CXXXI, reg 1901, fol 58, 10 agosto 1391

CXXXI. 

Reg. n. 1901, fól. 59. 10 ag. 1391.

Nos Johannes etcetera. Visis in sui prima figura duabus cartis seu privilegiis vobis fidelibus capitulo et confratribus confratrie Sancte Marie predicatorum Cesarauguste vocate vulgariter de Los Mercaderos per illustres predecessores nostros Aragonum reges concessis et suis sigillis pendentibus sigillatis hujusmodi seriei.
- Nos Jacobus Dei gratia rex Aragonis Majoricarum et Valentie comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispessulani laudamus concedimus et confirmamus vobis universis confratribus confratrie Sancte Marie predicatorum Cesarauguste dictam vestram confratriam ad honorem predicte gloriose beate Marie virginis matris Dei ita quod salva nostra fidelitate et salvo in omnibus jure nostro vos congregetis et congare vos possitis in unum cum campaneta et sine campaneta ad concedendum dictam confratriam et ad sepelliendum defunctos confratres vestros et etiam super aliis negociis dicte confratrie expcdiendis et possitis facere constituciones et stabilimenta quas et que super facto dicte confratrie facere volueritis inter vos dum tamen ipsas vel ipsa cum consilio prioris fratrum predicatorum domus Cesarauguste faciatis: et nos ipsa vel ipsas rata habebimus atque firma. Mandantes çalmedine juratis et universis aliis hominibus Cesarauguste quod contra hanc gratiam quam vobis facimus non veniant nec aliquem venire permittant immo ipsam observent et faciant ab omnibus inviolabiliter observari. Data Calataiubi kalendas madii anno Domini millessimo ducentesimo sexagesimo quarto (1264).
- Jacobus Dei gratia rex Aragonum Sicilie Majoricarum et Valentie ac comes Barchinone dilectis suis suprajunctariis Aragonum et aliis officialibus nostris ad quos pervenerint salutem et gratiam. Mandamus vobis quatenus prohibeatis et prohibere faciatis ne cannaria seu açudes vel alia impedimenta fiant in flumine Iberi que impediant barchas seu navigantes ut pejus navigent et si qua facta sunt que impediant ea removeri faciatis ad cognicionem duorum mercatorum Cesarauguste et duorum araycorum ipsius fluminis prout dominus Petrus inclite recordacionis rex Aragonis pater noster hoc mandaverat cum carta sua ut continetur in ea data Osce V° kalendas marcii anno Domini millesimo ducentessimo nonagesimo secundo (1292). - Viso etiam translato autentico cujusdam litere illustris domini Jacobi felicis memoria regis Aragonis abavi nostri cujus litere tenor sequitur in his verbis.
- Jacobus Dei gratia rex Aragonis Valentie Sardinie et Corsice comesque Barchinone ac Sancte Romane Ecclesie vexillarius et capitaneiis generalis dilectis et fidelibus suis suprajunctario Cesarauguste necnon et aliis suprajunctariis Aragonis vel eorum locatenentibus salutem et dileccionem. Olim universis et singulis habentibus açudes sive canaria in flumine Iberi de termino Navarre usque ad Dertusam scripsimus per aliam literam nostram et per eandem vobis mandamentum fecimus in hunc modum.
- Jacobus Dei gratia rex Aragonis et cetera dilectis et fidelibus suis universis et singulis habentibus açudes sive canaria in flumine Iberi de termino Navarre usque ad Dertusam salutem et dileccionem. Cum dicti açudes et canaria aptari debeant et meliorari ad benevistam duorum mercatorum Cesarauguste et duorum arraycorum ipsius aque taliter quod barche transeuntes nullum periculum in dictis açudes et canaribus vel occasione ipsorum incurrant alias si culpa predictorum açudorum vel canariorum barche malum aliquod reciperent vel incurrerent domini ipsorum açudorum et cannariorum pignorari debeant per çalmedinam et juratos Cesarauguste ac suprajunctarios pro enmendando illo dampno ut in privilegiis que ab antecessoribus nostris et a nobis inde habent plenius continetur: et ut ex parte proborum hominum sive mercatorum Cesarauguste intellexerimus quod açut de Quinto et quidam alii açudes et canaria sint in dicto flumine qui et que nimis indigeant reparacione et melioramento predictis: ideo ad eorum supplicacionem vobis dicimus et mandamus quatenus dictos açudes et canaria reparari et meliorari ad cognicionem predictorum duorum mercatorum et arraycorum Cesarauguste: necnon et aliis suprajunctariis Aragonis ad quos presentes pervenerint quod ad predictos açudes et cannaria reparandum seu meliorandum ut predicitur vos et bona vestra compellaet scu compelli faciant cum inde per probos homines sive mercatores dicte civitatis fuerint requisiti. Data Cesarauguste II° nonas julii anno Domini millesimo trecentesimo quarto (1304). - Verum cum nuper nobis recedentibus de civitate Cesarauguste et venientibus per flumen Iberi predictum apud Ilerdam viderimus ad occulum magnum periculum quod barchis transeuntibus per predictos açudes et cannaria iminere posset propter malos passus eorundem eo quia plurimum indigent aptacione: ideo vobis et cuilibet vestrum dicimus ac expresse mandamus quatenus quilibet in districtu suo compellatis visis presentibus dominos dictorum açudorum et canariorum et quemlibet eorum ad aptandum seu meliorandum ipsa ad cognicionem duorum mercatorum et duorum araycorum prout in dicta littera nostra continetur: alias significamus vobis quod si alicui barche seu barchis ibidem transeuntibus aut rebus seu mercibus que in eis aportantur ob culpam vel negligenciam vestri dampnum aliquod de cetero eveniet vobis imputabitur et de bonis vestris illud restitui mandabimus et faciemus. Data Ilerde XV kalendas septembris anno Domini MCCC decimo (1310).
- Tenore presentis carte nostre cunctis valiture temporibus ad humilem supplicacionem vestri dictorum capituli et confratrum dicte confratrie de certa sciencia nostra cartas et litteras preinsertas necnon quecumque alia privilegia concessiones et gracias per dictos dominos predecessores nostros Aragonis reges et nos vobis ac dicte confratrie usque in presentem diem concessas et concessa laudamus approbamus ratificamus et nostre confirmacionis patrocinio roboramus ac teneri et servari volumus juxta earum series et tenores: volentes disponentes ac etiam ordinantes cartas et litteras supradictas et quevis alia privilegia concessiones et gracias vobis et dicte confratrie ut predicitur concessas et concessa robur habere perpetue firmitatis. Et sic mandamus per eandem gubernatori et justicie Aragonis çalmedine et juratis dicte civitatis Cesarauguste ac universis aliis officialibus et subditis nostris presentibus et futuris ad quos spectet dictorumque officialium locatenentibus quatenus cartas et litteras supradictas et alia privilegia concessiones et gracias ac presentem nostram confirmacionem firmiter teneant et observent tenerique et observari faciant et non contraveniant quavis causa. Quicumque autem ausu ductus temerario contra premissa vel eorum aliqua venire presumpserit iram et indignacionem nostram se noverit incursurum dampno et injuria illatis penitus et plenarie restitutis. In cujus rei testimonium hanc fieri et sigillo majestatis nostre in pendenti jussimus communiri. Data Cesarauguste decimo die augusti anno a nativitate Domini MCCCLXXXX primo regnique nostri quinto. - Sig+num Johannis et cetera. Rex Johannes. - Testes sunt Garsias archiepiscopus Cesarauguste Guillelmus Raimundus de Montechateno comes de Agosta Raimundus vicecomes de Perilionibus et de Roda Raimundus Alamanni de Cervilione et Hugo de Angularia milites camerlengi. - Sig+num mei Bonanati Egidii predicti domini regis scriptoris qui de ejus mandato hec scribi feci et clausi cum raso et correcto in linea XIII Aragonis. - Dominus rex presente thesaurario mandavit mihi Bonanato Egidii. - Vidit eam thesaurarius. - Idem.

cxxxiv-reg-1900-fol-80-15-agosto-1391

CXXX, reg 1900, fol 65, 4 agosto 1391

CXXX.

Reg. n. 1900, fól. 65. 4 ag. 1391.

Nos Johannes Dei gratia etc. Recta meditatione pensantes locum et podium nostrum de Tiermas miro robore constructum in confinibus et frontaria regni Navare quasi pro muro inexpugnabili tocius regni Aragonum antiquitus stabilitum quod dudum sinistro eventu et contra pactus federa medio juramento et aliis variis securitatibus inter serenissimum dominum regem Petrum projenitorem nostrum divine memorie et reges Petrum Castelle et Karolum Navarre vallata in tantum fuisse fortiter obsessum et impugnatum quod invalescente famis necesitate inter vos fideles subditos et naturales nostros probos homines dicti loci octo homines ex vobis obsides sub certis pactis de voluntate dicti domini genitoris nostri dicto regi Navarre tradere habuistis quosque etiam pro dicti domini genitoris et nostri servicio pocius interimi et in omnium vestrorum presenciis eosdem martirio vitam eorum finire voluistis et consensistis quam locum et podium predicta tradere dicto regi innatam super hoc detegentes fidelitatem et naturalitatem in vestris visceribus antiquatam: reminiscentes etiam quod licet dictus dominus genitor noster vendicionem de loco predicto certis rationibus certoque precio fecerit quam postmodum confimavimus Petro Jordani Durries militi quondam eique per vos dictos homines fieri et prestari mandaverit fidelitatis homagium et sacramentum: vos tamen pro servicio et honore nostre celsitudinis ac regie nostre corone zelantes et affectantes sub nostro dominio et successorum nostrorum perpetuo remanere de voluntate nostra dum in minoribus agebamus et etiam ex post ad solium regie dignitatis evecti vendicioni predicte tam dicto Petro Jordani dum viveret qiiam ex post ejus uxori et successoribusposse tenus contradixistis pro quibus damma varia ac expensas plurimas habuistis nec merito facere ac etiam sustinere: et insuper vexati ex his notorie vexacionem vestram redimere et cum uxore et heredibus dicti Petri Jordani de voluntate nostra componere et censualia propterea vendere vosque usurarum voragini ultra vires facultatum vestrarum subicere predictorum podii et loci luicione seu redempcione: quia evidens evocat ratio ut vos dictos homines tamquam benemeritos in nostris honoribus et utilitatibus insudantes prosequamur graciis et favoribus oportunis precipue cum universitatis vestre fragilitas tot et tanta in et pro premissis vobis incumbencia onera sine nostre regie munificencie presidio suportare non posset: de certa nostra sciencia et consulte tenore presentis carte nostre firmiter et perpetuo valiture quam vim habere volumus et decernimus legis paccionate a qua recedere minime nos liceat seu eidem aliquatenus contraire per nos et successores nostros quoscumque sanccimus decernimus ordinamus et etiam promittimus in nostra bona fide regia sub virtute inferius per nos prestiti juramenti quod nos dictum podium seu locum terminos redditus seu jura eorundem in toto aut in parte ullo unquam tempore non dabimus concedemus vendemus infeudabimus impignorabimus permutabimus assignabimus nec obligavimus seu alio quocumque jure titulo causa seu ratione alienabimus comittemus seu in alium transferemus aut quomodolibet dividemus abdicabimus aut separabimus per nos aut alium quemcumque mediate vel inmediata a dominio jure et proprietate nostri et nostrorum et a corona nostra regia ad certum tempus violarium beneplacitum vel ad imperpetuum nec ipsius terminos redditus exitus proventus merum vel mixtum imperium jurisdiccione civilem vel criminalem aut aliam quamcumque altam vel baxiam regalias potestates nec alia jura quecumque nobis quovis modo pertinentia in predictis loco et terminis quocumque nomine nuncupentur: hoc tamen excepto et expresse retento quod dictos redditus et jura loci
predicti vobis hominibus dumtaxat vendere seu alienare liceat perpetuo vel ad tempus prout nobis fuerit bene visum. Et nichilominus damus et concedimus vobis dictis hominibus et successoribus vestris ut habeatis et gaudeatis ae habere et gaudere valeatis omnibus illis foris et consuetudinibus quos habent homines de Exea prout eis ac vobis concessa et concesse fuerunt ab antecessoribus nostris et ipsis perpetuo uti valeatis tam vos quam successores vestri habitantes et habitaturi in dicto loco et etiam quod omnes milites et infançones ejusdem loci cum omnibus hereditatibus et possessionibus suis quas in dictis loco et terminis habent et habituri sunt habeant eandem libertatem et infançoniam quam habuerunt et habere consueverunt in propriis hereditatibus ipsorum: ita tamen quod milites et infançones semper et assidue unusquisque in domibus suis teneat unum hominem valentem cum scuto et lancea et capello ferreo ad defendendum ipsam villam dum guerra fuerit. Preterea licet vos homines supradicti dicamini per foros esse liberi et exempti ab omni oste exercitu et cavalcata et eorum redempcionibus et ab omni pedido et demanda prout sunt homines de Exea: tamen quia ut prefertur in dictis foris predicta minime expressantur tenore hujusmodi ad omne dubium expellendum pro vestri cautela vos et vestros de predictis omnibus et singulis franchos liberos et inmunes facimus et perpetuo nominamus: hoc tamen excepto quod ubi contigeret nos aut successores nostros seu alios loco nostri et sui ire in exercitu quod illo tunc tercia pars vestri hominum predictorum de conditione tamen seu signi servicii in talem exercitum hostem seu cavalcatam intra regnum Aragonum tamen nos et ipsos sequi teneantur reliquis duabus partibus remanentibus in dicto loco et podio pro custodia et defensione ejusdem. Etiam concedimus et confirmamus vobis dictis hominibus et vestris successoribus omnes illos terminos jam vobis concessos per serenissimum dominum regem Petrum memorie recolende regem Aragonum et comitem Barchinone cum suo privilegio dato in Tiermens tercio idus mensis augusti sub era MCCXXXIX: in quibus siquidem terminis possitis vestra ganata depascere ac herbagia et pascua vendere et vestris utilitatibus applicare ligna virida et sicca scindere et in et de dictis terminis uti et facere pro vestro libito voluntatis de quibus nobis seu officialibus nostris rationem aliquam minime redere teneamini: ita tamen quod proprietatem dictorum terminorum non valeatis a nobis seu nostro dominio separare aut segregare: confirmantes nichilominus vobis de certa sciencia dictum privilegium et etiam omnia alia et singula privilegia per predecessores nostros illustres vobis concessa etiam si eis abusi fueritis vel contra ea vi vel gratis aut alias feceritis aut veneritis ullo modo. Promitimus inquam vobis pro nobis et nostris et aliis quorum interest vel poterit interesse sub virtute juramenti infrascripti quod omnia et singula supradicta conservabimus et tenebimus corone regie incorporata et affixa nec alicui seo aliquibus palam vel occulte verbo vel scriptis concessionem vel donationem obligacionem seu assignacionem de predictis seu aliquo predictorum faciemus nec fieri concedemus aut permittemus in diminucione vel mutacione aut derogatione statuti seu provisionis nostre hujusmodi: decernentes irritum et inane et prorsus carere viribus et effectu ac nullius momenti existere si aliter a nobis vel quocumque successore nostro fuerit quomodolibet attentatum: in quo casu quicquid fuerit factum in contrarium scienter vel ignoranter ineficax sit nulliusque valoris. Nos siquidem cum presenti mandamus omnibus et singulis habitantibus et habitaturis in dictis podio et loco presentibus et futuris sub pena fidelitatis et naturalitatis quibus nobis astricti sunt vobiscum paciscentes super hoc quod nobis non liceat contrarium facere seu modo quolibet contrahire et ubi forsan fieret per nos aut successores nostros quomodocumque aliqua venditio concessio transportatio seu quevis alia alienatio per inadvertenciam aut alias de podio seu loco predictis aut parte eorum alicui seu aliquibus personis in generali seu speciali ad imperpetuum vel ad tempus quod tales alienaciones concessiones seu transportaciones habeantur pro nullis irritis et inanibus sicut et nos habemus cum presenti ipsa omnia pro nullis irritis et non factis: concedentes vobis dictis hominibus licenciam et plenariam potestatem quod libere el impune possitis personis quibus per nos aut nostros successores facte forent vendiciones cocessiones aut quevis transportationes seu alienationes podii seu loci predictorum aut eorum jurium ac pertinenciarum predictorum in totum vel in partem ut supradictum est contradicere et resistere nedum per viam judicii ordinarii seu extraordinarii sed etiam de facto cum armis aut sine quibusvis personis et officialibus nostris facientibus seu venientibus contra premissa: quoniam omnia hec ex nunc modis superius (parece que pone súperius con tilde) expressatis concedimus et habemus pro remediis defensabilibus vobis necessariis sic quod pro dampnis quibusvis in personis vel bonis per vos seu quosvis alios qui vos juvarent in defensionem predictorum nulla pena irrogari valeat vel infligi etiamsi neces hominum vel membrorum mutilaciones sequntur: quoniam nos nunc pro tunc vos et ipsos ab omni pena absolvimus et penitus liberamus. Et ubi contingeret nos vel successores nostros contrarium premissorum seu aliquorum ex eis facere predicta seu aliqua ex eis vendendo transportando seu alias quomodolibet alienando aut impignorando etiam pro qualicumque inevitabili et urgenti necessitate quod ea omnia ipso foro et facto sint nulla cassa irrita et nullius efficacie seu valoris non obstantibus quibuslibet opposicionibus et contradiccionibus per nos seu officiales nostros quoscumque factis vel fiendis inhibentes nunc pro tunc et e converso quibuslibet officialibus nostris et nostro etiam procuratori fischali ne vobis aut vestris in et supra premissis aliqualiter se opponant seu contradiccionem aliquam faciant quinimo vobis et eis in his assistant ope auxilio consilio et favore cum quando et quociens inde fuerint requisiti. Et ut de predictis omnibus vobis melius cautum sit promittimus et vobis concedimus quod hujusmodi privilegium et omnia et singula superius expressata faciemus in primis curiis generalibus vel particularibus aragonensibus celebrandis per ipsas curias laudari approbari et effectualiter confirmari. Hec igitur omnia et singula supradicta facimus concedimus et promittimus in nostra bona fide regia ac juramus per Deum et ejus sancta IIII evangelia manibus nostris corporaliter tacta quod predicta omnia et singula tenebimus et observavimus perpetuo per nos et herederes ac successores nostros quoscumque et contra ea non faciemus aut veniemus aliqua ratione. Mandantes inclito infanti Martino fratri ac generali gubernatori nostro carissimo necnon gubernatori et justicie ac bajulo generali regni Aragonum ceterisque officialibus et subditis nostris ad quos spectare possit quod hoc nostrum privilegium provisionem et concessionem teneant et observent et contra non faciant aut veniant aliqua ratione si de nostra confidunt gratia vel amore. In cujus rei testimonium hanc fieri jussimus nostre majestatis sigillo munimine roboratam. Data Cesarauguste quarta die augusti anno a nativitate Domini MCCCLXXXX primo regnique nostri quinto. - Sig+num Johannis Dei gratia regis Aragonum etc. Rex Johannes. - Testes sunt Garsias archiepiscopus Cesarauguste Raymundus vicecomes de Roda Raymundus Alamanni de Cervilione Eymericus de Scintillis et Berengarius de Ortefano consiliarii. - Sig+num mei Berengarii de Busquetis scriptoris dicti domini regis qui de ipsius mandato hec scribi feci et clausi: corrigitur autem in lineis II antiquitus in III vallata in tantum in VII viverat in XVI prout in XIX predicta minime in XX expellendum pro vestri cautela vos et vestros et alibi in eadem seu alios loco nostri et sui ire in XXI et ipsos sequi in XXV nobis in XXIX et et in XL et justiciis. - Dominus rex mandavit michi Berengario de Busquetis in cujus posse juravit. - Vidit eam Thesaurarius. - Idem.

cxxxi-reg-1901-fol-58-10-agosto-1391

//

https://es.wikipedia.org/wiki/Tiermas#/media/Archivo:Tiermas,_ba%C3%B1os_sulfurosos_2.JPG

https://es.wikipedia.org/wiki/Tiermas

Tiermas es un despoblado de la provincia de Zaragoza, en Aragón (España), perteneciente al municipio de Sigüés en la comarca de la Jacetania. Está a orillas del río Aragón junto al embalse de Yesa que lo inunda en parte.

De lo que era el antiguo pueblo solo queda la parte alta del mismo ya que la baja ha desaparecido bajo las aguas, al igual que la mayor parte de su término, junto con los de Escó y Ruesta. La construcción del pantano llevó a la expropiación por parte del régimen de todo el pueblo, incluidas huertas y tierras de cultivo, a excepción de dos vecinos que se quedaron en el pueblo hasta el día de su muerte.

Actualmente, sus antiguos vecinos y descendientes están luchando por la reversión y la reconstrucción del pueblo, siguen con la esperanza de que un día la justicia les de la razón, ya que fue el alcalde de Sigüés quien compró Tiermas en 1982 con una subvención que le dio la propia diputación de Zaragoza, y que a día de hoy recibe cuantiosas subvenciones para su mantenimiento mientras tiene el pueblo el más absoluto abandono.

Cuando el nivel de las aguas lo permite, generalmente desde el mes de septiembre en adelante, las ruinas de las antiguas termas romanas surgen del fondo y nuevamente se puede acceder al manantial de aguas sulfurosas.​ En esta temporada se resucita el viejo espíritu de la toma de aguas que se viene realizando desde tiempos inmemoriales y son muchas las gentes que acuden a este punto a realizarla.

http://www.diariodenavarra.es/noticias/navarra/navarra/2016/10/02/ya_huele_azufre_489136_2061.html

http://redaragon.elperiodicodearagon.com/turismo/que_hacer/default.asp?accion=pagina&cosaquehacer_id=2252