Mostrando las entradas para la consulta homo ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta homo ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas

lunes, 9 de marzo de 2020

Primus articulus.




Primus
articulus.

Primus igitur articulus simboli est: Credo in
Deum patrem omnipotentem creatorem celi et terre
. Singula verba
in hoc articulo posita per ordinem exponemus. Dicit itaque: Credo
in Deum
, in quo verbo ostenditur quod fides christiana
unum tantum dicit et credit Deum esse. Et hoc probatur per
scripturas. Unde Mat. xij: «Audi Israel,
Dominus Deus tuus. Deus unus est». Et eadem auctoritas est Deutero.
V. Item Ia Cor. viij°. «Scimus quod non est ydolum in mundo
et quod nullus Deus
nisi unus» Item Eph. iiij°: «Unus dominus,
una fides, unum baptisma». Et quia totus fere mundus
unum credit esse Deum, dimissis rationibus quibus hoc probari possit,
et aliis auctoritatibus, probatio dictarum auctoritatum sufficiat ad
presens. Per hoc autem quod fides christiana unum
credit et dicit esse Deum, reprobat errorem gentilium, qui non Deum,
sed ydola adorabant. Unde Psal. (CXIII): «Simulacra
gentium argentum et aurum». Fides vero
christianorum dicit: Credo in Deum, non in Deos,
nec in aurum vel argentum vel ymaginem vel
creaturam aliquam.
Item per hoc idem tollitur error
Machometi et illorum Sarracenorum, qui Christianis
imposuerunt quod sanctam Mariam et crucem et ymaginem
sancte Virginis et alias ymagines, quas in ecclesiis ad
memoriam sanctorum formant vel pingunt. adorant tanquam Deum. Sed
fides christianorum dicit: Credo in Deum, non in
sanctam Mariam vel in sanctos, vel ipsorum ymagines. Credere
enim in Deum, est credendo ipsum amare, credendo in ipsum ire,
ei adherere et ejus membris, id est sanctis, incorporari. Sed istud
credere est tantummodo in Deum, nec in aliquam creaturam, quia nulla
creatura amanda est propter se, sed propter Deum. Unde Christiani
non credunt nisi in Deum, nec adorant nisi Deum.
Honoratur autem
sancta Maria a Christianis tamquam sancta et electa mater Christi,
secundum quod ipse est homo, et non adoratur ut Deus nec creditur
esse Deus. Et si ipsa non adoratur ut Deus nec creditur esse Deus,
multo minus ymago ejus. Dicitur autem a Christianis mater Dei (licet
ipse ante eam fuerit et ipsam creaverit) eo modo, quo aliquis dicitur
filius matris sue, cum tamen non sit ab ea genitus nisi secundum
carnem. Et hoc est, quia homo est una persona constans ex corpore et
anima: eodem modo Christus Deus et homo, cum sit una persona,
constans ex divina natura et humana: dicitur beata Virgo mater filii
Dei, quia Christus ex ipsa natus est secundum humanam naturam
divinitati ejus unitam, cum tamen ex ipsa Virgine Maria non acceperit
nisi carnem.
De cruce autem et ymaginibus est sciendum quod
Christiani ea non adorant ut Deum, sed venerantur, non propter se,
sed quia sunt quedam recordationes beneficiorum Christi per que
salvati sumus. Unde videntes crucem et alias Christi ymagines
excitamur ad gratiarum actionem pro perceptis beneficiis; videntes
autem sanctorum ymagines provocamur ad eorum imitationem, qui fide et
obediencia et passionum longanimitate Deum promeruerunt habere amicum
et ejus gloriam sunt adepti. Sunt enim quasi quedam scripture
simplicium, qui litteras nesciunt. Sicut enim scripture reducunt
sapientibus ad memoriam ea, que sunt preterita: sic crux et ymagines
quasi quedam scripture ad memoriam reducunt simplicibus et
ydiotis beneficia Dei et magnalia operum et virtutes, que
aliquando audierunt a sapientibus de domino Jhesu et sancta
Maria et aliis sanctis .. (Affert sententiam Johannis
Damasceni
)... Quapropter multotiens non secundum mentem habentes
domini passionem, ymaginis Christi crucifixionem videntes et
salutaris passionis in rememorationem venientes, procedentes adoramus
non materiam, sed ymaginem, cum similiter et Dei genitricis ymaginis
non materiam sed figuram adoramus. Honor enim, qui est ad ipsam, ad
eum qui est ex ipsa incarnatus est, reducitur. Similiter et sanctorum
certamina erigentia nos ad fortitudinem et imitacionem et zelum
veritatis eorum et gloriam Dei, quia honor, qui exhibetur sanctis,
demonstrat benivolentiam conservorum, quam habent ad comunem
dominum...
Ostensa igitur unitate divine essentie, sequitur ut
ostendatur in ea etiam trinitas personarum. Et hoc potest ostendi
primo per auctoritates, quia probatio auctoritatis in hac materia
fortior est et certior fidelibus. Deinde rationibus et
similitudinibus. Sciendum est autem in principio, quod loqui de
trinitate difficillimum est, eo quod supra intellectum non solum
humanum, verum etiam angelicum secundum quod prophete et sancti
testantur... Et ideo, cum libri sancti sint a Deo, et Deus in libris
suis per prophetas et apostolos et in Evangelio se unum esse
in essentia et trinum in personis dicat, magis credendum est
sibi de se per libros suos quam alicui, quamvis perfecte intelligi
non possit, sicut etiam cuilibet homini veridico magis creditur de
seipso, quam alii de eo. Verum quia auctoritates sacrorum librorum
non omnes recipiunt sapientes, tam fideles comuniter quam infideles
rationibus acquiescunt, rationes aliquas post auctoritates ad
ostensionem sancte trinitatis in medium proponemus.

Probatio
trinitatis per auctoritates.
(Sequuntur auctoritates e novo et
veteri testamento).
Probatio trinitatis per rationes.


(Sequuntur rationes) Numerus ternarius est numerus
omnis rei el figurat trinitatem rerum. Nos vero non extraximus
hunc numerum ni si ex natura..
Et philosophi intellexerunt primam
causam manantem ab eterno. Sed quia non intellexerunt emanationem
ejus per modum predictum, erraverunt multi ex ipsis et dixerunt,
mundum esse eternum, tamen creatum, a prima causa. Ponere autem
mundum creatum et eternum importat oppositionem, cum creatum non
possit intelligi nisi habens principium, nec eternum proprie, nisi
carens principio. Unde cum mundus sit creatus et creatum omne habeat
principium, impossibile est ipsum ab eterno fuisse.
(Ratio tertia
pro fundamento habet): Bonum est diffusivum sui. (Ratio 4.°): in Deo
est potentia, sapientia et voluntas. (Ratio 5ta pro fundamento habet
tres causas): efficientem, formalem sive exemplarem, et finalem.
(Ratio sexta): Ponamus unum hominem esse episcopum, medicum et
magistrum. Episcopus est homo, medicus est homo; magister est homo,
non tamen tres homines, sed unus homo, una natura, una
essentia... Similiter dicimus et credimus, quod in Deo sunt iij
persone, scilicet pater et filius et spiritus sanctus, et quod pater
est Deus. filius est Deus, spiritus sanctus est Deus, non tamen tres
Dii etc.

Probatio trinitatis per similitudines.


(Solitae, sunt, scil. sol et lux, ignis lux, calor etc:
Deinde primum articulum explicat, affert antiquos ut Mercurium,
Macrobium, Platonem, Trimegistum, id est magnum Hermen, Aristotelem
in libro de causis. Ad «omnipotentem» scribit): Quod autem dicitur
ab aliquibus, Deus non potest peccare, ergo non potest omnia, non est
objectio, quia posse peccare non est posse, sed potius deficere. (Ad
«creatorem caeli et terre»): expresse dicitur, quod Deus creaturas
condidit... et quod ipsa creatura inicium habuit contra illos, qui
dicunt, quod mundus est ab eterno, quod non est intelligibile, scil.
ut aliquid sit creatum et eternum. Eternum enim de sua ratione caret
principio. Creatum vero quodlibet de sua ratione principium
sumpsit,que duo propter


sui oppositionem eidem convenire non
possunt... Ceterum si mundus ab eterno fuisset, verisimile est, quod
illi qui gesta antiqua scripserunt, scripsissent utique vel ab aliis
scripta memorassent gesta vel facta, que a multis milibus annorum
in mundo (contigerunt o) eontigerunt. Sed nos non invenimus
aliquod scriptum in quo memoria sit de aliis antiquitatibus, nisi de
hiis tantum, que a vj milibus annorum et cccclvj annorum
contigerunt... (Deinde probat, Deum non esse auctorem peccati, et
quidem e similitudinibus solitis de claudicatione et caecitate).








secundus - duodecimus articulus simboli.




Secundus articulus
simboli.

(Per auctoritates veteris et novi testamenti probat,
quod Deus habeat filium et quod ipse sit Deus; hoc etiam e miraculis
et resurrectione. Quare dominus noster nominetur): propter
executionem redemptionis nostre in carne assumpta. Unde per hoc
ostenditur, quare univit sibi humanam naturam et facius est homo, non
quod divina natura mutaretur in humanam vel humana in divinam, sed
utraque permanente in sui natura facta est unio associacione
naturarum, non commixtione. Et est aliquo modo simile, sicut spiritus
humanus jungitur humano corpori, nec tamen spiritus efficitur corpus,
nec corpus spiritus, sed utrumque remanet in sui natura, licet ex
hiis unitis efficiatur una persona.

(Tertius articulus).


(Explicat Conceptionem Christi per Spiritum
sanctum
, per auctoritates sacrae scripturae;
adventum ejus praedictum a prophetis; affert etiam Sibyllas.
Tandem demonstrat e ratione quomodo Deum decuerit humanam naturam
assumere): homo, nobilissimum opus creatoris, lapsus est per peccatum
in mortem et damnationem et servitutem diaboli... peccatum originale
in omnes homines transivit... Nulla creatura ad hoc erat idonea, ut
hominem repararet et redimeret... Conveniens fuit, ut Deus hominem
sibi uniret, qui penam sustineret, quam justicia exigebat, et quod
Deus hominem assumeret, et non aliam creaturam ad hujusmodi penam
sustinendam. (2a ratio pro fundamento habet): injuriosus tanto
tenetur ad majorem satisfactionem, quanto major est ille cui infertur
injuria. Deus, qui offensus erat, est infinitus: ergo hominis injuria
fuit infinita, ergo tenebatur ad infinitam satisfactionem. (3a
ratio): Omnis effectus fortior est in sua causa quam in causatis,
sicut patet in calore ignis; fortior est enim calor in igne, quam sit
in aqua calefacta per ignem, et lux major est in sole, quam in aere
illuminato per solem vel a sole, et idem de similibus. Spiritus est
rationalis, simplex, incorruptibilis, immortalis, unitur humano
corpori composito, corruptibili et mortali tanto amore, ut nolit ab
eo naturaliter separari. Cum igitur iste effectus unionis sit in
creato, id est in spiritu rationali, multo magis poterit esse in sua
causa, id est, Deo. Cum ergo spiritus humanus potuerit uniri corpori,
Deus, qui est summa causa, potuit uniri humane nature et sic fieri
homo. Unde unio ad corpus est exemplum unionis del et hominis. Item
divinus amor excedit omnem amorem humanum. Cum igitur effectus amoris
tantus sit in creaturis, quod matres faciat interdum exponi morti pro
filiis: ergo immensitas amoris in Deo potuit ipsum facere subire
mortem pro salvandis hominibus, sicut fuit possible. Sed mortem
subire non potuit Deus nisi in humanitate assumpta: ergo ipsam potuit
et decuit assumere ad ostendendum et complendum effectum sui
amoris... (Demonstrat quare filius, ei non pater vel Spiritus s.
naturam humanam assumpserit).
(Sequitur argumentum contra
Judaeos: «quod jam venerit Christus.»
Demonstrat hoc ex signis, quae praedixerunt prophetae.
Argumentum fortissimum ex prophetia Danielis de 70
hebdomadis): Secundum usum sacre scripture non potest
intelligi ebdomada ad plus nisi vij annorum. Unde Levit.
xxv: numerabit tibi vij ebdomadas annorum. Cum igitur jam
complete sint ille lxx ebdomade, sive sint dierum, sive
mensium, sive annorum, et amplius fluxerint mcclvij anni, sicut
ostenditur regum, qui ab illo tempore usque ad Christum
regnaverunt, constat volenti recipere veritatem et non excecatum
intellectum suum invidia atque malitia, quod prophetia
jam completa est. Et sic patet, quod jam venit Christus. Et
ideo cessavit visio el prophetia et sacrificia.
Si
quis querat, quare Judei non credunt, cum omnia hec scripta sint apud
eos, hoc est propter incredulitatem eorum et excecationem. Et hec
excecatio est maledictio quam predixit Moyses Deuteron.
xxviij dicens: «quia si audire nolueris vocem domini dei tui, nec
custodias et facias omnia mandata... et opprimaris violentia nec
habeas qui liberet te » Istam maledictionem incurrunt Judei. Et hoc
patet, quod ex amentia cordis et cecitate intellectus et furore
mentis contingit eis, quod veritatem manifestam quam tenent et legunt
nolunt intelligere, nec curant. Unde sicut predictum est, palpant in
meridie, sicut palpat cecus in tenebris et non dirigunt vias suas in
veritate querenda, licet satis dirigant in temporalibus; et sustinent
calumniam et opprimuntur violentia ab omnibus nationibus, nec habent
qui liberet eos de captivitate ista in quam ceciderunt post mortem
Christi... Et quia Judei hodie non cognoscunt peccatum suum, ideo
sunt capti sine rege et sacerdote et absque Deo vero et absque
doctore veritatis et sine lege quantum ad intellectum ejus. Unde
Azarias propheta ij. Paralipp xv.: «Transibunt multi dies in
Israel absque Deo vero et absque sacerdote et doctore et absque
lege.» Et sic etiam completa est in eis prophetia (Osce o)
Osee dicentis iij.: «dies multos sedebunt filii Israel sine
rege et sine principe et sine sacrificio et sine altari
et sine Ephod et sine Theraphin...»
Sequitur
«natus ex Maria Virgine:» (Auctoritates s. scripturae de matre
Dei.)

(Quartus articulus simboli).

(Auctoritates s.
scripturae de passione Domini: Isaias liij. Modus passionis
ostenditur in tribus, scilicet in multiplici illusione, in clavorum
affixione, et in felis et aceti potatione. Haec omnia praedicta
sunt, ut etiam mors Christi pro peccatis) ..
Et
quia in crucifixione ejus non solum fuerunt presentes apostoli et
discipuli, sicut dicitur in Evang. Luc. xxiij, sed et Judei et
gentiles, ideo per continuam successionem remansit apud christianos,
apud Judeos et apud plures ex gentilibus, quod illa persona,
que dicta est Christus, crucifixus est. Unde quidam
Judeus sic opponebat Sarraceno: «Si aliquis percutit
alium multis presentibus, et percussus conqueritur coram judice, et
percutiens confitetur se percussisse, et presentes testificantur se
vidisse, et alius superveniens qui tunc presens non erat, dementitur
omnes, dicens, eos falsum dixisse, cui credendum est?» Respondit
Sarracenus; «percusso et percutienti et testibus presentibus». Et
Judeus intulit: «nos confitemur, quod patres nostri occiderunt
Christum, quem credunt Christiani, et Christiani,
qui acceperunt fidem ejus, confitentur hoc idem. Et Mahometus
post DC annos veniens, qui nec presens fuit nec aliquid de re
gesta vidit, ausus est dicere et scribere, quod non fuit
crucifixus
. Nos vero respondemus, quod credendum est
crucifigentibus e: illis qui affuerunt»... (Tandem
auctoritates de sepultura.)

(Quintus articulus simboli.)

(Textus s. scripturae de descensu ad inferos et resurrectione.)

(Sextus articulus simboli.)
(Textus s. scripturae de
ascensione et «sedet ad dexteram Dei patris.»)
(Septimus
articulus simboli).
(Textus s. scripturae «Venturus est judicare
vivos et mortuos» et de judicio.)





Octavus
articulus simboli.

Octavus articulus simboli est de tercia
persona, que est Spiritus sanctus. De qua dicit: Credo et in Spiritum
sanctum. id est, credo Spiritum sanctum unum esse Deum cum patre et
filio, sicut supra ostensum est in tractatu de trinitate.

(Demonstrat e s. scriptura, quod Spiritus s. Deus sit et procedat
a patre et filio.)

Nonus articulus simboli.

Sanctam
ecclessiam catholicam
. Et conjungitur hic articulus precedenti.
Unde est sensus. Credo in Spiritum sanctum sanctificantem sanctam
ecclesiam catholicam. Ecclesiam appellat societatem universalem
sanctorum, ubicunque sint. Unde catholica idem est ac universalis. Et
hanc ecclesiam, id est sanctorum societatem, Spiritus sanctus
sanctificat. Unde Math, iij: «Ipse, scilicet Christus, baptizabit
vos spiritu sancto et igni»; baptizabit, id est mundabit sive
sanctificabit, Baptizare enim abluere est vel sanctificare. Et hoc
facit in Spiritu sancto et igni, scilicet divini amoris.

(Decimus
articulus simboli.)

Decimus articulus sic est: Sanctorum
communionem. Et est triplex comunio: primus sacramentorum. Et
secundum hoc est sensus: Credo sanctorum communionem, id est
sacramenta, in quibus communicant sancti, esse sanctam. Et tunc
«sanctorum» tenetur neutraliter pro sacramentis. Et quare dicuntur
sancta, ostenditur, cum subjungitur; remissionem peccatorum, que
scilicet fit in sacramentis. Secunda comunio est donorum spiritus
sancti. Unde apostolus Rom. v. b. «Karitas dei diffusa est in
cordibus nostris per spiritum sanctum, qui datus est nobis.»

(Deinde de septem donis ex Isaia). Tertia comunio est
bonorum operum, in quibus boni comunicant sibi ad invicem. Unde de
hoc dicitur in psalmo: «particeps ego sum omnium timentium te et
custodientium mandata tua». Hec autem participatio acquiritur per
amorem, quia dum homo diligit bonum, quod in *al o* cernit, ipsum per
karitatem suum efficit (Auctoritates S. Gregorii et S. Augustini).

Prima itaque comunicatio est sacramentorum, in quibus *
comunicant, licet differenter. Nam quedam sunt comunia omnibus,
quedam quibusdam secundum exigentiam et electionem, baptismus
enim et confirmatio et eucharistia et extrema unctio
sunt cunctis comunia, penitentia vero, ordo et
conjugium sunt comunia differenter. Nam penitentia comunis est
omnibus qui peccaverunt, ordo autem ministris ecclesie, conjugium
vero volentibus nubere.
Primum igitur sacramentum est baptismus,
in quo gratia confertur in remissionem peccatorum (Textus s.
scripturae). Forma autem verborum, quibus fit baptismus, hec
est; « Ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus
sancti.» Errant Sarraceni credentes, se mundati
a peccatis per lavacrum solius aque, cum aqua
sine verbo non lavet... Errant etiam
frequentantes multociens idem lavacrum, cum sicut unus Deus
est, et una fides, ita et unum sacramentum fidei...
2um
Sacramentum est sacramentum confirmationis, in quo spiritus s.
datur ad robur (Textus s. scripturae).
3um Sacramentum est
eucharistia, id est sacramentum corporis domini, quod
dicitur eucharistia, id est bona gratia, quia ibi suscipitur
ille, qui est plenus gratia et veritate (Textus s. scripturae, etiam
de sacrificio novi testamenti). Quia vero dupplicis sumus nature
compositi, scilicet ex corpore et anima, dupplicem escam et
compositam dedit nobis, constamus enim ex spiritu et corpore, et ideo
ipse Christus, Deus et homo, qui est panis vite, dedit seipsum nobis
in escam, ut ejus divinitate et humanitate nostra duplex natura
reficeretur. Unde Augustinus in libro de spiritu et anima: duo
sensus in homine sunt, unus interior, et unus exterior. Propterea
enim Deus homo factus est, ut totum hominem in se beatificaret, ut
tota conversio hominis esset ad ipsum, et tota dilectio esset in
illo...
(Demonstrat non esse impossibilem conversionem
panis et vini in Corpus et sanguinem Christi ratione et
exemplo; et primo, quia Christus dixit).
Item si
natura hominis per comestionem panem et vinum et aquam potest in
corpus et sanguinem comedentis et bibentis mutare, et non sit aliud
corpus a corpore, quod prius habebat: multo magis verbum Dei, cui nil
est impossibile, potest panem et vinum supernaturaliter transmutare
in corpus suum et sanguinem, et non sunt duo, sed unum et idem
corpus. (Deinde exempla. Reducit omnia ad omnipotentiam Dei.)

Quartum sacramentum est penitentia, que est sacramentum
tam veteris quam nove legis. Est autem penitencia, ut ait
Ambrosius, mala preterita plangere et plangenda
iterum non comittere, supple: <in proposito.» Unde idem
ait; vera penitentia est a peccato recedere... Sunt autem tres partes
penitentie: contritio, confessio, et operis
satisfactio
. Est autem contritio dolor de peccatis ..
confessio est peccatorum revelatio coram sacerdote
.. (Affert rationes cum homo confiteri debeat, inter alias : Cum homo
naturaliter sibi compatiatur et parcat, non debet judicari judicio
proprio in penitentia, cum sibi parceret plus debito; unde oportet,
quod stet judicio alterius. Item, sicut delicta corporalia judicantur
per legem et judices seculi: sic peccata animarum judicari debent per
judices spirituales et legem Dei. Sed judices spirituales, qui per
legem Dei judicant, sunt sacerdotes: ergo ad sacerdotes pertinet
judicium animarum. Sed non possunt juste judicare, nisi noticiam
habeant de peccatis, nec noticiam habere possunt nisi per
confessionem delinquentium: necessaria est ergo confessio peccatorum.
Item cum sufficienter providerit sue reipublice, sicut
constituit judices manifestorum criminum. qui sint reges et
principes et constituti sub eis: ita constituit judices
peccatorum occultorum. Et quia nemo libenter confitetur illi, qu*m
scit punire ad mortem, ut ait philosophus ideo statutum est, ut judex
occultorum non puniat morte, sed injunctione penitentie, ne
aliquis timent peccatum suum confiteri. Unde sicut dicitur in libro
dicto Albuchan et in libro dicto Muslim: quia
Machometus fecit lapidari voluntarie confitentes sibi
se peccantes in fornicatione, avertit sarracenos a
confessione.
Satisfactio est emenda debita pro peccatis. Nam cum
peccatum sit injusticia, necessario exigit justificationem et
tormentum ipsius peccantis et emendam faciendam injuriam passo. Ista
satisfactio consistit in tribus, scilicet in jejunio,
oratione et eleemosyna... Sunt et multa alia opera, per
que potest satisfieri de peccatis, scilicet peregrinationes,
vigilie, discipline, et similia.
Quintum
sacramentum est extrema unctio infirmorum. Istam
unctionem inceperunt apostoli facere ante Christi
passionem Unde in evangelio Marci vi. dicitur de ipsis
apostolis: ungebant oleo multos egro*os et sanabantur. Unde
Jacobus apostolus archiepiscopus Jerosolvmitanus
statuit postea, ut hoc fieret in ecclesia, dicens in epistola sua
cap. v.: infirmatur quis...
Sextum sacramentum est ordo.
Est autem ordo sacrum signaculum, quo spiritualis
potestas traditur ordinato et officium. Ista vero potestas et
officium consistit in ministris ecclesie et maxime in sacerdotibus.
(Textus s. scripturae.)
Septimum sacramentum est matrimonium.
Est autem matrimonium sacramentum comune illis, qui fuerunt
ante legem et sub lege et sub evangelio, et diffinitur sic:
matrimonium est legitima societas sive vinculum
maris et femine in genere humano individuam vite
consuetudinem retinentem. (Demonstrat quod unica debeat esse
unius: et insurgit contra multiplicationem
uxorum et concubinarum, ut est apud Sarracenos.
Inter alia affert) i. Cor. vij: mulier potestatem sui corporis
non habet sed vir. Similiter autem et vir corporis potestatem non
habet, sed mulier. Et ideo non potest istud dare duabus
vel quatuor, sicut dicit Mahometus. (Contra
divortium)..
Quam
etiam verecundum sit et nefandum, quod aliquis dimissa uxore
sua ter, non possit eam recuperare secundum Alchoranum, nisi
prius ab alio cognoscatur, satis patet hominibus sani intellectus
inde obviantibus veritati, cum etiam ipsa mulier, que parvi
est intellectus, si sit nobilis cordis ei generosa, nullo modo
vult se submittere tali vilitati, ut ab alio per istum modum
cognoscatur...

(Undecimus articulus simboli).

Carnis
resurrectionem (textus s. scripturae) Boni immutabuntur ad gloriam
etiam quantum ad corpus, que gloria quadruplex est: claritas,
agilitas, impassibilitas, subtilitas.
Quoniam vero aliqui
sapientes Sarracenorum negant resurrectionem
corporum, ponentes beatitudinem hominis tantum in anima,
necesse est, ui ejus veritas rationibus ostendatur... Quod
autem
in errorem induxit sapientes Sarracenorum, ut
non crederent resurrectionem corporum, videtur
processisse ex Alcorano, cum ibi contineatur, quod post
resurrectionem habebunt delectationes corporales, ut delectatio cibi,
potus et coitus, que in veritate, si in alia vita essent, intellectum
a cogitatione et dilectione summi boni impedirent. Unde quia visum
est eis hoc esse inconveniens, sicut est in veritate, negaverunt
corporum resurrectionem, ponentes tantum beatitudinem hominis in
anima, non intelligentes, quod corpus humanum possit vivere sine
cibo; cum... efficietur impassibilis et immortalis, non indigebit
alimonia. Delectatio enim glorie, que influetur a Deo in anima, per
redundantiam glorificabit ipsum corpus.

(Duodecimus articulus
simboli).

Vitam eternam, suple: credo esse. Hec autem vita
eterna consistit in cognitione Dei. (Textus s. scripturae.)
Preeminentiam autem delectationum spiritualium et divinarum ad
corporales delectationes necnon et comparationem earum ad invicem
ponit Avicenna in libro de scientia divina, tractatu
ix, c. vij de promissione divina, loquens de felicitate anime.
Sapientibus theologis multo magis cupiditas fuit ad
consequendam hanc felicitatem. quam felicitatem corporalem.. Item
Algazel firmat idem in libro intentionum philosophicarum
tercio tractatu, v. c; Differt apprehensio intelligentie ab
apprehensione sensus modis multis. Apprehensa enim a sensibus sunt
corpora et accidentia, que sunt vilia et vana; apprehensa vero ab
intelligentia est quidditas universalis, eterna essentia, quam
permutari est impossibile. (Per longum integram sententiam affert.)
Eandem etiam sententiam confirmat in libro, qui dicitur, Vivificatio
scientiarum
in demonstratione, quod gloriosior et excellentior
delectationum est cognitio Dei excelsi et contemplatio vultus ejus,
et in libro, qui dicitur Trutina operum in capitulo
probationis, quid sit beatitudo ultima. Hoc idem etiam confirmat
Alpharabius in libro de auditu naturali tractatu ij.
circa finem, et in libro de intellectu. Ex hiis patet, quod
etiam apud philosophos Sarracenorum beatitudo eterna
consistit in cognitione et amore Dei, non in delectatione corporali:
(Textus s. scripturae ex novo et vet. testamento contra
Mahometum, sec. quem in cibo, potu, mulieribus,
beatitudo consistit). Quod ergo Sarraceni aliqui nituntur
probare per auctoritates evangelii, quod ibi comedetur
et bibetur, non est verum.
(In fine demonstrat poenam aeternam e
s. scriptura et rationibus. Concludit librum): Item Math. iij et Luc.
iij: veniet fortior me post me, cujus non sum dignus soluere
corrigiam calceamentorum ejus, Et infra: cujus ventilabrum in
manu ejus, et purgabit aream suam, et congregabit
triticum in orreum suum, paleas autem comburet igne
inextinguibili. Item Dan. xij: «Multi de hiis qui dormient in terre
pulvere, evigilabunt, alii in vitam eternam, alii in opprobrium, ubi
videant semper».
Explicit.






sábado, 30 de septiembre de 2023

Actes, titres, de l' an 960 - 1168, NO 'L LI TOLRA NI NO 'L LI DEVEDARA NI NO L' EN DECEBRA,

Actes, titres, de l' an 960 ou environ, tirés d' un manuscrit de Colbert, fol., no 165, intitulé: “Recueil de divers Titres et Mémoires, concernant les affaires des comtes de Carcassonne et vicomtes de Beziers, des comtes de Foix et vicomtes de Castelbon, des vicomtes de Bearn, de Bigorre, de Marsan et de Gavardan, des comtes de Rodez et d' Armagnac, des seigneurs d' Albret, des rois de Navarre; et celles des divers particuliers qui ont possédé des terres dans les pays appartenants aux seigneurs susnommés, ou qui ont eu des alliances avec eux.”

“Tome Ier, depuis l' an 960 jusqu' en l' année 1117.”

DE ista hora in antea non DECEBRA Ermengaus filius Eldiarda Froterio episcopo filio Girberga NE Raimundo filio Bernardo vicecomite de castello de Cornone... NO 'L LI TOLRA NI NO 'L LI DEVEDARA NI NO L' EN DECEBRA... nec societatem non AURA, si per castellum recuperare NON O FA, et si recuperare potuerit in potestate Froterio et Raimundo LO TORNARA, per ipsas horas quæ Froterius et Raimundus L' EN COMONRA.
DE ista hora in antea ego Geraldus qui fui filius Beliariz non DECEBRA Froterium episcopum nec Bernardum fratrem suum vicecomitem qui fuerunt filii Girberga de illos castellos de Geccago, nec de illo castello quod vocant de illo Ponte et de illo castello Sancti Amancii quod vocant castello novo sive illo castello de Cabrespina, NO 'LS VOS TOLRAI NI NO 'LS VOS VEDARAI... in vestra potestate LO TORNAREI... SI O TENRAI E SI O ATENDRAI A TI Froterio et A TI Bernardo... quod tu Froterius et Bernardus TOLRE VOLGUESSES unde de istos castellos suprascriptos E CH' ON COMPROBAT QU' EN FOSSEZ victi PER BATAILIA aut abstracti QUE NO US N' AUSES COMBATRE.
DE ista hora in antea non DEZEBRA Guiraldus filius Girondæ nec Petrus nec Poncius filius Avanæ Froterium episcopum nec Bernardum filios Girberganæ de illis castellis DE BERENCS nec de illum de Causago...
NO 'LS LOR DEVEDARAN NI NO 'LS TOLRAN NI NO 'LS EN DECEBRAN... et si est homo qui illos castellos aut femina LOR tollat AB illos societatem non AURAN et adjutor sine inganno LOR EN SERAN... FORS quantum illi LOR EN ABSOLVERAN... LOR TORNARAN sine lucro... et qualem comprobatos vencutos PER BATALIA, aut extractos QUE COMBATRE NON AUSENT.

HIC est brevis sacramentalis quod fecit Raimundus Berengarius filius Garsendis ad Raimundo vicecomite filio Rengardis.
De ista hora in antea ego Raimundus filius Garsendis non DECEBRAI Raimundum vicecomitem filium Rengardis de sua vita nec de sua membra quæ ad corpus suum tenet, NO L' AUCIRAI NI NO 'L PRENDRAI... et tuas civitates... NON LAS TE TOLRAI NI T' EN TOLRAI... SI O TENRAI ET O ATENDRAI ego Raimundus filius Garsendis A TI Raimundo filio Rengardis.

DE ista hora in antea non DECEBRA Raymundus filius Garsendis Hermengarda vicecomitissa filia Rangars DE SA vita... NI LA PRENDRA, NI L' AUCIRA... Neque suos honores NON TOLRA... Nec societatem ego... NON AURAI et si tu Hermengards filia Rangars M' EN COMONS, per illas horas quæ M' EN COMONRAS... EN adjutorio T' EN SEREI.

DE ista hora in antea ego Raimundus comes Barchinonæ filius Mahaldis fæminæ non DECEBREI te Bernardum vicecomitem de Biterri... SI O TENREI E O ATENDREI.

DE ista hora in antea ego Petrus filius Ava Froterio filio Girberga et te Raimundo filio Rengardis non VOS DECEBREI NE VOS NO 'LS TOLREI NE NO 'LS VOS DEVEDAREI LO CASTEL DE BERENGS NE 'L CASTEL DE CAUSAC NE 'L CASTEL de Monteacuto... LAS FORTEZAS... societatem non AUREI nec non TENREI FORS QUANT per illos castellos recuperare... illos TORNAREI.

DE ista hora in antea non DECEBRA Froterius episcopus filius Ermendructæ Isarno filio Rangardæ de sua vita NI de sua membra... per quæ o PERDA NI NON ENGENIERA...
NO LI TOLRA NO LI DEVEDARA... NO I METRA PER SO QUE
castellanus EN SIA... A NEUNA fæmina partem NON Y DONERA NI NO N' I VENDRA NI NO N' I ESCAMBIARA... finem non PRENDRA NI societatem cum illis NON AURA... NO LA LI TOLRA NI NO L' EN DECEBRA... SI O TENRA ET SI O ATENDRA... si comprobare non potuerit ipse Froterius ipso Isarno quod habeat ingeniatum quod ipse Froterius PERDA OU sua vita OU sua membra... o ipse Isarnus habeat ingeniatum quod ipse Froterius perdat O illo castello de Lautrico aut unum de suos castellos... O ipse Isarnus NO LI DEFUG... SI O TENRA ET SI O ATENDRA... FORS DE
CO DE QUE ipse Isarnus L' EN ABSOLVRA... ipsas parabolas quæ ipse Isarnus DIZIRA ad ipso Froterio aut per suum missum LI MANDARA ET LAS LI DEVEDARA per nomine de sacramento QUE NO LAS digat ipse Froterius NO LAS DISCOBRIRA.

DE ista hora in antea ego Petrus Raimundi filius Guila non DECEBREI TE Hermengard filiam Rengard NI te Bernardum Atonis filium Hermengard de ipso castro quod vocant Fuxum neque de ipsis fortezis... NO 'L VOS TOLREI, NI VOS EN TOLREI, NO 'L VOS DEVEDAREI... adjutor VOS EN SEREI... societatem cum illis NON AUREI NI NON TENREI... per quantas vices VOS M' EN COMONREZ... LO TORNAREI... SI VOS O TENREI ET O ATENDREI.

DE ista hora in antea ego Bertrandus filius qui fui Ponciae fidelis ero tibi Hermengardis filiæ Rangardis... de ipsos castros de Reddaz... in potestate illos TORNAREI... neque treugam non PRENDREI NI NON AUREI... et adjutor T' EN SEREI AB TE... in tua potestate LO TORNAREI... SI T' O TENREI TOT, ET T' O ATENDREI.

DE ista hora in antea ego Udalgeir filius Ermenssen NON DECEBREI TE Ermengarz filiam quæ fuisti Rangarz DEL CASTEL quem vocant MIRAPEIS... NI 'L TE TOLREI NI T' EN TOLREI NI 'L TE VEDAREI NI T' EN VEDAREI... adjutor T' EN SEREI... AB TI ET SENES TI ET AB illos neque AB illas qui illum tibi TOLRION NI T' EN TOLRIAN finem nec societatem NON AUREI NI NON TENREI... in tua potestate LO TORNAREI... per quantas vices TU M' EN COMONRAS.

DE ista hora in antea ego Rogerius filius qui fui Belissen NON DECEBREI TE Ermengart filia quæ fuisti Rangarz DEL CASTEL, quem vocant MIRAPEIS... NO 'L TE TOLREI NI T' EN TOLREI NI EL TE VEDAREI NI T' EN VEDAREI... homines vel fæminæ QUI 'L te tollant NI T' EN tollant, adjutor T' EN SEREI... et AB illos vel AB illas qui illum tibi TOLRIAN NI T' EN TOLRIAN finem nec societatem NON AUREI NI NON TENREI... T' O TENREI E T' O ATENDREI TOT A TE.

DE ista hora in antea non DECEBREI Rogerius filius Belesen Hermengarz filia Rangars neque Bernard filium Hermengarz de ipso castello de MIRAPEIS... NO 'L VOS TOLREI neque VOS EN TOLREI, NO 'L VOS VEDAREI neque VOS EN VEDAREI et per quantas veces (latín vices) M' EN COMMONRAZ... potestatem T' EN DONAREI, et si est homo aut fæmina, homines vel femine QUI 'L TE TOLON NI T' EN TOLON adjutor T' EN SEREI... in tua potestate LO TORNAREI.
DE ista hora in antea ego Raimundus filius qui fui Rangarz non DECEBREI te Hermengarz filia que fuisti Rangarz de ipso castello quem vocant MIRAPEIS... NO 'L TE TOLREI NI T' EN TOLREI, NI 'L TE VEDAREI NI T' EN VEDAREI... et si fuerit homo vel femina... qui illum tibi tollant NI T' EN tollant, adjutor T' EN SSEREI... et AB illos vel AB illas qui illum tibi TOLRIAN NI T' EN TOLRIAN finem nec societatem NON AUREI NI NON TENREI... T' O TENREI ET T' O ATENDREI TOT.

DE ista hora in antea NO DECEBRA Rogerius filius Rangard Rogerium Comitem filium Garsendæ comitissa de ista civitate quæ vocant Carcassona... NO LA 'L TOLRA Rogerius NE NUL NE TOLRA NE NO LA 'L DEVEDARA NE NUL EN DEVEDARA... et si homo est... aut homines aut fæminas, QUI LA LI TOLRA aut LA LI DEVEDARA societatem NE AB illo NE AB illa NO TENRA NE NO AURA QUI LA 'L TOLRA O LA 'L DEVEDARA... Carcassona LI TOLRAN O LA ʼL DEVEDARAN... NO L' ENGENARA... NE NUS S' EN RECREIRA NE RECREDENT NON SERA FORS QUANT... L' EN ABSOLVERA...

DE ista hora in antea... ego Rodgarius filius Rangardæ NO LAS TE TOLRE NE NO T' EN DEVEDRE NE NO T' EN DECEBRE NE NO LAS TE VEDARE... neque homines NE omo PER LUI... neque de alias dreituras que ACABDARA... NO L' EN TOLRA, NE NO LAS LI DEVEDARA NE NO L' EN DECEBRA NE MALAMENT NE omo per ipse NO 'L NE MENARA... NON O FARAI... adjutor T' EN SERE... et de l' adjutorio NO T' ENGANARE NE MALAMENT NO T' EN MENARE... Ego Rodgarius filius Rangardæ a Rodgario filio Garsendæ medietatem de ipsas justicias NO T' EN TOLRE NE NO LA T DEVEDARE E SI LA N' AI, LA medietatem T' EN DARE... et si omo est aut fæmina... QUI LAS TE TOD OU LAS TE TOLA ajutor T' EN SERE et de l' adjutor NO T' ENGANARE... TU CUMUNIRAS OU CUMUNIR ME FARAS... in tuo DAM non mittat nec GUERRA AB illos non faciat, et exceptum omines meos QUE A DREIT AURE OU A MERCE cum a tibi TROBAR POIREI...
De ista ora in antea non decebra Rodgarius filius Rangardæ Rodgarium filium Garsendæ... NE NO 'L PENRA NE NO L' ASALIRA, NE NO L' AUCIRA nec ego... non O FARAI... SINO FORS QUANT TU M' EN SOLVERAS.

DE ista hora in antea NON DECEBREM ego Roger NI EU Ugo filii... de ipso castello de Carcassona... NO 'L VOS TOLREM NI US EN TOLREM NO 'L US VEDAREM NI US EN VEDAREM... adjutores VOS EN SEREM AB VOS ET SENES VOS... societatem AB illos neque AB illas non AUREM... in vestra potestatem LO TORNAREM sine lucro DE AVER sive de honore quem non ENQUERREM ET PER QUANTAS VEZ NOS EN COMONIREZ... VOS EN DAREM... QUI LAS VOS TOLRA aut VOS EN TOLRA adjutores VOS EN SEREM.

DE ista hora in antea non DECEBREI ego Guillermus filius Adalaiz te Hermengard filiam Rangard NI te Bernardum filium Hermengard de ipso castello de Carcassona... NO 'L VOS TOLREI NI US EN TOLREI, NO 'L VOS VEDAREI NI US EN VEDAREI... FIN aut societatem AB illos neque AB illas non AUREI... in vestra potestate LO TORNAREI sine lucro DE AVER sive de honore quæ non VOS ENQUERREI et per quantas VEZ M' EN COMENREZ... potestatem VOS EN DAREI.

DE ista hora in antea non DECEBRA ARNALZ filius Belesen Ermengard filia Rangars neque Bernard Ermengarz filium de ipsum castellum de MIRAPEIS... NO 'L VOS TOLREI NI VO' N TOLREI NI 'L VOS VEDAREI NI US EN VEDAREI PER QUANTAS VEZ M' EN COMMONRAS... POSTAD T' EN DAREI et si est homo... QU' EL TE TOLA NI T' EN TOLA adjutor T' EN SEREI... in vostra potestate LO TORNAREI... ET SI VOS O TENDREI ET VOS O ATENDREI TOT SENES ENGAN.

DE ista hora in antea ego Petrus filius de Rixendis non DECEBREI TE Hermengard filiam Rangard... de ipso castello de Carcassona quod vocant Narbones NO 'L TE TOLREI NI T' EN TOLREI... et si HOM ERA O fæmina QUI 'L TE TOLGUES O T' EN TOLGUES adjutor T' EN SEREI... ET DEL COMONIMENT NO M' EN VEDAREI... SI T' O TENREI ET T' O ATENDREI TOT FORS QUANT TU M' EN ABSOLVERAS TEU SCIENT.

Actes, titres, de 985 A 1080.
Acte de 985. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 139. Cette pièce se trouve avec quelques légères variantes dans le même volume, n° 165 des MSS. de Colbert.)

DE ista hora in antea NON DECEBRA Froterius episcopus filius Ermendructæ Isarno filio Rangardæ de sua vita NI de sua membra quæ in suum corpus portat, per quæ O PERDA NI NON ENGANERA sua persona... illo castlare NE ipsa forcia quæ ibi est, NE alia quæ ibi erit NO LI TOLRA, NON LI DEVEDARA per quæ ille O PERDA... NE ipse Froterius in illo castello de Lautrico castellano NO I METRA PER SO QUE castellanus EN SIA... qui castellani EN SIAN episcopi ipse Froterius illos NON EN GETRA... partem NON Y DONARA, NI NO N' I VENDRA NI NO N' I BISCAMBIARA... ipse Froterius AB illa femina NI AB illo homine finem NON PRENDRA; NI societatem cum illis non AURA NE de adjutorio de ipso Isarno ipse Froterius NON SE GETRA sine consilio de ipso Isarno... illa convenientia de Caunant quæ habet factam AB ipso Isarno, NO LA LI TOLRA NI NO L' EN DECEBRA NI ille NI ullus homo... SI O TENDRA ET SI O ATENDRA... quod ipse Froterius PERDA O sua vita O sua membra... illum alodem de Avalione O ipse Isarnus NO LO DIFUG... SI O TENRA ET SI O ATENDRA... FORS de eo de quo ipse Isarnus L' EN ABSOLVERA... ipsas parabolas quæ ipse Isarnus DEZIRA ad ipso Froterio, aut per suum missum LI MANDARA ET LAS LI DEVEDARA per nomine de sacramento QUE NO LAS digat, ipse Froterius NO LAS DISCOBRIRA. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 139. Cette pièce se trouve avec quelques légères variantes dans le même volume 165, MSS. de Colbert.)

Charte De 987.

DONO ego Poncius comes Albiæ... cartam DE BLAT quod debet mihi... et sunt illas terras A LAS FABRIGAS... et in aro de Luiscellas DE MEG ARIPIN de vinea LO CART. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 140.) (N. E. vinea : viñavinya)

Acte vers 989.

DE ista hora in antea Sicardus vicecomes filius Avierna Froterio episcopo filio Hermendructæ non DECEBRA... NI NON ENGANERA... NO L' EN TOLRA NI NO L' EN DEVEDARA per quæ ille Froterius LO PERDA... castellano NO I METRA per quæ castellanus EN SIA... quod castellani
EN SIAN... illos NON GETRA... partem NO L' EN DONARA NI NO L' EN VENDRA NI NON ESCAMBIARA... finem NON PRENDRA nec societatem NON TENRA... partem NON AURA, NE de adjutorio de ipso Froterio ipse Sicardus NON SE GETRA... illa garda de sua terra quod cum ipso Froterio convenientiam habet, ipse Sicardus ad ipso Froterio NI NON LA LI TOLRA NI NO L' E DECEBRA... SI O TENRA ET O ATENDRA... FORS D' AQUO DE QUE IPSE Froterius ABSOLVERA... illas parabolas quæ ipse Froterius ad ipso Sicardo DESIRA per suum nuncium, LO MANDARA ET LAS LI DEVEDARA per nomine DE SACRAMENT quod non LAS dicat, ipse Sicardus NE LAS DISCOBRIRA. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 143.)

Testament de Roger, premier comte de Carcassonne vers 1002.

ET ipsa vigaria de Savartense, post obitum Adalais, remaneant ad Bernardo filio meo, si ille NON LO FORSA, ET SI O FORSA et emendare O voluerit. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 160.)

Actes vers 1015.

Eco Petrus filius Imperia non decipiam te Bernardum filium comitem Ermengardis de ipso castello D' ANIORT, neque de ipso CASTELPOR...
NO 'L VOS TOLREI NI VOS EN TOLREI, NO 'L VOS VEDAREI NI VOS EN VEDAREI; et si fuerit homo vel fæmina, homines vel fæminæ qui vobis tollant aut EN tollant... societatem AB illis vel AB illas NON AUREI usque illos recuperatos habeas, et per quantas vices TU M' EN COMMONRAS... in tua potestate LOS TORNAREI... sic vobis O TENREI ET O ATENDREI...

Ego Bernardus filius Guillelmæ et ego Udalgerius... non decipiemus te Bernardum comitem filium Ermengardis de ipso castello D' ANIORT, neque de ipso de Castellopor... NO 'L VOS TOLREM, NO 'L VOS VEDAREM (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 170.).

Hommages rendus a Berenguer, vicomte de Narbonne, vers 1020.

EGO Guillelmus... NON DEZEBREI Berengarium vicecomitem... neque uxorem ejus Garsindem... de ipso castello qui dicitur D' URBAN... neque de ipso castello quem vocant Sancti Martini... NE NO 'LS LOR TOLREI, NE TOLRE, NO 'LS LOR FAREI NE LORS (2) LORS VEDAREI, NE VEDAR NO 'LS LOR FAREI, NE NO 'LS EN ENGANAREI..., societatem NON AUREI NE NON TENREI... NO 'LS ENGANAREI NE COMONIR NO M' EN VEDAREI...
in potestate LOS TORNAREI. (3)
EGO Petrus filius... NON DEZEBREI Berengarium... similiter O TENREI ad filium ejus... similiter LI O TENREI ET LI O ATENDREI sine suo inganno. (4)
(2) Ce LORS est sans doute une faute du copiste ou de l' imprimeur; il y avait probablablement (probablement) NOLS dans l' original.
(3 et 4) Preuves de l' Hist. de Languedoc, t. II, col. 173 et 174.


Acte de 1023.
Serment d' Ermessende, comtesse de Barcelonne.

EGO Ermessendis comitissa... ex inde NO T' EN FORCARE.
Quod si ego exinde tibi forasfecero, infra ipsos primos quadraginta dies que TU M' EN CONVENRAS PER NOM DE SACRAMENT, SI T' O DRECARE, O T' O EMENDARE. ET SI... NO LA T DRECAVA O NO LA T' EMENDAVA, incurram, etc. (1: Appendix Marcæ Hispanicæ, col. 1037.)
(N. E. forasfecero : foras + facere : foragitar; dreçaré, dreçava, forçaré; emendaré : castellano enmendaré. Sacramentsagramentsermenthomenatgehomenaje.)

Acte vers 1025.

GUILLELMS COMS FILS D' ALADAIZ ET RAMON ET AIARIGS FILS GARSEN NON TOLRAN LO CASTEL DE DORNIAN ATONI FIL Gauciane et Froterio FIL Girbergane, NE NO 'L LOR DEVEDARAN NE NO 'LS EN DECEBRAN... ACHELA FORTEZA... et si ullus homo et fœmina erit qui LOR TOLA, NE 'L LO DEVED, GUILLELMS FILS ALADAIZ et Raymundus et AIARIGS filii GARSEN, AB ELS SOCIETAT NON AURAN, A LOR PARD D' AQUELS QUI O FARAN, NI AL DAN Atonis FIL Gaucianæ et Froterii FIL Gerbergane; et si illi LAS EN LOS EN COMMUNISSEN, in ADJUTORI LOR EN SERAN GUILLEMS COMS ET RAMUND ET AIALRIGS, TRO QUE RECOBRAT L' AURAN; ET SI GUILLEMS ET RAYMUND ET AIARIGS RECOBRAR LO PODUN, EN LOR PODESTAT LO TORNARAN SENES ENGAN... et sine LUGRE. AISI O TENRA GUILLEMS COMS ET RAMUND ET AIARIGS, FORS QUANT illos SOLVERAN... si comprobatum NO 'L VEDIA QUE TOLT LOS SUGETS ET QU' AL COMPROBAD, O PER BATALA VENEND, O QUI COMBATRE NO N' AUS. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 179.)

Actes vers 1029.

ISTAM convenientiam suprascriptam Pontius abbas et monachi illius ATENDRAN si cum episcopo Fredolone TROBAR O PODUN sine dolo.
(1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 185. )

Actes vers 1034.

IPSA medietate de ipso BOSC de Bolbona, excepto ipso pasquerio de Sancto Antonino, et ipsa terra de Agarnages qui ES de Bolbona EN LA VES ERES, SIA 'L COMTIUS D' AQUEL QUI TENRA CARCASSONA... et ad ipsum qui AURA CARCASSONA per ista divisione SIA LO CONTIUS SENS DEVATS... QUALS QUE O AGA per ista divisione... DE Bolbona EN CA ET DEL BANCHETS EN LA... et de Martinala ENTRO ad ARRESTAD, ET ENTRO A LA GENESTA... ET ENTRO A sancta Maria EN Tramas aquas (*), DE Bolbona EN CAS VES Aregia. Hoc quod superius scriptum est SIA D' AQUEL QUI AURA FOX... et ipsa alia medietate de ipso BOSC DE Bolbona, SIA D' AQUEL QUI TENRA FOX... de ipso Bancal qui ES ENTRE LURAGET CASAL marca ENTRO ad Arezia, SIA D' AQUEL QUI TENRA FOX... QUALS QUE O AGE per ista divisione... et de SAVARDU TRO A JUSTARED DE ROIGA EN LA, et DE JUSTARED TRO EN BOLBESTRES SIA D' AQUEL LO COMAUS RODGERS LO COMS IAG SIA D' AQUEL QUI TENRA FOX... et ad ipsum qui AURA FOX per ista divisione NON SIA LO COMTIUS SEN DEVATS. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 189.)
(*: entre ambas aguas)

EGO Rotgerius suprascriptus A TE Petrone suprascripto NO LO TOLREI, NE NO T' EN TOLREI NE NON T' EN DECEBREI... de ista hora NO VEDARA Rotgarius... NO LO TOLREI, NE NO T' EN TOLREI, NE NO T' EN DECEBREI... ET SI O TENDREI ET SI O ATTENDREI,... FOR QUAN TU Petrus suprascriptus ME ABSOLVERAS... SENES FORSA. De ista hora in antea FIDEL SEREI. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 191.)
EGO RODGER suprascriptus filius GARSEN A TE Petrone episcopo filio ADALEZ suprascripto NON TOLRE NE T' EN TOLRE NE T' EN ENGANARE... et si homo est vel fœmina... TOLA aut DEVET... amicitiam NON AURE, NON TENRE, NON PRENDRE AB illo nec AB illa, nec AB illos nec AB illas QUE O FARAN... adjutor ero... A TE Petrone... unde tu... COMONRAS per nomen de sacramento que T' EN ADJUD... NON DEVEDARE... NON T' EN ENGANARE. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 192.)

Actes vers 1035.

DE ista hora in antea non DEZEBRA Guiraldus... nec Petrus... de illis castellis de BERENCS nec de illum de Causago... NO 'LS LOR DEVEDARAN NI NO 'LS TOLRAN NI NO 'LS EN DECEBRAN... et si est homo qui illos castellos aut fœmina LOR tollat, AB illos societatem non AURAN, et adjutor sine inganno LOR EN SERAN INTRO recuperatum videant... FORS quantum illi LOR EN ABSOLVERAN LOR gradiente animo... LOR TORNARAN... aut extractos QUE COMBATRE NON AUSENT.

DE ista hora in antea non DECEBRA Isarnus... NON TI TOLRA... et si recuperare potuero ipsum castellum, in potestate Froterio episcopo LO TORNAREI per illas SAZOS QU' EL ME COMMORA PER SE O PER suo misso... SI O TENREI ET SI O ATENDREI.
DE ista hora in antea ego Gerardus... NO 'LS VOS TOLREI NI NO 'LS VOS VEDAREI, etc.
DE ista hora in antea NON DECEBRA Poncius nec Ato... NO 'L TI TOLRAN. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 193 et 194.)

Actes vers 1036.

DE ista hora in antea NON DECEBRA Willermus... ne NON O FARA NI NON ENGANARA... nec Willermus suprascriptus, nec homo, nec femina AP suo ingenio vel suo consilio, nec apud forisfactum, nec sine forisfacto. NON DECEBRA NI NON TOLRA, NE NON DEVEDARA... nec AP forisfactum nec sine forisfacto. NON DECEBRA NI NON TOLRA... N'EL CASTEL quem vocant Charos N'EL CASTEL quem vocant ROCHA BRUNA, N' EL CASTEL quem vocant PEDENAZ... Ego Willermus suprascriptus AB ipsos homines nec AB ipsas fœminas finem nec societatem NON AUREI NE NON TENREI... sicut in isto pergameno est scriptum et clericus legere O POD. SI O TENRAI E ATENDRAI... FORS QUANT TU... M' EN ABSOLVERAS, etc. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 198.)

DE ista hora in antea ego Guillelmus... NI LI O TOLREI NE L' EN TOLREI, NE L' EN DECEBREI... ego Guillelmus vindictam NON PRENDREI usque
L' EN COMONISCA PER NOM de sacramento... emendam RECEBREI aut PERDONAREI, et in antea istum sacramentum TENREI... vindictam NON PRENDREI... adjutor T' EN SEREI... ipsum commonimentum NON VEDAREI, et de ipsum adjutorium NO T' EN ENGANNAREI me sciente, et ipsum adjutorium TE FAREI... SI O TENREI ET O ATENDREI... quantum TU... M' EN ABSOLVERAS. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 199.)

Acte vers 1040.

Hommage a Rajambaud, Archevêque d' Arles.

AUS TU RAIMBAL filius ASTRABURE, ego non VOS TOLRAI LO CASTEL D' ALBARON, LO BASTIMENT QUE factus est... per nomen DE CASTEL. Ego nec homo... per meum CONSENTIMENT... si talem forfactum non facias DE TOLRE CIVITAT aut CASTEL QUE US DIR NON POGUES aut EMENDAR DE SON AVER NON VOLGUES, etc. (2: Millin, Essai sur la langue et la littérature provençale, p. 7.)

Acte vers 1040.

DE ista hora in antea NON DECEBRA Poncius comes Bernardum vicecomitem... NO 'L LI TOLRA Poncius comes ET NON LI DEVEDARA...
si homo est aut fœmina quæ a Bernardo vicecomite LO TOLLA A LLI, DEVEDO L' EN ET DECEPIA... societatem non TENRA... LO REDRA sine inganno...
SI O TENRA ET SI O ATENDRA... SI COMPROBAT NO 'L VEDRA... QU' AL COMPROBAT QUE COMBATRE NON O AUSA, VENENT PER BATALA.
(1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 205. )

Acte vers 1053.

Promesse a Guiffred, Archevêque de Narbonne.

DE ista hora in antea NON TOLRA NE DEZEBRA Guillelmus... alios quos cum consilio Guillelmi præscripti ACAPTARA... contra ipsos homines aut hominem, feminas vel feminam qui LI TOLRA præscriptum archiepiscopatum O L' EN TOLRA, DE QUE Guifredus præscriptus EN COMONIRA... SI NON O FORSFA et si... O FORSFA, Guillelmus præscriptus vindicta NE PRENRA ENTRO LO COMONESCA PER NOM DE sacramento... QUE LI O EMEN. Et si Guifredus præscriptus EMMENAR LI O VOL ET LI O EMENDA... LA EMENDA RECEBRA O LA PERDONARA, et in antea ipsum sacramentum TENRA, ne infra ipsos duos primos menses vindicta NE PRENRA NE L' EN COMONRA, SI PER DRETT COMMONIMENT NON FA. SI COM in isto PERGAMEN ES SCRIT ET OM LEGIR I O POD, SI O TENRA ET O ATENRA... FORS QUANT... L' EN ABSOLVERA.
(2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 223.)

Acte vers 1059.

Promesse a la comtesse de Carcassonne.

DE ista hora in antea NON DECEBRA Raymundus... amicitiam NON AURAI, NI TENRAI, NI PRENDRAI... ego Raymundus suprascriptus SABER T' O FARAI, SI O SAI, SENES TON ENGAN, antea QUE DAMS T' EN VENGA. NON TOLRA... NO LAS TE TOLRAI, NI T' EN TOLRAI, NE MALAMENT NO T' EN MENARAI, NI NON T' EN DECEBRAI... NO LAS TI TOLREI, NI T' EN TOLREI... NI NON T' EN DECEBRAI, NI MAL NO T' EN MENAREI... et adjutor TE SEREI... Non T' ENGANAREI... istud sacramentum TENRAI... LAS REDDREI... NE LI O TOLRAI, NI L' EN TOLRAI, NI LO LI O VEDARAI, NI HOM NI FEMNA, HOMES NI FEMNAS... SI O TENREI ET O ATTENDREI... FORS quantum TU M' EN ABSOLVERAS. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 231.)

Acte de 1059.

Serment prêté par Berenguer à Guillaume, seigneur de Montpellier.

DE AQUESTA HORA ADENANT NON TOLRA Berengarius LO FIL DE GUIDINEL LO CASTEL DEL POJET QUE FO D' EN GOLEN A GUILLEM LO FIL DE BELIARDE, NI LI DEVEDRA NE L' EN DECEBRA D' AQUELLA FORZA QUE ES, NI ADENANT SERA GARNI EL NI HOM NI FEMNA AB LOU SON ART, NI AB SON GANNI, NI AB SON CONSEL; ET SI HOMS ES QUE O
FARA NI FEMNA, BERENGARS LO FIL GUIDINEL AB AQUELS SOCIETAT NO AURA, FORS QUANT PEL CASTEL A RECOBRAR, FORS QUANT GUILLEN LO FIL DE BELIARD L' EN SOLLICITERA ET SI RECOBRAR LO POT EN LA SUA POTESTAT DE GUILLEN LO TORNARA SANS DECEPTION ET SANS LOGRE D' AVER.
Facta est hæc carta, regnante Henrico et ejus filio Philippo.
(1: Gariel, Abrégé des antiquités de Montpellier, 1665,p. 84. - D' Aigrefeuille, Histoire de Montpellier, 1737, p. 6. - Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 230.)
(N. E. En minúscula, excepto los nombres propios o de lugar:
De aquesta hora adenant non tolra Berengarius lo fil de Guidinel lo castel del Pojet que fo d' en Golen a Guillem lo fil de Beliarde, ni li devedra ne l' en decebra d' aquella forza que es, ni adenant sera garni el ni hom ni femna ab lou son art, ni ab son ganni, ni ab son consel; et si homs es que o fara ni femna, Berengars lo fil Guidinel ab aquels societat no aura, fors quant pel castel a recobrar, fors quant Guillen lo fil de Beliard l' en sollicitera et si recobrar lo pot en la sua potestat de Guillen lo tornara sans deception et sans logre d' aver.)

Acte de 1060.

Hommage à Raimond, comte de Barcelonne.

JURO ego Poncius... ad vos Raimundum comitem... sine ENGAN... faciam sine vestro ENGAN... et si Artallus comes Palearensis senior meus non attenderit... illas convenientias quas habet CONVENGUDAS... ego attendam... sine vestro ENGAN... sic O TENREI ET O ATENDREI... sine vestro ENGAN. (2: Appendix Marcæ Hispanicæ, col. 1122.)

Actes vers 1062.

Hommages à Frotaire, évêque de NIMES, et à Raimond, vicomte d' Albi et de Nimes.

DE ista hora in antea NON DECEBRA ERMENGAUS... A Froterio episcopo filio Girberga NE Raimundo filio Bernardo... NON LI TOLRA NI NO 'L LI DEVEDARA NI NO L' EN DECEBRA... AB illo nec AB illos finem nec societatem NON AURA, si per castellum recuperare NON FA... LO TORNARA... LO COMONRA...
DE ista hora in antea Ugo... NO 'L TOLRA... NO 'L LOR TOLRA, etc.
DE ista hora in antea ego Petrus... NON VOS DECEBREI NE VOS NO 'LS TOLREI NE NO 'LS VOS DEVEDAREI LO CASTEL DE BERENGS, N' EL
CASTEL DE CAUSAC N' EL CASTEL de Monteacuto (N. E: Montagut), LAS FORTEZAS, etc.
DE ista hora in antea ego Ato Ermengaud... LO CASTEL DE CURVALA, LA FORTEZA... A TI Froterio ET A TI Raymundo NO 'L VOS TOLRAI NI VOS EN TOLRAI NI 'L VOS DEVEDARAI.
Hæc est notitia etc. TOTAS FORTEZAS quæ ibi modo sunt... PER FE, SENEZ ENGAN ET D' AQUEST SACRAMENT SO AUCTORICI ET FERMADOR BERNARD RIGALZ DE CADALONE, ADEMARS ITASSALZ ET PONS DE PENIRA ET AT LO VESCOMS ET GUILLEMS DE CATIAGE ET MATFREZ DE MONTELS. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 243.)
(N. E. En minúscula excepto nombres propios y lugares:
De ista hora in antea non decebra Ermengaus... a Froterio episcopo filio Girberga ne Raimundo filio Bernardo... non li tolra ni no 'l li devedara ni no l' en decebra... ab illo nec ab illos finem nec societatem non aura, si per castellum recuperare non fa... lo tornara... lo comonra... de ista hora in antea Ugo... no 'l tolra... no 'l lor tolra, etc. de ista hora in antea ego Petrus... non vos decebrei ne vos no 'ls tolrei ne no 'ls vos devedarei lo castel de Berengs, n' el castel de Causac n' el castel de Monteacuto las fortezas, etc. de ista hora in antea ego Ato Ermengaud... lo castel de Curvala, la forteza... a ti Froterio et a ti Raymundo no 'l vos tolrai ni vos en tolrai ni 'l vos devedarai. hæc est notitia etc. totas fortezas quæ ibi modo sunt... per fe, senez engan et d' aquest sacrament so auctorici et fermador Bernard Rigalz de Cadalone, Ademars Itassalz et Pons de Penira et At lo vescoms et Guillems de Catiage et Matfrez de Montels.)

Actes vers 1063.

Accord entre Roger III, comte de Carcassonne, et Roger I comte de Foix.

DE ista hora in antea NON DECEBRA Rogerius... NO LA 'L TOLRA... NO LA 'L TOLRA NE NUL NE TOLRA, NE NO LA 'L DEVEDERA, NE NULA' N DEVEDERA... et si homo est aut femina qui LA LI TOLRA aut LA LI DEVEDERA... societatem... NE AB illos NE AB illas NE TENRA NE NO AURA... LI TOLRAN O LA 'L DEVEDARAN... No L' ENGANARA... NE NO
S' EN RECREIRA, NE RECREDENT NON SERA, FORS QUANT... L' EN ABSOLVERA.
DE ista hora in antea NO LA 'L TOLRA Rotgarius... NO LI TOLRA... NO 'L LI TOLRA NE NO 'L LI DEVEDARA... NO LAS TE TOLRE, NE NO T' EN DEVEDRE NE NO T' EN DECEBRE, NE NO LAS TE VEDARE... homo PER LUI... ACABDARA... NO L' EN TOLRA NE NO LAS LI DEVEDARA NE NO
L' EN DECEBRA, NE MALAMENT, NE omo per ipse NO 'L NE MENARA... NO O FARAI... et si omo est... QUI LAS LI TOLRA O L' EN TOLRA, A TI Rodgario... adjutor T' EN SERE... NO T' ENGANARE NE MALAMENT NO T' EN MENARE... et de ipsas justicias... NO T' EN TOLRE NE NO LAS DEVEDARE, ET SI LA N' AI LA medietatem T' EN DARE... et si omo est... QUI LAS TE VED OU LAS TE TOLLA, adjutor T' EN SERE... NO T' ENGANARE.
DE ista hora in antea ego Rodgarius... adjutor SERE... de totos homines et de totas fæminas de quæ TU CUMUNIRAS, OU CUMUNIR ME FARAS... in tuo DAM... exceptum omnes meos QUE A DREIT AURE OU A MERCE CUM a tibi TROBAR POIREI.
DE ista hora in antea non DECEBRA Rodgarius... NE NO 'L PENRA NE NO L' ASALIRA NE NO L' AUCIRA... NON O FARAI... nulla amicitia NON AURE, NE NON TENRE, NE NON PENRE... SI O TENRA ET O ATENRA... SINO FORS QUANT TU M' EN SOLVERAS. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 245.)

Acte de 1064.
Serment d' Ermengaud, comte d' Urgel, à Raimond, comte de Barcelonne. (N. E. Ramón Berenguer I, el viejo)

JURO ego Ermengaudus... sine ENGAN... NON DEZEBRE Raimundum... NON DEZEBRE Raimundum jam dictum NE LI O TOLRE NE NO L' EN TOLRE... ipsam emendam REZEBRE aut PERDONARE... istum sacramentum illi TENRE ET ATENDRE... sic O TENRE ET O ATENDRE... sine suo ENGAN. (1: Appendix Marcæ Hispanicæ, col. 1128.)

Acte de 1064.
Serment d' Ermengaud, comte d' Urgel, à Raimond, comte de Cerdagne.

DE hista hora in antea ego Ermengaudus comes... NO DEZEBREI Raymundum comitem... NO LO TOLRE NE NO L' EN TOLRE, N' EL DEZEBRE, N' EL ENGANARE... et adjutor LI SERE contra cunctos homines aut feminas sine suo ENGAN unde Raymundus... M' EN COMONRA... et de ipso adjutorio NO L' ENGANARE, NE COMONIR NO M' EN VEDARE. Et si homo est... qui ei tollat... adjutor en SERE... unde Raymundus... M' EN COMONRA... et adjutor LI O SERE A TENER ET AD AVER... sine suo ENGAN et de ipso adjutorio NO L' ENGANARE NE COMONIR NO M' EN VEDARE... istum sacramentum LI TENRE donec commonitum eum habeam... ipsa emenda RECEBRE O LA PERDONARE... SI O TENRE ET O ATENDRE... sine ENGAN exceptum quantum Raymundus... M' EN ABSOLVERA. (2: Appendix Marcæ Hispanicæ, col. 1130.)

Acte vers 1066.

Accord entre Raimond de Saint-Gilles et Guifred, archevêque de Narbonne.

EGO Raimundus... adjutor T' EN SEREI ET AB LUI ET SENES LUI... adjutorium... LI TENREI ET LI FAREI.
DE ista hora in antea ego Raimundus... NON DECEBREI Guifredum archiepiscopum... NI T' O TOLREI NE T' EN TOLREI... adjutor T' EN SEREI... per quantas vices M' EN COMMONRAS... ET DEL COMMONIMENT NON DEVEDERAI et illum aut illos qui per te ME COMONRA aut COMONRAR M' EN VOLRA, per me neque per meum consilium REGUARD NON AURA... SI O TENDREI ET O ATENDREI... FORS quantum TU M' EN SOLVERAS. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 251.)

Acte de 1066.
Accord entre l' archevêque et le vicomte de Narbonne.

DE ista hora in antea... non DEZEBREI Guifredum... NO LI O TOLREI NE L' EN TOLREI NE LI O VEDAREI... NO LI O TOLREI NE L' EN TOLREI, NE L' EN DEZEBREI... SI O ATENDREI.
DE ista hora in antea ego Petrus... non DEZEBREI Guifredum suprascriptum NE NO TOLREI, N' EL TOLREI NE LI O VEDAREI, NE MAL NO 'L NE LA MENAREI... SI O TENREI ET O TENDREI. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 252.)

Acte de 1067.
Donation de la comtesse de Carcassone a son gendre Guillaume, comte de Cerdagne.

HÆC est convenientia quæ facta est inter Rengardis comitissa et Guillermum... in potestate de Guillermo jam dicto LOS METRE ET PODEROS L' EN FARE sine suo ENGAN, ET AFFIDAR LOS SI FARE... et de ipsos castellos EN PODEROSA NO SO, adjutor EN SERE ad Guillermum... et si ad prædicta Rengardis VENIA EN TALENT QUE SE STEGESS PER SO CHABALL AD UNA PART QUE TENGESS Rengardis prædicta LA MEDIETAD DE LAS DOMINICATURAS... in jam dicta omnia ENCOMBRE NO LI META per ullum ingenium, NE LI FACA ad damnum... et similiter convenit Guillermus... ut... in jam dicta omnia ENCOMBRE NO LI META NE LI FACA per ullum ingenium ad damnum... Rengardis, et de ipsas honores supradictas NO LES DO NE LES DONEN ENCOMBRE Guillermus... et si homo est... ego Rengardis præscripta GUARENTS T' EN SERE per directam fidem sine tuo ENGAN. (1: Appendix Marcæ Hispanicæ, col. 1135. - Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 260.)

Acte vers 1068.
Serment fait par Raimond Berenguer de Narbonne à Raimond Bernard vicomte d' Albi et de Nimes et a son épouse.

HIC est brevis sacramentalis quod fecit Raymundus Berengarius... NON DECEBRAI Raymundum vicecomitem... NO L' AUCIRAI NI NO 'L PRENDRAI... NON LAS TE TOLREI, NI T' EN TOLREI... SI O TENDRAI ET O ATENDRAI.
DE ista hora in antea non DECEBRA Raymundus filius Garsendis... NI LO PRENDRA NI L' AUCIRA... neque suos honores NON TOLRA... et si homo est aut fæmina qui hoc faciat, cum illo... societatem... NON AURAI et si tu Hermengards... ME COMONS... in adjutorio T' EN SERAI... (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 266.)

Charte de 1075, en faveur de Raymond, évêque de Nice.

EGO Fredulus et ego Rodulfus, etc. EU NON TI DECEBRAI de tua vita... NI NON TI DECEBRAI DEL CASTEL DE DRAP, DEL BASTIMENT QUE FAIT I ES, NI in antea factus hic erit PER NOM de castello, NI homo NI femina per meum consilium... A TI RAYMUN... et si homo erit o femina qui A TI RAYMUN LO TOLC O AD AQUEIS episcopis qui episcopi SERAN DE NISSA, EU AB AQUEL NI AB AQUELLA NI AB AQUELS NI AB AQUELLAS finem N' AURAI NI PLAC O finem valeat SI PER LO CASTEL A RECOBRAR NO O AVIA EL AUN LO RECOBRARIA in ipsa convenientia, VOS EN ESTARIA ET PER quantas vices TU RAYMUN LO MI QUERAS O M' EN SOMMOURAS PER NOM DE sacramento PER TI O per tuo misso o per tuos missos TI illi episcopi qui venturi sunt post te DE NISSA ego VOS RENDRAI sicurato infra octo dies. (2: Papon, Histoire de Provence, t. II, p. 459. Il ajoute, dans la note où cette charte est rapportée: “J' ai trouvé plusieurs chartes de l' an 1040, ou environ, conçues dans les mêmes termes ou à-peu-près.”)

Actes vers 1075.
Serment de Guillaume, comte de Toulouse, envers Raymond, comte de Barcelonne.
EGO jamdictus Guillelmus NO LA T TOLRE, NE T' EN TOLRE, NE T' EN DECEBRE, NE T' EN ENGANNARE... adjutor EN SERE... sine tuo ENGAN contra cunctos homines... DE QUI TU M' EN COMONRAS... ET COMMONIR NO M' EN DESNEDARE nec de ipso adjutorio NO T' ENGANNARE... SI O TENRE ET O ATENDRE... nisi quantum TU ME ABSOLVERAS. (1: Appendix Marcæ Hispanicæ, col. 1167.)

Actes vers 1076.
Hommages rendus a la vicomtesse de Beziers et de Nimes, et a son fils.

DE ista hora in antea ego Gaucelinus... NO LAS TOLRAI, NI L' EN TOLRAI, NI LAS DEVEDARA NI L' EN DECEBRA... et si homo est aut fæmina... QUI LA tollant, NI L' EN tollant adjutor L' EN SERA.
De ista hora ENANT, Bernardus et Petrus... LO CASTEL DE ROCHACEDERA, LA FORCIA quæ ibi est... NO 'L LI TOLRAN NI NO L' EN TOLRAN... NE NO 'L LI DEVEDARAN.
AUS TU Ermengardis?... Ego Ugo... LO castellum de Caxanicis LAS fortidias quæ modo ibi sunt... non eas tibi tollam.
AUS TU Bernardus Ato FIL Ermengardis? Ego Ugo... LO castellum... LAS fortidias QUE modo ibi sunt, etc.. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 291.)

Actes vers 1077.
Promesse de Raymond de Saint-Gilles a Guifred, archevêque de Narbonne.

DE ista hora in antea... NON DEZEBRAI... adjutor L' EN SEREI ET AB LUI et sine LUI... adjutorium vel adjutorios LI TENREI E LI FAREI... SI O TENREI ET O ATENDREI. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 298.)

Acte vers 1078.
Serment de Pierre de Narbonne à l' archevêque Guifred.

DE ista hora in antea... non DEZEBREI Guifredum... NE LI O TOLREI NE L' EN TOLREI... NI AB FORFAIT NI SANS FORFAIT... si Guifredus... NO FORSFA... sacramentum LI TENREI. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 299.)

Titre DE 1080.
For d' Oleron. (3: De Marca, Hist. de Béarn, p. 545 et 385. Les variantes qui se trouvent entre quelques mots de ce texte et de celui de M. de Marca, ont été prises dans une copie que j' ai de la pièce originale.)

JO CENTOLH, PER LA GRACIA DE DIU, VESCOMS DE BEARN ET COMS DE BEGORRE, VULH QUE AQUESTA CIUTAT QUE ERE DESPOPLADE, PER COSSELH ET ADJUTORI DE MOOS BAROOS DE Bearn, A MA HONOR ET PROFIEYT ET DE TOTS MOOS SUCCESSORS FOSSE POBLADE. A LA QUAL
POBLACION VIENCO HOMIS DE DIVERSES PARTIDES ET APERATS LOR ENSEMS PLAGO A MI QUE JO DEPARTIS TOT PLENERAMENTS AB LOR LAS LEIS ET LOS DRETS ET LORS FORS D' EQUESTA CIUTAT.
U SSO STABLI ET DONA SAUBETAT AD AQUESTA CIUTAT EN TAU CONVENT QUE NULH STRANI NO Y FASSE NULH EMBADIMENT AD AUGUN HOM DENS LOS TERMIS DE LA SAUBETAT, etc... (1)

(1) Aux divers actes qui offrent, soit en entier, soit par fragments, plusieurs monuments précieux de la langue romane jusqu' en 1080, je joins ici, comme servant d' explication ou de commentaire, quelques titres d' une date postérieure, parce que rédigés entièrement en cette langue, ils expliquent les passages latins analogues qu' il a été nécessaire d' insérer pour faciliter l' intelligence des mots romans épars dans ces différents passages latins.
(N. E. En minúsculas:
Jo Centolh, - Céntulo de Bigorra - per la gracia de diu, vescoms de Bearn et coms de Begorre, vulh que aquesta ciutat que ere despoplade, per cosselh et adjutori de moos baroos de Bearn, a ma honor et profieyt et de tots moos successors fosse poblade. A la qual poblacion vienco homis de diverses partides et aperats lor ensems plago a mi que jo departis tot pleneraments ab lor las leis et los drets et lors fors d' equesta ciutat.
U sso stabli et dona saubetat ad aquesta ciutat en tau convent que nulh strani no y fasse nulh embadiment ad augun hom dens los termis de la saubetat, etc...

Titre de 1088.
For de Morlac.

Nul hom d' esta biele no sie thiencut de anar en ost en Espanha per man de senhor, ni deu esser destret, sino que y bolosse anar de grat.
(1: De Marca, Histoire de Béarn, p. 339.)

Acte vers 1090.
Donation faite a l' église de Biule.

Carta de remembrament que NA Guillelma la viscomtessa deg lo dreg e 'l tort que avia, e 'l deime de Pug Cavaler dec a diu e a san Salvador et als abitadors de la gleisa de Biule e ma de Guillem lo capela. Testimoni Esteve de Vilars, EN Ug de Cantamerle et Hug del Broll. Per aquest do li deu far om so aniversari a leis et a 'N Ugo de Larroca so marit de la festa Crispini et Crispiniani. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 285.)

Acte vers 1122.
Hommage rendu par Bernard, comte de Melgor, à Guillaume de Montpellier.

EU Bernard coms de Melgor, fils de Marie, jur a te Guillelm de Montpesler fil d' Ermessens ta vida et ta membra, et que d' aquesta hora enant, eu non t' enganarei de ta honor, ni de ton aver, meu escient; et si nescies o fazia, (...)

Titres de 1080.
For du Bearn.

QUANT LO SENHOR ENTRARA EN POSSESSION DE LA SENHORIE DE BEARN, QUE JURI AUS BARONS ET A TOTE LA CORT DE BEARN QUE ED LOS SERA FIDEU SENHOR, ET QUE JUDJARA AB LOR DREITURERAMENT, ET QUE NO LOS FARA PREJUDICI; ET APRES, EDS DEBON JURAR A LUI QUE LO SERAN FIDEUS ET QUE LO TIARON SENHOR PER JUTJAMENT DE LA CORT. (1: De Marca, Histoire de Béarn, p. 545.)

(N. E. En minúsculas: Quant lo senhor entrara en possession de la senhorie de Bearn, que juri aus barons et a tote la cort de Bearn que ed los sera fideu senhor, et que judjara ab lor dreiturerament, et que no los fara prejudici; et apres, eds debon jurar a lui que lo seran fideus et que lo tiaron senhor per jutjament de la cort.)

Quant lo senhor entrara en possession de la senhorie de Bearn, que juri aus barons et a tote la cort de Bearn que ed los sera fideu senhor, et

Acte de 1137.
Hommage rendu à Roger, Comte de Foix.

Ego Berengers fils d' Aldiard, et eu Bertrand fils d' Aldiard, et eu Raimond fils de Condet, et eu Bertrand fils de Condet, juram a tu Roger fil d' Estephania comte de Foix le castel que vocant Perela, et las forcas qui ara i son et adenant i seran, etc., salva la fedeltat del comte de Tholose per achest sants. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 450.)

Actes DE 1139. (3: Manuscrits de Colbert, n° 165 déja cité. - Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 485.)

Hommage fait par Pierre Guillems à Roger du château de Penna.

Ego Petrus Guillelmus filius de Guitberga, lo castel de Penna las fortezias que ara i son ni adenant y seran a tu Roger filio de Cedilia no las te tolrei, ni t' en tolrei, ni las te vedarei, ni t' en vedarei; et si era om ni femna que las te tolges ni t' en tolges, amor ni societat ab lui non auria, fors qual tu se per lo castel rocobrar no avia; quant cobrat l' auria, en ta postat lo tornaria, aisi vers ajutoris t' en serei, sans logre de ton aver; aisi t' o tenrei et t' o atendrei senes to engan. per hæc sancta, etc.

Hommage fait par Raimond et Olivier à Roger du château de Penna.

Ego Raimundus Amelius et ego Oliverius filii Beatricis juram lo castel de Penna et las forcias que ara i so ni adenant y seran a Roger de Beders lo fil de Cedilia que nos lo 'l reddam per tots los seus homo ni omes per
lui o per so message, o per sos messages, no no lo' l tolrem ni l' en tolrem ni l' en vedarem; et se era om ni femna ni fœminas ni ome qui 'l li tolges, ni l' en tolges, nos ver adjutori l' en serem, senes loguer de son aver et de sa honor; ab achel fi ni societat non auran mas qual el tal auria, se per lo castel cobrar no o aviam, et quant cobrat l' auram tornat l' am e so poder, per fe et senes engan, e d' aquest sagrament so auctorici et fermador, etc.

Hommage fait par Amels à Roger du château de Penna.

Eu Amels de Penna fils de Berenguerra fœmina, a tu Roger de Beders fil de Cedilia fœmina, juri lo castel de Penna las forzas que ara i son et adenant i seran no 'l te vedarei, no 'l te tolrei ni t' en tolrei, ni si era om ni femna ni femnas ni omes qu' el te vedes ni 'l te tolges ni t' en tolges, eu ab achel amor ni societat non auria, se per lo castel cobrar no avia, et quant cobrat lo avia e ton poder lo tornaria senes logre de ton aver et de ta honor, quant tu me commonrias per tu o per to message o per tos messages et aquest sacrament tenrei aissi quo en aquesta carta es escrivit: auctorici Matfre de Montels e Raimon de Malafalqueira e Ponc (*) Guiral (**) e Guillem de Penna lo Calve e Ponc d' Ero et Artmant lo vescomte de Brunequel.
(*: N. E. Ponç, Ponce, Poncio; ** : com Javier Giralt Latorre, aragonés catalanista de debò.)

Acte de 1152.
Hommage de Sichar à Raymond Trencavel.

Aus (1) tu Raimuns Trencavel vescoms de Beders fils de Cezilia vescomtesse, et tu Rogers fils de Raimuns Trencavel et de Saura comtesse? Eu Sichars de Laurac fils d' Ava, d' aquesta hora en avant lo castel de Montlauder... no 'l vos tolrei, etc.. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 542.)
(1) Cette formule interrogatoire, dont on a vu précédemment un exemple, p. 66, avait été aussi employée en latin: un acte de 1090, rapporté par D' Aigrefeuille, Histoire de la ville de Montpellier, liv. I, p. 6, porte: Audi tu Gotofrede episcope, etc.

Acte de 1158.
Hommage fait par Sichard à Raymond Trencavel et a son fils du château de Pomiradu. (Pomirada)

Anno millesimo centesimo quinquagesimo octavo incarnati verbi divini,
quartâ feriâ, decimo septimo kalendas Augusti, Ludovico rege regnante. Aus tu Raymon Trencavel vescoms de Beders fils de Cecilia vescomtessa et tu Rogers fils de Raymon Trencavel et de Saura comitissa? Eu Sicard de Laurag fils de Ava, d' aquesta hora enant lo castel de la Pomirada ni las forsas que ara i sunt ni adenant y seran, no 'l vos tolrei ni vos ne tolrei ni las vos vedarei ni las vos devedarei et per quantas vegadas vos per vosmetipsos, o per vostre message, o per vostres messages las me demanderez, eu las vos reddrei et reddre las vos farei, senes lo vostre engan; et si era hom ni femna qui las vos tolgues, o vos en tolguez, ni homes ni femnas qui las vos tolguessan, ni vos en tolguessun, ab achel ni ab aqueles amor ni societat non auria, tro eu las vos reddes et en vostre poder, senes engan et senes logre de vostre aver et de vostre honor las tornes. Aisi cum es desobre escript, o tenrai et o atendrei senes engan. Per hæc sancta evangelia, etc. (1: Manuscrits de Colbert, n° 165 déja cité. - Preuves de l' Hist. de Languedoc, t. II, col. 570.)
Acte vers 1160.
Donation faite par la comtesse de Biule et ses enfants.

Conoguda causa sia que Na Peironela la viscomtessa dec lo decime de tota sa terra et de tota sa honor que avia en la parrochia de la gleisa de Biule ab amor et ab voluntat de tots sos homes, do autrejec N Arnaus Bernars sos fils et sa filla Na Braida a deu et a la gleisa de Biule et a la maiso de Moissac; per aquest do lo om receuta et la maiso de Moissac per morga et donat autrejat sa part... que sera faits ni dits et a la maiso
de Moissac, e l' abas Roberti d' Albaroca l' an receup En Guillems lo morgues, etc. D' aquest do fo testimonis N Uc de Broll, EN Arnauts Gauters, EN Bernarts de Monbo, EN Audiars de l' Averna, etc. Et dels autres gran massa, per sa voluntat volc mais dar la terra que NA Grossa tenia de leis aquesta terra del Poh et de la Golbertia et la terra de Baireira, e 'l feus que tenia e Lavinariera ni Bernats sos fraire de leis. (2: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 285.)

Acte de 1168.
Aquesta carta es del estar que a Bernitz Elisiars de Salve et sui infantes. Anno ab incarnatione dom. M. C. LXVIII s' esdevenc qu' EN Elisiars de Salve et sos fraire En Rostang, Aimerun, Alarig, Jacme, li vescontessa de Nemse NA Villelma venc ab ela a parlament, e dis lur que ela avia auzit dir que il voliun vendre tot quant avion a Berniz, e vedet lur que non vendesson ad altre se a son fil oc que de lo teniun et ela daria lur en aitant com altre e mais. Rostainz de Salve et Ilisiartz sos fraire conogron que del vescomte teniun tot quant aviun a Berniz, e disserun que ja no o volriun ad altre ni o vendriun. Apres la viscontessa dis lur que l' estars da Berniz lur l' avia obs et il trameserun a la vescontessa las claus del lur estar de Berniz per Peirun de la Torre. (1: Preuves de l' Histoire de Languedoc, t. II, col. 607.)

miércoles, 25 de diciembre de 2019

CLVII, 25


CLVII
Núm. 25.

Raimundo Berengarii comite Barchinone et marchio atque princeps regni Aragonis Reverterius tuo fidelis homo atque miles vicecomite Barchinone salutem in Christo. In rei veritate sciatis quod ego sum vester fidefis homo et vester fidelis amicus et sum paratus ad vestrum servicium facere nocte ac die ubi ego poscham sine nullo engan: et iterum vidi vestras literas quod de mea honore atque de meo castro de Guardia exiebat vobis senior magnum malum et de hoc sum fortiter iratus atque tristis. Et sciatis vos
senior quia non est meum sensum neque meum intellectum ut de me neque de mea honore exiat vobis male quia ego senior tantum sum culpabile Deo non est opus quod de mea honore exiat male ullo homini aut ullo meschino. Et sciatis vos senior quando venit a me meo nepoto Guillelmo et donavi ille castro de Guardia mandavi ille quod non exisset inde nullum malum et ipse convenit mihi cum suas proprias manus mihi juravi et postea in ipsa conveniencia fuit meus homo atque de meo filio. Deinde facio vobis magnas gracias quando vobis placet dicere de ipsa honore que mea est quod ego senior non habeo nichil in ipsa honore nisi pro amore Dei et tua. Et sciatis vos senior quod ipsa mea honore non est mea sed est vestra quia ego vestri bajuli sum de ipsa et rogo vestram mercedem in ipsa tota mea honore ut faciatis ibi totum vestrum libitum sicut potestis facere in vestra dominicatura: et si in ipsa mea honore est nullus homo qui noleat facere vestram voluntatem accipite eum et milite eum in manicis ferreis et mitite eum ad me ad marrochs et ibi facio vobis directum que vobis placuerit. et rogo Deum ut jam non donet mihi nullum avere neque nulla honore neque nullos homines qui non fiant ad tuum servicium atque ad tuum mandamentum. Et facio vobis magnas gracias de consilio quod mihi donastis de ipsa Guardia et ego si Deus vult stabiliero illa ad tuum servicium quando ibit Robertus in vestram patriam. Et rogo vos senior pro Dei amore et summa amicicia de meos nepotos qui sunt captos in tradicione ut sit vestra mercede ut recuperetis eos et mihi donetis quia ego scio senior quia nepoti mei non sunt membrati et sunt stulti et folli sunt vestri milites atque ad vestrum servicium: et preco vos ut sitis memor de ipsa tradicione atque bodia et veniat vobis in mente quia fuit facta in vestra patria unde semper erit in mala fama et fac de ipsa bodia sicut teneant tibi toti tui homines per seniore et potestate ut non rememorent de ista antiqua tradicione et de ipsa parabula quod Raimundus de Castelet vobis dixit ex mea parte non demando vobis per meum servicium sed per meliorare ad vestrum servicium et quod potuisset servicium a Deo facere. Iterum facio vobis senior magnas gracias de toto vestro affectu quod michi missistis scriptum unde mei magnum gaudium est quod si acaptasset magnum avere: et rogo vos ut quando inveneritis vestram faciendam bene super vestros inimicos faciatis mihi scire per vestras literas et mitite ipsas ad Cidamon et ipse mihi mitere faciet et ipsa ora inveniam parabulas quales debeo offerre ante reges et presides sicut miles humilis ad dominum facit. Valeat michi dileccio vestra.

Nota:
parabula, parabola: palabra.