XLIII. Perg. N 1419. Jai.I. 15 jun.1256.

XLIII.
Perg. N 1419. Jai.I. 15 jun.1256.

Noverint universi quod nos Jacobus Dei gracia rex Aragonum Majoricarum et Valencie comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani per nos et nostros concedimus vobis probis hominibus et toti universitati Cesarauguste et statuimus in perpetuum quod semper annuatim in festo sancte Marie medietatis augusti eligatis çalmedinam in civitate Cesarauguste in hunc modum videlicet quod in die predicte festivitatis sancte Marie proximo future jurati vestri Cesarauguste jactent vel ponant hoc anno tantum sortes super omnes collaciones sive parrochias Cesarauguste et homines collacionis ejusdem super qua sors ceciderit seu evenerit eligant inter se et de se ipsis sex homines de majoribus et sufficientioribus dicte parrochie qui sex homines presententur personaliter nobis vel per litteras juratorum seu concilii Cesarauguste si la regno Aragonis fuerimus presentes vel la presencia illius qui dictum regnum pro nobis gobernaverit sive tenuerit si extra regnum fuerimus constituti et nos vel ille qui locum nostrum la eodem regno tenuerit seu id regnum gubernaverit eligamus unum de ipsis sex hominibus nobis personaliter vel per litteras juratorum seu concilii Cesarauguste presentatis pro çalmedina Cesarauguste et ille judicet et difiniat ac determinet omnes causas ab ipso festo sancte Marie medietatis augusti usque ad unum annum continue completum la domo sua vel la loco quem ad hoc totum consilium Cesarauguste vel major pars duxerit eligendum: finito vero anno presenti quelibet parrochia ejusdem civitatis eligat duos homines de se ipsis qui postea jactent seu ponant sortes super omnibus aliis parrochiis ejusdem civitatis exclusa illa de qua jam assumptus fuerit çalmedina et sic anno quolibet observetur donec de omnibus parrochiis anno quolibet per eleccionem hujusmodi assumptus fuerit çalmedina: finitis autem omnibus parrochiis revertatur eleccio predicti çalmedine ad duos homines cujuslibet parrochie prout superius continetur qui jacient seu ponant sortes super una de parrochiis autedictis de qua VI homines nobis vel locum nostrum tenenti la regno Aragonis presententur juxta formam superius comprehensam et sic anno quolibet observetur la perpetuum. Qui vero la çalmedinam totaliter ut superius dictum est electus et approbatus fuerit juret la pleno concilio Cesarauguste sub hac forma:
- Ego tale juro per Deum et per hec sacrosancta evangelia et per crucem Domini coram me positam quod toto tempore mei regiminis justiciam fideliter exercebo et ab aliquo qui causam habeat vel spectet habere coram me pro facienda justicia vel non facienda nichil penitus recipiam nec aliquod servicium promissionem vel pactum nec machinacionem seu fraudem aliquam adhibebo ul recipiam aliquid ante causam nec la processu cause nec postquam causa fuerit terminata nisi tantum illa jura que çalmedina Cesarauguste antiquitus recipere consuevit nec de sententia facere justitiam odio vel timore precio vel amore nec dabo consilium palam vel oculte alicui partium que causam habeat vel spectet habere coram me quomodo causa regatur nec dicam nec consulam nec dici vel consuli faciam alicui partium quod serviat alcaydo curie vel domino: et ex quo sedero pro tribunali non surgam ad consilium cum aliqua partium quorum causa coram me tractetur nisi ad consilium super sentenciis ferendis vel negociis dirigendis seu dirimendis aut etiam componendis. - Cum vero sic electus fuerit et juraverit personaliter judicet et diffiniat omnes causas si sanus et presens fuerit la civitate Cesarauguste et non liceat ei alii committere. Si vero la civitate non fuerit vel infirmitate detentus fuerit possit alii commitere locum suum qui predicta forma juret omnia predicta et singula fideliter exercere donec idem çalmedina possit personaliter interese. Volumus etiam et mandamus quod ille qui pro tempore fuerit çalmedina judicet et determinet omnes causas quousque illi VI qui presentandi sunt nobis vel tenenti locum nostrum la regno Aragonis fuerint presentati et per nos vel ipsum tenentem locum nostrum unus fuerit approbatus. Ceterum si infra annum sui regiminis dictum çalmedinam mori contigerit de illis VI qui nobis ut superius dictum est presentati foerint per nos vel illum qui locum nostrum tenuerit unus approbetur qui per illum annum quousque completus fuerit çalmedina existat qui juret et judicet per omnia ut superius continetur. Datum Cesarauguste XVII kalendas julii anno Domini MCC quinquagesimo VI. - Signum Jacobi Dei gracia regis Aragonum Majoricarum et Valentie comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani. - Testes sunt Eximinus Petri de Arenoso B. Guillelmi de Entienza G. Petri archidiaconus Valentie Eximinus de Urreya B. de lbacnes. - Signum Michaelis de Alcoario ço Alcoanio) qui mandato domini regis pro domino fratre Andrea episcopo Valentino cancellario suo hec scribi fecit loco die et anno prefixis.

LXXI, perg 242, 7 agosto 1151

LXXI

Perg. n° 242. 7 ago. 1151.

Hoc est iuditium quod datum est in curia Raimundi barchinonensis comitis ab episcopis videlicet Berengario gerundensi Guielmo barchinonensi Petro viscensi Artallo elenensi Gaufrido tortosensi abbate Sancti Felicis et a militibus Bernardo de Bello-loco Raimundo de Podio-alto Guielmo de Castello-vetulo de querelis quas habebant ad invicem Bernardus tarrachonensis archiepiscopus et clerici ejus et Rodbertus et Guielmus de Aquilone. Conquestus archiepiscopus de Guilielmo de Aquilone quia fregerat molendina sua et suum reg tribus vicibus quod Guillelmus de Aquilone dicebat se fecisse propter fadigam de dret. Unde iudicatum est quod si poterit hoc probare Guilielmus per testes archiepiscopus suferret dampnum suum et si archiepiscopus aliquod malum propter hoc fecit Guielmo emendet illi. Quod si Guillelmus deffecerit in probacione emendet archiepiscopo malefactum. Iterum conquestus est archiepiscopus de Guilielmo qui auferebat illi quandam fexam que est infra dominicaturas suas quam Guilielmus dicebat se habere per compram et juste possideret propter libertatem quam habent habitatores Tarrachone. Sed iudicatum est quid non licet Guilielmo emere aliquid de dominicaturis archiepiscopi sine ejus consensu archiepiscopo licet aliquid emere de dominicaturis Rodberti et Guilielmi sine eorum consensu. Conquestus Guilielmus de Aquilone de archiepiscopo qui auferebat ei suas justicias et suos rectos et totum quod habet in Tarrachona et in territorio ejus quo totum archiepiscopus plane negavit. ludicatum est archiepiscopum emendare Guilielmo quicquid Guilielmus poterit probare archiepiscopum sibi abstulisse de justiciis suis seu de usaticis vel rectis suis et si Guilielmus in probatione deffecerit archiepiscopus non debet facere Guillielmo aliquod escundit quia dominus ejus est. Conquestus est archiepiscopus de Guilielmo quia abstulerit suo armigero domum suam et in ea furnum fecerat. Guielmus respondit se hoc fecisse quia armiger ille non venerat ad habitandum domum illam ad terminum ad quem promisserat se venturum et quia tertiam partem habebat in Tarrachona. Judicatum est quia propter has rationes non debuit hoc facere Guilielmus et si armiger redierit habeat domos et si non venerit non emparet eas Rodbertus vel Guilielmus donec determinetur de cujus sorte debeant esse. Conquestus est Rodbertus de archiepiscopo quia expulerat monachos de ecclesia Sancti Fructuosi quam Sanctus Oldegarius concesserat Rodberto ut eam daret ecclesie Sancti Martini de Saixs et propter hoc Rodbertus dederat ecclesie Sancti Fructuosi alodia et quasdam possessiones. Archiepiscopus vero dicebat hoc non esse credendum quoniam Sanctus Oldegarius retinuerat sibi sicut carta ejus testatur omnes ecclesias et possesiones earum. Judicatum est quod Rodbertus probet hoc per testes et archiepiscopus restituat ecclesiam et quicquid inde habuit monachis. Et si Rodbertus hec probare non poterit remaneat ecclesia et omnes ejus possessiones in potestate archiepiscopi propter cartam Sancti Oldegarii in quam ecclesias et earum possessiones sibi retinuit. Iterum conquestus est Rodbertus de archiepiscopo quem dicebat se suscepisse in suo consilio et in suo ducatu de negotiis Tarrachone et per engan abstulerat illi justitias Tarrachone et totam Tarrachonam et se duxerat eum ut faceret cartam per quam auferebat illi totam Tarrachonam. Archiepiscopus respondit hoc non esse verum sed cartam illam per quam Rodbertus conquestus est Tarrachonam perdidisse ipse eam firmavit spontanea voluntate sua et consilio uxoris sue et amicorum qui etiam in hanc cartam subscripserunt et maxime consilio Guielmi de Aquilone qui eam suo signo corroboravit. Unde iudicatum est et cartam bonam et omnia firma esse debere que in ea scripta sunt quoniam et a Rodberto et ab uxore ejus et a Guilielmo de Aquilone firmata est. Conquestus est archiepiscopus de Guilielmo de Aquilone qui dederat quasdam domos Ospitali in Tarrachona. Guielmus de Aquilone dicebat se hoc fecisse concessione archiepiscopi: quod archiepiscopus negavit. Judicatum est quia si Guielmus probaverit hanc concessionem factam esse per testes firma sit et si non irrita sit secundum cartam Sancti Oldegarii. Iterum conquestus est archiepiscopus de Guilielmo de Aquilone qui in villa Constantini quam ad dominicaturam suam retinuit Sanctus Oldegarius suum proprium bovarium et multos alios verberavit et vulneravit et quandam partem illius ville emparavit. Guielmus de Aquilone respondit illam partem non esse de terminis illius ville. Ad hoc respondit tarrachonensis archidiaconus quod Rodbertus illam partem mostraverat esse infra terminos prefate ville quando pedoavit terminus illius. Unde iudicatum est ut archidiaconus probaret hoc esse sicut dicebat per testes et si hoc posset facere teneretur integre villam sicut Rodbertus pedoaverat et Guilielmus emendaret malefacta salvo tamen suo jure si quod habet in illo vilari. Iterum conquestus est archiepiscopus de Guilielmo de Aquilone qui contra cartam Sancti Oldegarii qui sibi omnes res ecclesiasticas retinuit. Auferebat honorem ecclesie Viscensi et de Sent Seles et aliarum ecclesiarum. Guielmus de Aquilone respondit se dedisse I anulum aureum episcopi Viscensi pretio CXII morabetinorum pro isto honore et dicebat se fecisse hanc compram assensu Rodberti a quo episcopus habebat hunc honorem per feudum. Judicatum est quoniam si Guilielmus poterit hoc probare per scripturam vel per testes quod iste honor ita esset alligatus Rodberto vel per feudum vel per alium vinculum quod non posset remanere sue ecclesie habeat Guilielmus. Si vero non poterit hoc probare recuperato pretio quod dedit pro hoc honore ab ecclesia Viscensi ne ipse enganatus sit predictum honorem recuperet ecclesia Viscensis. Nichilominus etiam iudicatum est et de ecclesiis et de possessionibus earum secundum cartam Sancti Oldegarii quod Rodbertus vel Guilielmus de Aquilone nichil inde sibi vendicare possint. Preterea conquestus est archiepiscopus de Guilielmo de Aquilone qui accusavit eum de tali crimine propter quod si probari posset incurrere periculum honoris et ordinis. Affirmabat enim quod Guilielmus Aquilonis imposuerat ei accusans eum coram omni curia comitis quod archiepiscopus abstulerat cuidam homini suam uxorem quam legitime habebat et alteri dederat unde habuit X morabetinos de quibus non dederat ei partem suam. Guielmus vero de Aquilone dicebat se non ita dixisse. Judicavit curia quoniam si archiepiscopus poterit probare per testes quod Guilielmus de Aquilone predictum crimen sibi imposuerit quia Guilielmus homo suus erat et sibi juraverat et ex hoc crimine si verum esset nullum comodum sibi contingebat preter hoc etiam si alius hujusmodi crimen archiepiscopo imponeret Guielmus quia fidelitatem illi juraverat de suo corpore et honore debuisset eum defendere. Ideo judicavit curia quod quicquid beneficii vel comodi Guilielmus de Aquilone ab archiepiscopo fuerat adeptus ammitteret et scripturam illam quam prefatus Guilielmus proferebat ab archiepiscopo subsignatam et subscriptam invalidam et irritam esse in perpetuum salvo tamen jure Guilielmi de Aquilone et Rodberti de civitate Tarrachone et ejus territorio secundum tenorem scripture inter beatum Oldegarium et Rodbertum factae. Dato juditio Tarrachone VII idus augusti anno ab incarnatione Domini millessimo CLI anno XV regni Ledovici junioris. (alphabeto divisa.)

//

Versión de Villanueva