alia alienatio per inadvertenciam aut alias de podio seu loco predictis aut parte eorum alicui seu aliquibus personis in generali seu speciali ad imperpetuum vel ad tempus quod tales alienaciones concessiones seu transportaciones habeantur pro nullis irritis et inanibus sicut et nos habemus cum presenti ipsa omnia pro nullis irritis et non factis: concedentes vobis dictis hominibus licenciam et plenariam potestatem quod libere el impune possitis personis quibus per nos aut nostros successores facte forent vendiciones cocessiones aut quevis transportationes seu alienationes podii seu loci predictorum aut eorum jurium ac pertinenciarum predictorum in totum vel in partem ut supradictum est contradicere et resistere nedum per viam judicii ordinarii seu extraordinarii sed etiam de facto cum armis aut sine quibusvis personis et officialibus nostris facientibus seu venientibus contra premissa: quoniam omnia hec ex nunc modis superius (parece que pone súperius con tilde) expressatis concedimus et habemus pro remediis defensabilibus vobis necessariis sic quod pro dampnis quibusvis in personis vel bonis per vos seu quosvis alios qui vos juvarent in defensionem predictorum nulla pena irrogari valeat vel infligi etiamsi neces hominum vel membrorum mutilaciones sequntur: quoniam nos nunc pro tunc vos et ipsos ab omni pena absolvimus et penitus liberamus. Et ubi contingeret nos vel successores nostros contrarium premissorum seu aliquorum ex eis facere predicta seu aliqua ex eis vendendo transportando seu alias quomodolibet alienando aut impignorando etiam pro qualicumque inevitabili et urgenti necessitate quod ea omnia ipso foro et facto sint nulla cassa irrita et nullius efficacie seu valoris non obstantibus quibuslibet opposicionibus et contradiccionibus per nos seu officiales nostros quoscumque factis vel fiendis inhibentes nunc pro tunc et e converso quibuslibet officialibus nostris et nostro etiam procuratori fischali ne vobis aut vestris in et supra premissis aliqualiter se opponant seu contradiccionem aliquam faciant quinimo vobis et eis in his assistant ope auxilio consilio et favore cum quando et quociens inde fuerint requisiti. Et ut de predictis omnibus vobis melius cautum sit promittimus et vobis concedimus quod hujusmodi privilegium et omnia et singula superius expressata faciemus in primis curiis generalibus vel particularibus aragonensibus celebrandis per ipsas curias laudari approbari et effectualiter confirmari. Hec igitur omnia et singula supradicta facimus concedimus et promittimus in nostra bona fide regia ac juramus per Deum et ejus sancta IIII evangelia manibus nostris corporaliter tacta quod predicta omnia et singula tenebimus et observavimus perpetuo per nos et herederes ac successores nostros quoscumque et contra ea non faciemus aut veniemus aliqua ratione. Mandantes inclito infanti Martino fratri ac generali gubernatori nostro carissimo necnon gubernatori et justicie ac bajulo generali regni Aragonum ceterisque officialibus et subditis nostris ad quos spectare possit quod hoc nostrum privilegium provisionem et concessionem teneant et observent et contra non faciant aut veniant aliqua ratione si de nostra confidunt gratia vel amore. In cujus rei testimonium hanc fieri jussimus nostre majestatis sigillo munimine roboratam. Data Cesarauguste quarta die augusti anno a nativitate Domini MCCCLXXXX primo regnique nostri quinto. - Sig+num Johannis Dei gratia regis Aragonum etc. Rex Johannes. - Testes sunt Garsias archiepiscopus Cesarauguste Raymundus vicecomes de Roda Raymundus Alamanni de Cervilione Eymericus de Scintillis et Berengarius de Ortefano consiliarii. - Sig+num mei Berengarii de Busquetis scriptoris dicti domini regis qui de ipsius mandato hec scribi feci et clausi: corrigitur autem in lineis II antiquitus in III vallata in tantum in VII viverat in XVI prout in XIX predicta minime in XX expellendum pro vestri cautela vos et vestros et alibi in eadem seu alios loco nostri et sui ire in XXI et ipsos sequi in XXV nobis in XXIX et et in XL et justiciis. - Dominus rex mandavit michi Berengario de Busquetis in cujus posse juravit. - Vidit eam Thesaurarius. - Idem.

cxxxi-reg-1901-fol-58-10-agosto-1391

//

https://es.wikipedia.org/wiki/Tiermas#/media/Archivo:Tiermas,_ba%C3%B1os_sulfurosos_2.JPG

https://es.wikipedia.org/wiki/Tiermas

Tiermas es un despoblado de la provincia de Zaragoza, en Aragón (España), perteneciente al municipio de Sigüés en la comarca de la Jacetania. Está a orillas del río Aragón junto al embalse de Yesa que lo inunda en parte.

De lo que era el antiguo pueblo solo queda la parte alta del mismo ya que la baja ha desaparecido bajo las aguas, al igual que la mayor parte de su término, junto con los de Escó y Ruesta. La construcción del pantano llevó a la expropiación por parte del régimen de todo el pueblo, incluidas huertas y tierras de cultivo, a excepción de dos vecinos que se quedaron en el pueblo hasta el día de su muerte.

Actualmente, sus antiguos vecinos y descendientes están luchando por la reversión y la reconstrucción del pueblo, siguen con la esperanza de que un día la justicia les de la razón, ya que fue el alcalde de Sigüés quien compró Tiermas en 1982 con una subvención que le dio la propia diputación de Zaragoza, y que a día de hoy recibe cuantiosas subvenciones para su mantenimiento mientras tiene el pueblo el más absoluto abandono.

Cuando el nivel de las aguas lo permite, generalmente desde el mes de septiembre en adelante, las ruinas de las antiguas termas romanas surgen del fondo y nuevamente se puede acceder al manantial de aguas sulfurosas.​ En esta temporada se resucita el viejo espíritu de la toma de aguas que se viene realizando desde tiempos inmemoriales y son muchas las gentes que acuden a este punto a realizarla.

http://www.diariodenavarra.es/noticias/navarra/navarra/2016/10/02/ya_huele_azufre_489136_2061.html

http://redaragon.elperiodicodearagon.com/turismo/que_hacer/default.asp?accion=pagina&cosaquehacer_id=2252

Tomo I, texto VIII, testamento Rey Martín el Humano, latín

VIII.

Pergaminos de don Martín, n.° 391. 2 de diciembre de 1407.

Hoc est translatum etc. In nomine domini Dei eterni et omnipotentis per quem reges regnant et principes dominantur. Nos Martinus Dei gratia rex Aragonum Valentie Majoricarum Sardinie et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanie considerantes quod si permissione divina dum sumus in hoc mortali corpore vivimus ad tempus in terris longe magis debemus appetere et regnum in excelsis perpetuum obtinere cum sanctis quodque tanto fortius debemus repentinum introitum pertinere quanto inevitabilis mortis nos instat ambigua certitudo ideo scientes ad regnum celeste predictum non posse ascendere nisi prius corpus nostrum legem naturalem implendo morte redigatur in terram de qua ipsum fore productum nullatenus ignoramus resurrectionis gratia posita renovandum casum fragilitatis humane per anticipatam cautelam dispositionis testamentarie disponimus pervenire dum mentis tranquilitas rationis effectus et temporis aptitudo se offerunt opportuna: igitur Pneumatis almi gratia invocata et nostrorum peccaminum venia suppliciter implorata revocantes expresse et de certa scientia anullantes penitus et cassantes omnia alia quecumque testamenta et codicillos si que et qui et ubicumque et quandocumque per nos facta vel facti usque nunc reperientur salvo et salvis et inde exceptis inferius confirmatis hoc nostrum facemus ordinamus et condimus testamentum in quo voluntas nostra perfecta et completa
et regnorum et terrarum nostrarum ordinatio et dispositio valeat reperiri. - Rex Martinus. - In primis enim Salvatori et redemptori nostro domino Jesuchristo et gloriosissime virgini Marie matri ejus corpus nostrum et animam devota mente et humiliter comendamus. - Rex Martinus. - Et eligimus nostri corporis sepulturam in ecclesia Beate Marie monasterii Populeti cisterciensis ordinis siti in Cathalonia in diocesi Tarracone in qua ferri et construhi volumus per heredem nostrum subscriptum videlicet in quo dicti arcu existente in ecclesia supradicta in parte scilicet vacua dicti archi juxta seu prope cumbam domini regis patris et serenissime domine Elionor matris nostre memorie recolende honorificam tumbam pro nostri corporis sepultura: volumus tamen quod corpus seu ossa nostra sepeliantur juxta seu prope portale quo transitur de ecclesia dicti monasterii Populeti ad claustrum ipsius monasterii videlicet in eodem claustro juxta dictum portale ita quod exeuntes de dicta ecclesia ad claustrum et intrantes de dicto claustro in ecclesiam faciant transitum supra tumulum in quo sepelientur corpus seu ossa nostra predicta in quo quidem tumulo apponi volumus et jubemus unum lapidem sive losa. - Rex Martinus. - Et etiam volumus et mandamus quod si et
quandocumque contigerit nos debitum solvere naturale si decesserimus in diocesi elnensi gerundensi seu vicensi vel barchinonensi si usque ad villam Martorelli inclusive vel aliis locis dicte diocesis Barchinone versus dictum monasterium in simili distantia dicte ville Martorelli corpus nostrum defferatur ad dictam civitatem Barchinone: quod quidem corpus casu predicto sepeliri volumus in sede ipsius civitatis juxta seu prope portale quo transitur de ecclesia dicte sedis ad claustrum ipsius videlicet in eodem claustro juxta seu prope dictum portale ita quod exeuntes de dicta ecclesia ad claustrum et intrantes de dicto claustro in ecclesiam faciant transitum supra tumulum in quo sepelientur corpus seu ossa nostra predicta: in quo quidem tumulo apponi volumus et jubemus unum lapidem sive losa. Si vero decesserimus in civitate predicta volumus corpus nostrum sepeliri ut supra et in utroque casu tradi sub comanda in sede jam dicta: et si decesserimus extra dictam civitatem videlicet in civitate Ilerde vel Dertuse vel in alia villa seu loco extra dictas civitates volumus et ordinamus quod corpus seu ossa predicta defferantur incontinenti ad monasterium supradictum: et si decesserimus in regno Aragonum vel Valentie volumus et ordinamus quod dictum corpus defferatur et tradatur sub comanda si in dicto regno Aragonum ad et in sede civitatis Cesarauguste et si in dicto regno Valentie ad civitatem Valentie in sede videlicet ipsius civitatis: et si extra regna et terram nostram mori nos contingat volumus et ordinamus quod corpus nostrum tradatur ecclesiastice sepulture in ecclesia cathedrali seu majori civitatis ville vel loci ubi nos decesserimus volentes quod ubicumque nos mori contingat corpus nostrum sepeliatur ut est dictum et inibi sub comanda tradatur: etiam volumus quod quanto citius et comode fieri poterit quovismodo obstaculo heredis nostri vel alterius penitus quiescente super quo manumissorum nostrorum conscientias oneramus et nisi hoc fieri faciant cum effectu redundet in suarum periculum animarum corpus nostrum defferatur ad dictum monasterium et in dicta sepultura ut superius est
contentum sepeliatur cum insigniis regalibus prout est fieri assuetum. - Rex Martinus. - Post hec facimus eligimus constituimus et ordinamus certos et speciales manumissores et exequtores hujus nostri testamenti seu ultime voluntatis scilicet primum principalem et majorem manumissorem et exequtorem hujus nostri testamenti serenissimum Martinum filium primogenitum nostrum carissimum regem Sicilie et ducatuum Athenarum et Neopatrie ducem necnon reverendos in Christo patres archiepiscopos Terracone et Cesarauguste episcopos Barchinone Valentie et Majorice abbatem monasterii Populeti priorem Vallis Jesuchristi et abbatem vel priorem Sanctarum reliquiarum ordinis celestinorum capelle regie Barchinone ac fratrem Johannem de Thaust episcopum oscensem confessorem nostrum qui nunc sunt vel pro tempore fuerint nobilem Geraldum Alamanni de Cervilione gubernatorem Cathalonie Egidium Roderici de Lihori
gubernatorem regni Aragonum Petrum Sancii de Catlatajub majordomum Petrum Torrelles Galcerandum de Sanctominato et Raymundum Torrelles milites camerlengos et Raymundum de Muro bajulum generalem regni Aragonum Sperantem in Deo Cardona vicecancelarium Petrum Darters magistrum rationalem et Johannem de Plano thesaurarium consiliarios nostros si tunc vixerint et si non vixerint alios qui fuerint tunc vicecancellarius magister rationalis et thesaurarius nostri. - Rex Martinus. - Quibus quidem manumissoribus et exequtoribus plenariam conferimus potestatem quod omnes seu major eorum vel tres ex ipsis quorum unus sit dictus rex si vixerit et interesse potuerit et alius ille quem ipse rex elegerit et alius archiepiscopus Terracone cum quibus sint semper dicti prior Vallis Jesuchristi et abbas seu prior Sanctarum reliquiarum vel eorum substituti ac Petrus Torrelles et Johannes de Plano thesaurarius casu quo alii interesse seu intendere non potuerint seu nequiverint quibus certam conferimus potestatem ut inferius continetur presens nostrum testamentum et ordinationem nostram compleant et exequantur absque eorum damno de bonis nostris prout supra et infra invenerint ordinatum. - Rex Martinus. - In primis igitur ordinamus quod dicti nostri manumissores seu exequtores vel tres ex ipsis casu quo alii ut superius continetur interesse seu intendere non potuerint seu nequiverint exequtioni hujus nostri testamenti in quibus sit semper dictus rex si vixerit et interesse potuerit et dicti prior Vallis Jesuchristi abbas seu prior Sanctarum reliquiarum et Petrus Torrelles ac Johannes de Plano incontinenti post obitum nostrum petant et exhigant omnia jocalia res et bona nostra quecumque mobilia et se moventia fructus redditus et proventus et quelibet etiam alia bona nostra quecumque que in posse nostro et aliorum quorumcumque tam domesticorum nostrorum quam aliorum ac quarumlibet personarum secularium et religiosarum seu in aliis quibusvis locis reppererint et de bonis omnibus mobilibus aut se moventibus supradictis manu publica fieri faciant inventarium: dictique Petrus Torrelles et Johannes de Plano thesaurarius noster si vixerint petant colligant et recipiant aut peti colligi et recipi faciant omnes et singulos fructus redditus et proventus civitatum villarum castrorum terrarum et locorum ac aliorum quorumcumque bonorum nostrorum immobilium predictorum tam in regnis Aragonum Valentie Majoricarum et Cathalonie principatu aut alibi infra nostrum dominium consistentium tantum et tamdiu donec cum alia peccunia que ex rebus mobilibus habebitur et haberi poterit supradicta compleri possit et completa fuerit exequtio hujus nostri testamenti: habeant etiam et recipiant dicti manumissores seu exequtores ad manus suas omnia jocalia nostra predicta vassa aurea et argentea sive deaurata et omnia alia bona nostra mobilia arnesia seu alia quecumque que sint ad usum nostri corporis facta sive alia quecumque necnon vestes et alia quecumque sive sint panni perretum sive lecti que omnia exceptis hiis que in presenti nostro testamento dimittimus filio et heredi nostro subscripto vendant incontinenti post nostrum obitum distrahant et alienent ac tradant plus offerentibus et peccuniam eorum nobis pertinentem infra nostrum dominium aut alibi ubicumque recipiant dicti Petrus Torrelles et Johannes de Plano distribuendam per eos una cum alia peccunia nostra si quam forsan in bonis nostris post nostri obitum repererint ad ordinationem dictorum manumissorum seu exequtorum nostrorum juxta formam eisdem manumissoribus seu exequtoribus per nos in presenti testamento traditam in legatis et aliis piis causis: casu vero quo dicti Petrus Torrelles et Johannes de Plano die obitus nostri non vixerint aut vixerint et obierint antequam hec nostra voluntas completa fuerit cum effectu manumissores nostri predicti qui tunc
fuerint eligant loco ipsorum seu alterius eorum qui obierit alium vel alios qui premissa per nos eis comissa complere valeant cum effectu. Veruntamen quare nobilis Geraldus Alamanni de Cervilione gubernator Cathalonie et Egidius Roderici de Lihori gubernator regni Aragonum circa eorum
officia habeant necessario intendere se vaccare providemus ne ad predicta aliquatenus eligantur. Si vero dictus rex ad opus sui retinere velit jocalia arnesia et alia bona mobilia supradicta in presenti ordinatione contenta hoc facere possit ipso tamen solvente pretium seu extimationem eorum legittimam ad cognitionem dictorum manumissorum seu exequtorum nostrorum. - Rex Martinus. - Et ut hec nostra voluntas citius valeat percompleri volumus et ordinamus quod si heres noster subscriptus infra unum annum post nostri obitum continue sequturum omnia que supra et infra ordinamus compleri non fecerit cum effectu manumissores nostri predicti vendant et distrahant castra villas et loca nostra subscripta seu eorum partem videlicet villana de Exerica cum tota sua tinentia vallem de Uxo et serram Dislidia que per nos fuerunt impignerata et villam de Liria cum eorum juribus universis et totum jus et actionem quod nobis competit in eisdem sicut eis videbitur expedire pro complendis omnibus que supra et infra ordinamus ut superius continetur: quam quidem venditionem faciant illi vel illis personis et pro illo pretio seu pretiis quibus cum emptoribus melius potuerit convenire quarum pretia recipiant dicti Petrus Torrelles et Johannes de Plano ut supra de aliis per nos extitit ordinatum nos enim dictis nostris manumissoribus super predictis omnibus et singulis plenam conferimus potestatem. - Rex Martinus. - Insuper cupientes saluti anime nostre salubriter providere volumus et mandamus quod omnia debita ad que nos tenemur nomine nostro propio tam ratione donationum quitationum debitorum et aliarum quarumlibet rationum sive causarum solvantur et restituantur integre libere et expedite per dictos manumissores nostros de bonis nostris mobilibus et immobilibus de quibus citius solvi poterint et que apparuerint prout nos ad eas et ea restituenda et exsolvenda teneri repererint per instrumenta cartas sive albarana sigillis nostris seu officialium nostrorum aut officiorum dictorum officialium sigillata vel per testes aut alia legittima documenta simpliciter et de plano et sine figura judicii prout forus anime hoc exposcit. - Rex Martinus. - Etiam volumus mandamus et ordinamus quod debita et injurie illustrium predecessorum nostrorum regum Aragonum persolvantur de bonis et redditibus per eos assignatis ad predicta debita et injurias persolvendas et quod solutiones hujusmodi fiant per deputatos ad ea solvenda. - Rex Martinus. - Item volumus et ordinamus quod incontinenti post obitum nostrum ex vassis seu vaxillis nostris argenteis alba dumtaxat et etiam
deaurata quecumque et sub quacumque figura existant ad usum et servicium nostrum assidue deputata tradatur et detur dicto fratri Johanni de Tahust episcopo oscensi confessori nostro si tunc vixerit et si non vixerit alteri tunc confessori nostro vendenda et distribuenda per eum cum dicto rege si interesse potuerit qui in isto et in aliis actibus tangentibus exequtionem hujusmodi testamenti caput esse volumus et majorem et cum archiepiscopo vel episcopo illius diocesis terre nostre in qua nos contingat debitum exsolvere naturale et abbas monasterii Populeti usque ad quantitatem et complementum viginti mille solidorum barchinonensium qui per eos dentur et exsolvantur clericis et religiosis vel aliis capellanis qui infra duos menses post obitum nostrum celebrent et teneantur celebrare missas cum obsequiis et suffragiis in remedium anime nostre et animarum predecessorum nostrorum. Si vero dictus noster primogenitus nollet quod ex dictis vassis seu vaxellis argenteis fieret venditio ita cito sicut per nos ordinatum est sed quod ipsa vaxella penes ipsum remaneret tali casu ipso rege solvente illico dictos viginti mille solidos tunc dicta vaxella remaneat penes eum: sed si forsan dictos viginti mille solidos nollet solvere ad distribuendum in dictis missis tali casu volumus et ordinamus quod dictus confessor noster cum archiepiscopo vel episcopo diocesis terre nostre in qua nos contingat ab humores abduci et cum abbate monasterii nostri Populeti usque ad dictam quantitatem viginti milium solidorum vendere et distrahere valeant et quantitatem eandem distribuere clericis et religiosis aut aliis capellanis ut supra clarius est expressum. - Rex Martinus. - Ceterum recensentes nos a Domino largitore bonorum omnium infinitas et largifluas gratias accepisse ne sibi in gratias ipsas nobis missericorditer facere dignatus est censeamur ingrati libenter ad ea per cultus augeatur divinus ecclesiasticeque cerimonie solemniter fiant dirigimus mentem nostram et ideo deliberavimus volumus et ordinamus quod in capella palatii nostri majoris civitatis Barchinone ponantur et conserventur preciose nostre reliquie subscripte: videlicet certe forme Eucarestie que una cum corporalibus consistunt in quodam auri reliquiario: item preciosissimus sanguis Salvatoris Domini nostri Jesuchristi qui miraculose propter dubium cujusdam presbiteri consecrantis cum abo vivo effectus fuit verus sanguis et etiam crux nostra major aurea in qua major pecia quam habemus de ligno vivifice crucis Domini nostri Jesuchristi est affixa quam beatissimus papa Benedictus nobis existentibus in civitate Avinione ad quam dum veniebamus de regno Sicilie quod divina gratia mediante
adquisivimus pro adibendo eidem reverentiam filialem direximus gressus nostros contulit liberaliter atque dedit. Ponantur etiam et conserventur in ea quedam alia crux quam serenissima domina regina Costantia regina Sicilie uxorque serenissimi domini Petri abavi nostri jamdicte cappelle dimissit quamque serenissimus dominus rex Petrus pater noster memorie recolende margaritis et preciosis gemmis pulxerrime adornavit: item quedam alia crux quam serenissima domina regina mater nostra adornavit margaritis et lapidibus preciosis quamque jam dicte capelle dimissit et quedam pars tunice Domini nostri Jesuchristi qua per mulierem fluxu sanguinis vexatam tacta fuit continuo ab ejus infirmitate curata sicut in Evangelio legitur quamque serenissimus imperator gregorum nomine Emanuel consanguineus noster per suos solemnes embaxatores nobis missit et contulit gratiose: item camisia Domini nostri Jesuchristi et quatuor spine corone que sacratissimo capiti suo fuerunt imposite tempore sue salutifere passionis ac brachium etiam beati Georgii martiris Christi et brachium etiam beati Luce Evangeliste et omnes alie nostre reliquie quas hic volumus pro nominatis habere. - Rex Martinus. - Et ut melius diligentius et solempnius in dicta capella divina officia celebrentur et fiant ad honorem Dei ac beatissime Marie semper virginis matris sue totiusque curie celestis ac in remedium animarum nostri ac parentum et predecessorum nostrorum et eorum qui pro nostro servicio in regno Sicilie naturale debitum exsolverunt et in emendam etiam damnorum tam in personis quam bonis etiam ecclesiasticis per nos et servitores nostros predictos in dicto regno Sicilie vigente guerra factorum et illatorum instituimus et ordinamus in capella nostra predicta tresdecim monachos de ordine celestinorum sub regula beati Benedicti quorum quidem monachorum unus sit abbas seu prior et eo mortuo ille ex monachis qui tunc fuerint vel alius de ordine supradicto qui tunc canonice fuerit electus et confirmatus ut est in aliis similibus monasteriis fieri consuetum sit abbas vel prior monasterii prelibati: instituentes et ordinantes quod dictus abbas vel prior quicumque fuerit nominetur abbas sen prior Sanctarum reliquiarum capelle regie Barchinone. - Rex Martinus. - Volentes firmiter et mandantes quod abbas seu prior et monachi supradicti in capella predicta missas diebus singulis celebrent et divina officia horis diurnis pariter et nocturnis solemniter recitent et in eadem capella intersint personaliter dictis horis: quibusquidem abbati seu priori et monachis septem mille solidos barchinonenses pro eorum provisione annua concedimus atque damus promitentes quod pro predictis septem mille solidis per dictos abbatem seu priorem et monachos annis singulis imperpetuum habendis et percipiendis assignabimus certos nostros redditus quos redimere proposuimus per alodium liberum atque francum volentes quod si ad hec complenda fuerimus modo aliquo impediti manumissores nostri predicti emant in civitate Barchinone vel alibi si eis videbitur expedire census redditus et tributa stabiles et indefectibiles atque certi per alodium liberum atque francum que sufficiant ad septem mille solidos supradictos eorum conscientias super hiis firmiter onerantes. Concedimus etiam atque damus eidem abbati seu priori et monachis partem nobis pertinentem in mensuratico sive cops que colligitur et levatur de bladis que venduntur in civitate Barchinone quam quidem partem Johannes de Junyent mercator Barchinone nostro nomine et pro nobis emit a Michaele de Sena cive Barchinone sic quod dictus abbas sive prior et monachi partem predictam habeant et recipiant imperpetuum prout melius et plenius ad nos competit et expectat. Damus etiam et concedimus dictis abbati seu priori et monachis quemdam ortum nostrum cum ejus pertinentiis et juribus universis situm prope menia civitatis Barchinone loco vocato Camp de Sancta Anna quem ibidem habemus et possidemus titulo emptionis per nos inde facte. - Rex Martinus. - Item volumus et ordinamus quod post obitum nostrum anno quolibet imperpetuum qualibet die jovis sancta sive de la Cena fiat et detur tresdecim pauperibus per succesorem nostrum regem Aragonum et suos eligendis elemosina similis illi que per nos fuit dictis pauperibus dari anno quolibet consueta: in hunc videlicet modum quod abbas vel prior predictus eo modo quo nos facere consuevimus qualibet die jovis sancta abluat atque lavet manus et pedes pauperum predictorum quo facto ipse idem abbas vel prior det cuilibet pauperum predictorum quatuor cannas de canna sive mensura panni honesti coloris pro vestitu et tres palmos panni albi pro caligis et duas cannas panni lini pro camisiis et femoralibus et unum par sotularium necnon etiam cuilibet eorundem medium florennum auri Aragonum pro custuris: volentes et ordinantes quod per manumissores et exequtores predictos emantur quadraginta sex libre tresdecim solidi Barchinone annuales et perpetuales in loco seu locis tutis per alodium liberum atque francum ad ipsorum manumissorum sen exequtorum cognitionem quas quidem quadraginta sex libras et tresdecim solidos anuo quolibet imperpetuum recipiat dictus abbas seu prior quicumque fuerit pro exsolvendis et complendis omnibus supradictis nos enim dictas quadraginta sex libras tresdecim solidos pro complendis predictis nunc pro tunc et tunc pro nunc concedimus ac etiam assignamus abbati seu priori et conventui supradictis. - Rex Martinus. - Insuper etiam ad honorem ejusdem sancte et individue Trinitatis Patris Filii et Spiritus sancti volumus instituimus et ordinamus quod post obitum nostrum die qualibet imperpetuum per abbatem vel priorem predictum et successores suos reficiantur et provideantur tres pauperes in pane vino et companagio ac aliis eis necessariis: quibus quidem pauperibus dictus abbas vel prior aut alius monachus per eum deputandus abluat manus et pedes qualibet die hora sibi melius opportuna: pro predictis vero adimplendis faciendis et exsolvendis volumus et ordinamus quod per nostros manumissores seu exequtores predictos emantur quinquaginta quatuor libre barchinonenses in loco tuto et securo per alodium liberum atque franchum quas nos pro complendis predictis concedimus et assignamus per abbatem vel priorem predictum et successores suos habendos et percipiendos et distribuendos ut supra. - Rex
Martinus. - Item instituimus et ordinamus fieri tria aniversaria solemnia quolibet anuo unum videlicet pro anima nostra eadem die qua dies nostros finierimus et aliud in ebdomada Omnium Sanctorum pro animabus parentum nostrorum quo facto fiat in crastinum aliud pro anima nostra
celebranda in dicta ecclesia monasterii Populeti ubi corpus nostrum ut prefertur sepelietur per monachos fratres et clericos in dicto monasterio residentes qui orent Dominum Deum pro anima nostra et parentum nostrorum et omnium fidelium deffunctorum: et ultra hoc teneantur perfecta missa cujuslibet aniversarii supra tumulum domini regis et domine regine parentum nostrorum et postea supra tumulum nostrum absolutiones facere cum orationibus consuetis: et volumus et ordinamus quod per dictos manumissores seu exequtores emantur viginti quinque libre barchinonenses monete censuales anuales et perpetuales per alodium francum in loco sive locis tutis in nuda tamen perceptione ad ipsorum manumissorum seu exequtorum cognitionem qui eisdem monachis fratribus et clericis annuatim tradantur ad opus pretextu aniversariorum predictorum. - Rex Martinus. - Item volumus et jubemus quod centum Christi pauperes panno albo videlicet de duabus vestibus ipsorum quilibet induantur qui portent singulos brandonos cum corpus seu ossa nostra portabuntur ad sepeliendum in ecclesia monasterii supradicti et quousque corpus seu ossa nostra fuerint recondita in tumulo fiendo in ecclesia supradicta ut superius continetur qui quidem pauperes reficiantur de bonis nostris donec predicta completa fuerint cum effectu. - Rex Martinus. - Item recomendamus dicto nostro primogenito et heredi ac successori nostro universali omnes et singulos officiales nostros et specialiter illos qui pro nostro et ejus servicio in regno Sicilie insudarunt tam illos qui tenent pro nobis officia in domo nostra quam extra exortantes eundem ut filium carissimum et succesorem nostrum quod si officia que tenebunt tempore obitus nostri retinere poterunt comode illos in eis remanere permittat alias quod eos collocet in officiis congruis
unum post alium successive juxta eorum merita ut de impensis nobis et sibi serviciis et que ipsi nostro primogenito impendere poterunt remunerationem condignam reportent. - Rex Martinus. - Ceterum pro sepultura nostra fienda et pro injuriis nostris solvendis et pro aliis legatis per nos factis et ordinatis tam in presenti testamento quam in codicillo vel codicillis nostris ex nunc fiendis contentis et expressatis quinquaginta mille libras barchinonenses monete de terno de bonis nostris accipimus: ad que habenda et recipienda per manumissores nostros predictos et pro complendis et exequendis predictis assignamus de presenti omnia vasa nostra argenti albi et etiam decorati que nostro sunt usui et servicio continue diputata exceptis illis que necessaria fuerint pro viginti mille solidis antedictis quos supra dari mandamus confessori nostro distribuendos pro missis celebrandis ut superius continetur ea scilicet omnia que tempore obitus nostri habebimus et nobis reperta fuerint et omnia jocalia de quibus supra nos ordinamus cujuscumque sint generis vel speciei subscriptis inde exceptis et omnia alia et singula bona nostra mobilia et se moventia que nos habemus et tempore obitus nostri habebimus seu penes nos reperta fuerint. Excipimus tamen preciosas nostras reliquias supradictas quas poni et conservari ordinavimus in dicta capella palatii nostri majoris civitatis Barchinone ut superius continetur. - Rex Martinus. - Si quid vero ex dictis quinquaginta mille libris superfuerit completis omnibus que ordinamus detur et distribuatur per manumissores nostros predictos ob salutem animarum nostri et parentum nostrorum pro captivis redimendis orphanis maritandis et aliis piis causis specialiter in remunerandis servitoribus nostris: et de hoc nostrorum manumissorum conscientias oneramus. Et si predicte quinquaginta libre ad predicta et infrascripta ac alia in codicillis nostris contenta et ad debita et injurias nostras solvendas et alia complenda et persolvenda non sufficerent ad id quod et quantum deffuerit volumus de dictis redditibus et juribus recipi et haberi quousque nostrum testamentum hujusmodi completum fuerit ut superius et inferius ac in nostro seu nostris codicillis ordinatum existat: dantes et concedentes prefatis manumissoribus et exequtoribus nostris plenam et liberam potestatem petendi exhigendi et recipiendi tot de bonis nostris quod sufficiant ad predicta et ea distribuendi et erogandi juxta traditam per nos eis formam pro remedio anime nostre et animarum parentum nostrorum et omnium fidelium defunctorum. - Rex Martinus. - Preterea confirmamus priori et conventui Vallis Jesuchristi donationem per nos factam eisdem de locis de Altura e de les Alcubles sicut et prout in dicta donatione et aliis donationibus et concessionibus per nos dicto monasterio inde factis plenius continetur. - Rex Martinus. - Ceterum assignamus operi dicti monasterii ultra alias assignationes per nos jam factas operi supradicto mille florennos auri de Aragonia de et super redditibus nostris civitatis Xative et ejus termini habendos et percipiendos per priorem monasterii predicti seu ejus procuratorem anno quolibet per annos computandos a die obitus serenissime domine regine Cipri cui duos mille florennos dum vitam duxerit in humanis super dictis redditibus jam providerimus assignandos ita quod infra dictum tempus dictum opus habere valeat … mille florennos non ultra de redditibus supradictis. - Rex Martinus. - Et quia multum cordi gerimus ut opus dicti monasterii perficiatur heredem nostrum subscriptum monemus et in Domino exortamur quod ipsum opus mora quacumque cessante si nobis viventibus perfici non poterit habeat taliter recomendatum quod ipsum quam citius poterit perfici faciat cum effectu ejus conscientiam super hiis quantum possumus onerantes. - Rex Martinus - Item volumus et ordinamus quod dicti nostri manumissores qui in hujusmodi nostra exequtione laboraverint et alii habeant salarium quod per dictum regem taxatum et ordinatum fuerit eorum cuilibet fore persolvendum. - Rex Martinus. - Item dimittimus seu legamus egregio Frederico filio naturali dicti regis Sicilie nepoti nostro sive net villas castra et loca nostra Dalcoy de Elxio e de Criullen et vallem de Seta e de Tranadell sita in regno Valentiecum eorum redditibus et juribus universis ac mero et mixto imperio et omnimoda jurisdictione alta et baxia et jus redimendi ea que per nos impignerata fuerunt mediantibus gratie instrumentis. Predicta autem ei legamus in feudum honoratum et sub conditione quod si dictus Fredericus decesserit quandocumque sine liberis masculis de legittimo et carnali matrimonio procreatis vel succedentes eidem unus post alium obierint sine filiis masculis de legittimo et carnali matrimonio procreatis predicta omnia heredi nostro universali et suis successoribus revertantur: et sub conditione etiam quod non possit gaudere aliquibus donationibus per nos ei factis sub quacumque forma verborum sint comprehense quod si fecerit careat omnino legato predicto. - Rex Martinus. - Ceterum dimittimus sive legamus egregie Yolanti filie naturali dicti regis Sicilie primogeniti nostri carissimi triginta mille florenos auri de Aragonia qui sibi dentur et exsolvantur per heredem nostrum predictum cum fuerit in matrimonio collocanda. - Rex Martinus. - Insuper si die obitus nostri dimisserimus filium masculum de legittimo et carnalio matrimonio natum vel nasciturum ultra dictum illustrem Martinum regem Sicilie primogenitum nostrum dimittimus eidem jure institutionis et pro parte hereditatis et legittima ac alio jure quocumque in bonis nostris sibi pertinentibus comitatum Impuriarum cum suis redditibus juribus et pertinentiis universis ac mero et mixto imperio et omnimoda jurisdictione alta et baxia in feudum tamen honoratum et sub conditione quod si dictus filius noster decesserit quandocumquc sine liberis masculis de legittimo et carnali matrimonio procreatis vel succedentes eidem unum post alium obierint sine filiis masculis de legittimo et carnali matrimonio procreatis comitatum predictum heredi nostro universali et suis successoribus integre revertatur: si vero dimisserimus duos filios masculos dimittimus secundo natu in feudum tamen honoratum et sub conditione predicta marchionatum nostrum situm in diocesi urgellensi et villas nostras de Tarrega et de Vilagrassa de Sabadello et de Tarracia de Calidis de Montebovino (Caldes de Mont boví : Montbui) et de Granullariis (Granollers) cum eorum redditibus juribus et pertinentiis universis ac mero et mixto imperio et omni jurisdictione alta et baxia que omnia per nos vendita et impignerata fuerunt mediantibus gratie instrumentis: et propterea volumus quod dictus rex primogenitus noster subscriptus ea omnia que demittimus secundo natu filio nostro quitare et desobligare habeat et teneatur ab his quibus vendita seu impignerata fuerunt necnon et ab oneribus quibuscumque per nos aut nostros predecessores imposita super eis dictarum gratiarum intervenientibus instrumentis: et si plures filios dimisserimus dimittimus cuilibet eorum jure institutionis centum mille florenos auri de Aragonia: si vero die obitus nostri dimisserimus filiam natam vel nascituram qui tunc non fuerit in matrimonio vel in ordine religionis collocata dimittimus eidem jure institutionis centum mille florenos dicti auri: si autem fuerint due filie in matrimonio vel ordine religionis non collocate silicet ambe vel altera ipsarum tunc dimittimus eisdem jure institutionis dictos centum mille florenos inter ambas equaliter dividendos si uterque fuerit in matrimonio collocanda alios dictos centum mille florenos dimittimus illi que maritanda erit et jam maritate seu maritatis dimittimus jure institutionis cuilibet ipsarum mille florennos auri de Aragonia in quibus et in eo quod eis dederimus earum tempore matrimonii ipsas nobis heredes instituimus. - Rex Martinus. - Item relinquimus liberos et alforros seu francos et ab omni servitute quitos et exemptos omnes et singulos servos seu sclavos et captivos nostros quos habebimus tempore mortis nostre. - Rex Martinus. - Demum instituimus heredem nostrum universalem in regnis et terris nostris Aragonum Valentie Majoricarum Sardinie et Corsice ac comitatibus Barchinone Rossilionis et Ceritanie et terris eis adjacentibus que nos hodie (ho + die: hui, huy, vui, vuy, avui) habemus seu que pro nobis tenentur seu teneri debent nunc et in futurum necnon in regno Sicilie ac ducatu Athenarum et Neopatrie et in ducatu etiam Tarantane et comitatu Turolii in Alamannica cum militibus et dominabus et aliis hominibus et feminis ac aliis universis bonis nostris juribus et actionibus nobis nunc vel in futurum pertinentibus et spectantibus tam in predictis quam alibi quocumque modo et forma serenissimum Martinum regem Sicilie Athenarum et Neopatrie ducem primogenitum nostrum carissimum predictum. - Rex Martinus. - Et si dictus rex Martinus filius et primogenitus noster carissimus heres non erit vel erit et decesserit quandocumque substituimus ei et nobis heredem instituimus in dictis regnis et terris juribus et aliis superius expressatis filium ejus primogenitum masculum legittimum et de legittimo et carnali matrimonio procreatum: et si dictus ejus primogenitus heres non erit vel erit et obierit quandocumque sino liberis masculis de legittimo et carnali matrimonio procreatis eo casu substituimus universalem illum ex liberis et nobis heredem instituimus universalem illum ex liberis dicti nostri primogeniti masculum legittimum et de carnali matrimonio procreatum qui tunc vixerit majorem natu et sic per ordinem unum post alium secundum ordinem geniture. - Rex Martinus. - Si vero dictus rex Martinus filius et primogenitus noster carissimus obierit quandocumque sine liberis masculis de legittimo et carnali matrimonio procreatis eo casu substituimus eidem et nobis heredem instituimus universalem illum ex liberis nostris masculum legittimum et de carnali matrimonio procreatum si et qui immediate major natu erit post dictum illustrem regem Martinum filium et primogenitum nostrum carissimum et sic successive unum post alium ex liberis nostris si quos nos habere contingerit in futurum secundum ordinem geniture. - Rex Martinus. - Hec est ultima voluntas nostra quam valere volumus jure testamenti et si non valet jure
testamenti valere volumus jure codicillorum aut cujuslibet alterius ultime voluntatis. - REX MARTINUS. - Actum est hoc in monasterio Vallis Jesuchristi secundo die decembris anno a nativitate Domini millessimo CCCCmo septimo. (2 de diciembre de 1407)