Mostrando las entradas para la consulta continenti ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta continenti ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas

lunes, 22 de marzo de 2021

REGNI MAIORIC. 1-29

REGNI MAIORIC.

(De
los textos en latín sólo se transcriben estas primeras páginas.
Yo
descargué el pdf y el formato txt, con muchísimos errores y trabajo
inmenso para corregirlos, supongo que de archive.org, en mi web
blog.ramonguimera.com subiré el pdf con este texto. En otros blogs
pondré el texto con enlace al pdf en archive.org)


In nomine Domini
Nostri IESV-CHRISTI, & eius gratia adiuuante, cum inter coetera
substantialia, quae pertinent ad bonam stabilitatem, conseruationem,
& prosperitatem cuiuslibet politiae, sit promulgatio, editio, &
obseruatio legum vtilium, & necessariarú (esta ú es nasal,
m, n
), restringentium appetitus noxios incolarum illius politiae,
vt in ea politia honesté vivatur, alter alterum non laedat, &
vnicuiq; tribuatur ius suum. Cúm experientia docente, nec leges
ciuiles per ora Prineipum diuinitus promulgatae, nec statuta, Regum,
nec Ordinationes hac-(salta linea)cten9 in Maioricarum
Regno
aeditae sufficiant, ad tantas varietates, & illicitos
conatus malorum hominum alter alterum se adinuicem defraudantes,
damnificantes, & opprimentes; ea propter Honorabilis Iacobus
Pontironi Domicellus, Nicolaus de Pax, Bernardus de Oleza, Legum
Doctor, Antonius Raynés, Ferrarius de Comellas, & Bartholomeus
Botelles lurati, Regni Maioric. Anni praesentis; virtute
priuilegij Regij, ipsis Iuratis, & Vniuersitati dicti Regni
indulti, super editione legum municipalium, statutorum, &
Ordinationum cum authoritate, & approbatione Honor, viri Pelagij
Vniz
Militis, Regentis Gubernationem Regni
Maioricarum
de Consilio Venerabilis Iacobi Lugaya Iuris periti
Asessoris sui, habitis plurimis tractatibus, colloquijs, consilijs, &
deliberationibus; super ordinatione, & aeditione infrascriptorum,
pro honore Regio, debita reparatione, ac reformatione status
Iudicorum, & Curiarum Regni Maioric.
necessitati, & 
vtilitati, euidenti
R. P. statuerunt, & aediderunt infrascriptas ordinationes, &
statuta: quae omnia dictus Honorabilis Regens, de dicti sui
honorabilis Assessoris consilio, prouidit, & mandauit seruari sup
poenis, in ipsis contentis, ac registrari in Curijs Gubernationis
Baiuliae (
bájulo, batlle, balle), & Vicariae (vicario,
veguer, vaguer
) Ciuitatis Maioricarum, mandáns (a con
virgulilla
) ipsa voce praeconis publicari per loca publica, &
solita Ciuitatis Maioricarum; Vt nullus, per ignorantiam se valeat
excusare.

QVOD NULLA
QVERIMONIA SIVE
petitio, siue exceptio oblata per Procuratorem
admittatur, donec facta fuerit fides de potestate.
I.
Primo,
quod nulla quaerimonia, nullaque suplicatio, vel petitio, in Iuditio
admitatur per aliquem se praetendentem procuratorem, nisi sidem
faciat de sua procuratione; nisi principalis agens, eum ibidem
constituerit apud acta procuratoré (procuratorem). Et hoc idem
seruetur in procuratore praetendente se procuratorem Rei, scilicet
quod sua defensio non admittatur, nisi de suo mandato constiterit,
tus prefertur ad tollendum nullitates processuum. Et á Ciuili fiat
in medio, & in quacunque parte litis, si iam constitutos
procuratores mori vel abesse contigerit; vel Dominus principalis
cause duxerit illam per se; aut noui praetensi procuratoris procedere
velint in eisdem causis, & quaestionibus.


QUOD PROCURATOR,
TENEATUR
continuare Causam etiam in Causa Apellationis.
II.
Item quod
procurator, teneatur continuare ipsam Causam, & lItem, usque ad
sententiam
inelusiué, & si appellauerit, & in aliquo
actu postea processerit, teneatur continuare, usque
quó
sententia transeat in rem iudicatam; nec possit ipsi procurationi
renuntiare, ex quo ipsam semel suscepit, etiam dicendo quod sibi non
satisfit de salario.


QUOD PRINCIPALIS,
POSSIT PROCURATOREM REUOCARE, & ALIUM DE NOUO COSTITUERE.
III.
Item quod Dominus
prineipalis Causae, possit procuratorem mutare, & reuocare, &
alium de nouo constituere, dutamen (
la u con un signo arriba),
in continenti faciat fidem in processu, ut dictum est; posito quod
talis procurator qui removebitur esset effectus Dominus litis.


QUOD PRINCIPALES POSSINT EORUM
causas per seipsos ducere, quod si fuerint semel
per
aliquam assignationem appraehensi,
Citentur cedulis.
IIII.
Item, quod si actor,
vel
reus, non vult causam ducere per procuratorem, sed per se
ipsum;ex quo semel aliqua assignatio, illum personaliter
apprehenderit aliae subsequentes assignationes sibi fiant, si
reperiatur: alias aurem si non reperiantur non fiant, & intimetur
in sua habitatione, seu cum cedulis affingendis in Ianuis hospitij,
vbi suum fouebit domicilium: & valeant tantum, quantum si
personaliter sibi 
essent facte, usque
ad deffinitiuam sententiam
inelusiué: & hoc etiam habeat
locum i forensi, & extraneo; nolente litigare per procuratorem
dum tamen domus in qua hospitabitur sit nota; alias citari possit cum
cedulis, in ianuis curiarum ponendis.


QUOD QUERINONIA
NON ADMITTATUR
absque iuris firma (.)
V.
Item quod quod
quaerimonia non admittatur, nec
etiá (etiam) petitio,
nisi cum firma iuris expressa; cui
Reus, vel suus procurator,
respondere teneatur infra vnicam diem,
directé negando, vel
confitendo cum firma iuris expressa: qua lapsa dilatione, habeatur, &
censeatur in facto, & in iure pro responso, & pro firmato de
iure, ac si responsum fuisset
negatiué, cum firma iuris
expressa: nec alia exceptio, vel dilatio proponi valeat per
reum,
vel eius procuratorem ad impediendam dictam responsionem directé
faciendam. Exceptis 
tamen personis, in
factis, & negotijs alienis succedentibus, & iustam
ignorantiae causam habentibus. Et facta debita verificatione per
querelantem, respondere teneatur quaerimonie expositae infra vnicam
dilationem directé, & cum firma Iuris: alias habeatur pro
responso negatiué: & firmato de Iure procedatur in causa. Et
Nottarius, seu Scriba cause contrafaciens, pro qualibet
vice, ineurrat
poenam centum solidorum.
(
100 sous, sueldos,
solidos
)


POST FIRMAM DANTUR
X. DIES AD RES-
pondendum, & ponendum dilatorias exceptiones,

& Iudicum recusationes.
VI.
(A la izquierda, margen)
Vide Pragmat. erectionis Reg. Audientiae.

Item si secuta
responsione negatiué, tacité, vel expresse, facta quaerimonia,
contingat supplicationem, libellum, vel petitionem offerri: vel iam
oblatis cum ipsa quaerimonia, per 
actorem ad vlteriora
procedi; fiat, & sequatur assignatio reo conuento decem dierum ad
responsionedendú dictae supplicationi, libello, seu petitioni,
directé lité (
e con virgulilla) contestando. Infra quos
decem dies praefixos, dictus reus quasuis proponere possit, & 
debeat omnes, & quascunque dilatorias habeat exceptiones ad
quas vlterius non audiatur; nisi Euangelico iuramento afferuerit, eam
quam proponere vel allegare voluerit de nouo fuisse exortá, seu ad
eius notitiá nouiter pervenisse: ad quas exceptiones probandas detur
terminus peremptorius, arbitrio Iudicis, secundum qualitatem ipsarum.
Infra quam etiam actionem proponere teneatur ipse reus, quascunque
habuerit recusationes aduersus iudicem, coram quo conuenitur,
vlterius nó audiendus. Verú, vbi exceptio, vel recusatio legitima
infra dictos decem dies proponitur; dicta assignatio non currat,
donec, & quousque dicta exceptio, siue recufatio finita fuerit:
que probari habeat infra tres dies, & infra alios tres terminari
continuos; & his pronuntiatis, locum non habere: currant reo tres
dies ad lItem contestandam, alias habeatur pro contestata negatiué,
alia intimatione minimé expectata.


DE FORMA
RECUSATIONUM IUDICIS
vel Assessoris.
VII.
Item siquis voluerit
aliquem Iudicem ordinarium, vel eius Assessorem recusare, teneatur, &
debeat, infra dictam dilationem causas legitimas in forma iuris
opponere. Et medio iuramento aduerare, quod illas malitiosé non
proponit, nec diffugiosé; immo credit eas veras fore, &
probabiles, ac legitimas: quas tamen, infra tres dies peremptorié
prefigendos probare teneatur coram Honor.
Gubernatore. Quibus
recusationibus non probatis, vel cognito, & declarato illas non
procedere, talis recusans censeatur eo ipso condénatus in omnibus
expensis, quas alterá partem facere oportuerit. pro quibus fiat
executio in continenti, cessante apellatione, & procedatur in
causa; & si cognitum fuerit locum habere 
dictas recusationes,
statuimus
quód loco recusati Iudicis, alius non suspectus
detur, & assumatur, & non adiunctus.


QUOD LIS NON
DIFFERATUR, PROPTER
petitas expensas, si mutatur iudicium, vel
petitio.
VIII.
Item si propter
mutationem iudicij, vel correctionem alicuius petitionis, seu
instantiae obtentae per alteram partem, peterentur missiones, quód
propter ipsam petitionem ipsa lis 
vlterius prosequi
non impediatur, sed quod de ipsis expensis in sententia diffinitiua,
ratio habeatur.


QUOD UTRIQUE PARTIUM
FIAT ASSIGNATIO
ad ponendum de facto.
IX.
Item quod factis
positionibus, & articulis per actorem, vel renuntiato per eum ad
ponendum, fiat assignatio reo vnica decem dierum ad ponedum, &
articulandum, quidquid ponere tamen, & articulare voluerit de
facto, vlterius non audiendus: vel si actor praetermiserit in causa
procedere, stante, & requirente reo detur vnica dilatio sex
dierum eidem actori peremptorié, & praecisé ad ponendum, &
articulandum. Qui articuli, & positiones, fiant, & fieri
debeant per vtramq; partem in
vulgari lingua, & Ydiomate
Regni Maioricarum
. Et cum actor, siue reus praesentat articulos,
positiones, siue capitula; in continenti teneatur, & habeat illas
medio luramento aduerare etiam absente parte; aliás habeatur pro non
praesentatis, & pro tali adueratione, per scriptorem aliquid pro
salario non recipiatur.


QUOD FIAT ASSIGNATIO
REO AD
Triplicandum.
X.
Item, si contingat
actorem replicare, facta assignatione vnius diei ad respondendum;
quod (
a partir de ahora, el quód lo escribiré quod, no sé a qué
viene esta mania de escribir tildes en latin, y la de las tildes
nasales
) detur, & fiat assignatio seu dilatio trium dierum
reo ad triplicandum.


QUOD DEPOSITIONES
TESTIUM, CONTINVENIUR
& stribantur in vulgari sermone.
(la lengua vulgar, vulgari lingua, Ydiomate Regni Maioricarum, la
lengua del vulgo, en contraposición al latin
)
XI.
Item quod si sicut
omnes articuli, positioines, seu capitula debent (ut dictum est
supra) fieri, & presentari in
vulgari Ydiomate, seu linguá
Maioric
. pari modo, depositiones, seu attestationes
testium, continuentur, & fiant per scriptores causarum in
vulgari, in omnibus instantijs quarumcúque causarum.

vulgari Ydiomate, seu linguá Maioric, sa llengo, llengua mallorquina


QVOD FIAT ASSIGNATIO
REO AD 
probandum.
XII.
Item, quod productis
testibus, & datis probationibus per actorem, vel renuntiato
productioni testium, detur reo vnica dilatio peremptoria decem
dierum, ad probandum pro 
prima, secunda, &
tertia productione; quá lapsa, de coetero non admittatur: (cessante
tamen impedimento Iudicis, vel Nott. Scribae ipsius causae:) nisi cum
solemnitate legali arbitrio Iudicis, videatur quarta productio
coneedenda;
que (la e tiene un ganchito como la ç)
solum contineat quinque dies, vel minus, si dicto Indici videatur,
iuxta numerum testium, & loci distantiam, Itaquód vlterius, per
Iudicem nullatenus valeat prorogari. Adijcientes 
quod vbi actor
forsitan intermittat, vel omittat in causa amplius procedere, hoc
instante reo, detur eidem actori, vnica dilatio decem dierum
peremptoria, ad pobandum; eo ad 
quartam etiam cum
solemnitate legali requisita, nullatenus admisso: cum iura magis
faueant reo, quam actori.


DE FORMA IVRAMENTI
CALVMNIAE,
& poena non
iurantis.
XIII.
Item quod si petatur
Iuramentum Calumniae ab ipso prineipali presente, vel procuratore ad
hoc speciale mandatum habente: quod illud, immediaté praestetur ab
vtraque parte 
& illo mediante,
respondere habeat verbo, in praesentia Nott. seu scribe ipsius
causae, infra vnam diem pro prima assignatione; nulla facultate sibi
data; illud in scriptis defferendi. Et responsiones scribantur in
fine dictorum capitulorum, sicut pluries extitit iam practicatum. Et
nisi in secunda assignatione alterius diei illud praestiterit
calumniae Iuramentum; quod habeat fieri iussu Iudicis, mediante
scriba causae, & sub cominatione, quód aliás capitula habeantur
pro confessis ipso facto, sine alia Iudicis prouisione.


DE ASSIGNATIONE,
QVOD TEMPVS AD
probandum currat
post praestitum iuramentum calumniae.
XIV.
Item si pendente
assignatione facta ad probandum, dictum calumniae iuramentum petatur:
quód ipso praestito, illicó dicta assignatione facta ad probandum,
tempus currat, 
debita intimatione
procuratori facta; alias dicta assignatio á dicta intimatione
currere incipiat.


QVOD VLTRA MARINA
DILATIO PETATVR IN
prima assignatione, facta ad probandum.
XV.
Item, quod si aliqua
pattium litigantium requirat dilationem sibi coneedi, & dari
vltramarinam ad probandum, habeat illam petere in prima dilatione, &
peremtporia (peremptoria) sibi data ad probandum.
Itaque, in quarta etiam cum solemnitate legali requisita, nullatenus
admittatur, seruata tamen forma regiae Ordinationis.


QVOD FIAT VNA
ASSIGNATIO AD PVBLICANDVM
Testes, & alia
ad objiciendum.
XVI.
Item, quód vnica
dilatio detur vtrique partium, vnicam diem continens, ad videndum,
seu audiendum, publicationem testium: nisi de voluntate partium,
maior, seu breuior dilatio recipiatur: & alia vnica dilatio detur
ad obijciendum contra personas, & testium productorum. Postquam
quidem, assignationem, ad dictam publicationem factam, si nihil
fuerit legitimé cóntra dictum, ipso facto pro publicatis habeantur.


DE ASSIGNATIONE AD
PROBANDVM OBIECTIONES.


XVII.


Item, si contingat,
positiones aliquas, seu capitula obiectionum, contra personas, vel
dicta testium poni, ab aliqua partium: quód objiciens, habeat illas
probare, infra aliam vnicam, & peremptoriam dilationem, arbitrio
Iudicis moderádam, dú tamen, non excedat terminum trium dierum. Et
hoc nisi esset petita longinqua (longa, llonga, larga, llarga)
dilatio extra Regnum, vel Ciuitatem Maioricarum.
(Civitatem; ciutat de Mallorca, o sea, Palma)


DE ASSIGNATIONE AD
PRODVCENDVM


scripturas, &
objiciendum contra illas. (doble l, geminada, con un corto
espacio, il.las, ellas, elles; ses illes viene de ipsas insulas, ip
sa
insula, sa illa; la isla
)


XVIII.


Item, quod post
terminos praedictos, fiat vnica, & peréptoria assignatio,
arbitrio Iudicis moderanda: dum tamen non excedat terminum trium
dierum ad producendum instrumenta, & quascunque scripturas, datá
post modum dilatione vnius diei, ad objiciendum contra instrumenta, &
scripturas ex aduerso productas, quá lapsa dilatione de coetero non
audiatur objicere volens; cessante legitimo impedimento Nottarij, vel
Scribae ipsius causae, vel Nottariorum in quorum posse, dicta
instrumenta, vel scripturae producendae fuerint, vel extiterint,
nolentium copiam illorú, dare parti petéti.


QUOD FACTIS CIPIIS,
CVRRAT ASSIGNATIO


Ad objiciendum.


XIX.


Item, quod factis
copijs instrumentorum, & scripturarum productarum, ineontinenti,
ipso facto ineipiat currere, & labatur dicta assignatio data ad
objiciendum: facta intimatione domino, vel procuratore, cui copia
actorum, est parata.


DE FORMA
ASSVMENDORVM PROCERVM


& quod in
interloqutorijs ferendis, non assumantur
proceres, nisi sint fori
declinatoriae.
XX.


Item, quód seruatis
omnibus terminis supradictis, deducta causa in articulum sententiae,
in qua non sit necessarium renuntiare & coneludere; detur vnica
dilatio vnius diei vtriq; 
partium ad
conueniendum de proceribus, qua lapsa, nisi partes coneordauerint
(Iudex ex officio) ducat illos sibi proceres, quos placuerit eligere
assumendos. Hoc tamen declarato; ut in interloquutorijs ferendis,
super dilatorijs exceptionibus, vel preiudicialibus processuum) &
non causae; Iudices ordinarij, cum consilio suorum Assessorum tantum,
& delegati, absque procerum consilio, procedere debeant: exceptis
tamen
fori declinatoriis exceptionibus. Hoc adiecto: quód si
contingat, partes litigantes, vel ipsarum procuratores, comparere
coram Iudice ordinario, vel delegato, & allegare de ipsorum
Iuribus, vel petere sententiam; nulla facta mentione seu petitione de
proceribus interueniendis, in casibus in quibus habent interuenire,
(vt predidum est) quód ineontinenti finitis allegationibus cum
aduocato, vel sine, tacité censeatur esse renuntiatum
consilio procerum: & ad sententiam


ferendam, Iudex
procedat, consilio procerum non expectato.


ELECTIS PROCERIBVS,
FIAT ALIA ASSIGNATIO,


ad dicendum, &
allegandum.


XXI.


Item, quod lapsa
dicta dilatione, electis, seu adhibitis iam proceribus; detur dilatio
ad aliam diem: certa hora praefixa, ad habendum aduocatos; si
illos habere potuerint, vel 
voluerint. Sin
autem; detur alia dilatio peremptoria, ad aliá diem fequentem; ad
dicendum, & allegandum de iuribus eorum coram Iudice, &
proceribus. Et nulla alia data dilatione & assignatione siue
compareant partes, siue non; procedatur ad coneordandam sententiam
diffinitiuam. Sed in interloquutorijs, sit vnica, & vnius diei,
dumtaxat dicta dilatio: (cessante tamen, in omnibus, legitimo
impedimento) & fidem habeat facere Iudici, infra ipsas (
ses en
mallorqui
) dilationes illud volens probare, de cetero non
audiendus.


QUOD PROCERES SINT
IN IVDICIO HORA ASSIGNATA.


XXII.


Item, quia propter
difficultatem, quam multoties ingerunt proceres electi, illi
praesertim, qui salarium recipere nó consueuerút, in
veniendo hora partibus praefixa; ad dicendum, & allegandum, &
coneordando Sententiam: vt tamen lites, & questiones plus debito
non prorogentur, Statuerunt, & ordinauerút quod Iudices
ordinarij, vel delegati, in eisdé causis, cópellant &
compellere possint, & debeant illos proceres electos, per
impositiones, & exactiones penarum, omni appellatione remota,
cessante tamen legitimo impedimento.


QVOD NON COMPARENTES
PROCERES HORA


assignata, exoluant
poenam, & mulctentur.


XXIII.


Item, si contingat
aliquem, vel aliquos ex dictis proceribus, non adesse hora assignata,
ad dicendum & allegandum vel in coneordatione sententiae,
(cessante dicto impedimento:) quód tunc dictus Iudex, sine
impedimento dictae poenae, quam remittere non possit, assumat illico
alios proceres, loco dictorum absentium subrogandos; nisi partes
ibidem convenerint, de eisdem Proceribus eligendis: quoniam Iudex,
locú dare debet, pro ut de eisdé conueniát. Et assignetur
partibus, ad audiendum aduocatos earum, & ad sententiam
coneordandum: omni apellatione remota.


QVOD FIAT VNICA
ASSIGNATIO, AD


audiendum
sententiam.


XXIV.


Item, quod fiat
vnica assignatio, & peréptoria dilatio vnius diei, certa hora
praefixa, ad audiendum sententiam interlocutoriam vel difinitiuam;
quae publicetur partibus praesentibus, vel altera per contumatiam
absente, nulla contradictione, vel appellatione admissis.


QVOD VICTVS,
HABEATVR PRO CONDEMNATO


in expensis.


XXV.


Item, quod pars
victa, per sententiam interloquutoriam vel diffinitiuam transactam in
rem Iudicatam, teneatur ipso Iure, & condemnata irreuocabiliter
censeatur ad soluendum, & resarciendum parti obtinenti, dum tamen
obtineat, in omni eo quod in iudicio deduxerit petendum, omnes
expensas factas, in causis, & litibus, tam prineipalibus, quam
apellatorijs, & alijs omnibus postea ineumbentibus; esto quod
Iudex, seu Iudices, nullam, seu aliquam de his fecerint mentionem.
Iustum est enim, & legibus approbatum quód victus, victori
teneatur in omnibus expensis: reservata facultate Iudici, seu
Iudicibus, quibuscunque in casibus praemissis, absoluendi
subcumbentem, a dictis expensis (si videbitur ex causis Iustissimis,
& rationibus, victum á calumnia excusari) ipsorum iudicum
coneientias, super hoc onerando. Et pari modo teneatur actor reo ad
omnes expensas litis, si cótingat reum ipsum, á petitis contra eum
absolui: Etiam si Iudex, de his nullam fecerit mentionem, vt supra.


SECVNDA INSTANTIA.


DE TEMPORE, ET FORMA
INTERPONENDARVM


appellationú; tam a
diffinitiua, quam ab interloquutoria


XXVI.


Item quód quicunque
appellans siue ab interloquutorijs, siue a grauamine, siue á (estas
á en latin las escribiré a, a no ser que el ocr ya la ponga con
tilde
) diffinitiua; teneatur, & debeat suam appellationem, ab
interloquutoria, vel grauamine, infra tres dies; & a diffinitiua,
infra decennium, a tempore illati grauaminis, vel sententiarum
latarum computandos, in scriptis praesentare Iudici a quo in actis,
per Scribam processus 
continuandam, ad
tollendum fraudes, quas in hoc saepe fieri consueuerunt: Excepto quod
a diffinitiua, quis in continenti viua voce, (publicata sententia)
possit apellare; eius appellatio, mox in actis inferatur: aliás
censeatur non apellans, si tamen copia Iudicis a quo, possit haberi;
aliás in ejus absentiam, coram authenticis, & fide dignis
personis, talis apellatio interponatur.


QVOTIES, ET EX
QVIDVS GRAVAMINIBVS


appellatur ab
interloquutoria.


XXVII.


Item, quód ab
interloquutoria, vel grauamine nisi semel quis possit apellare; nisi
talis sit interloquutoria, quae absorbeat negotum prineipale,
secundum quod iam constitutum


est, & stylatum.
Et quód praetendens se grauatum a quacunque interloquutoria, vel a
grauamine appellans teneatur causas grauaminum in scriptis exprimere
in ipsa apellatione, alias censeatur non appellans; nec possit alias
causas, quam expressas, prosequi in appellatione. Nec illam
appellationem iustificare ex nouis causis vel de nouo probandis.


QVOD APPELLANS AB
INTERLOQVTORIIS, VEL GRA-


uamine, non
admittatur ad probandum, vel ponendum


causas grauaminum,
nisi illae in
facto consistant.


XXVIII.


Item quód appellans
ab interloquutoria, vel grauamine non admittatur ad ponendum, vel
probandum, coram Iudice appellationis causas grauaminum, &
expensas in appellatione, nisi in facto consistant. Nec sit
necessaria assignatio ad ponendum, vel probandum grauamina: sed fiat
statim assignatio vnica ad dicendum, & allegandum; in qua partes


teneantur suos (si
voluerint) habere Aduocatos, & Procuratores (Procura-ores).
Et ipsa lapsa assignatione, fiat alia assignatio peremptoria ad
audiendum sententiam, vt est dictum, & iam statutum in prima
Instantia.


QVOD APPELLANS
CAVEAT RRO EXPENSIS


vtriusque
Instantiae.


XXIX.


Item quod pars victa
per vnam sententiam diffinitiuam seu interloquutoriam (Etiam si ab ea
legitimé appelletur, & prossequi appellationem voluerit) non
admittatur ad prosequendum dictam apellationem, nisi caueat idoneé
de expensis in prima factis; & satisdet, de fiendis. Si vero
appellans (prossequi volente appellato) supersederet, nolens idoneé
cauere cum possit infra triginta dies computandos a die interpositae
appellationis, habeat facultatem praestandi dictam idoneam cautionem.
Quibus elapsis, habeatur dicta appellatio pro deserta, & non pro
facta. Sin autem idoneé cauere non poterit propter paupertatem
(pobreza), vel quia fideiussores invenire non potest quód
habeat suo iuramento firmare, & cótinuó (la tilde de la
primera o es como una virgulilla ascendente, es como una tilde nasal,
con o com
) procedatur in appellatione, &, in prosecutione
illius.


CORRECTIO
PRAECEDENTIS CAP.


Post modum autem die
Lunae xvj mensis Martij anno á Natiuitate Domini Millesimo
Quadringentesimo sextodecimo Honarab. Pelagius Vniz
Regens Officium gubernationis Maióric. de Consilio Vener.
Iacobi Lugaya Assessoris Gubernationis Maioric. quandam papiri
sedulam tradidit Curiae Gubernationis, correctionem
xxviiij capituli Ordinationum Curiarum nouiter editarum, continentem,
tenoris sequentis.


Et primo corrigunt
vigesimum nonum Capitulum incipiens. Item quod pars victa per vnam
&c. & statuerunt quod pars victa appellans, iuxta formam
ipsius capituli (si sibi visum fuerit ) instante altera parte per
iudicem assignatum, quód infra decem dies praestet cautionem idoneam
pro expensis in prima instantia factis si condemnatus fuerit, &
de fiendis in ipsa appellatione, si non fuerit, vel infra ipsum
terminum, casu quo idoneam praestare non poterit cautionem cum
Iuramento non se excusauerit, & iuratoriam non praestiterit; ipsa
appellatio ipso iure habeatur pro deserta. Et haec correctio
extendatur ad pendentia per appellationem; quód scilicet detur
dictus terminus decem dierum, vt euitentur super his materia
iurgiorum.

61-69

DE PROCLAMATE QVOD FIT TRIGINTA


dierum, ad
excludendum hypotesias actiones vt fiant securi Emptores.


LXI.


QVIA in Maior. vt
plurimum, negotia, quae ventilantur in Curijs, sunt ratione
obligationum, & hypotecharum bonorum, quae fuerunt in
contractibus dotium, aut venditionum censualium
(
censals; censos),
vel alijs debitorijs, propter quae contingente alienatione alicuius
rei immobilis, vel censualis, quae fiat per Curiam, vel inter
priuatos etiam, post longa tempora apparentibus aliis censualerijs,
vel creditoribus priores, vel potiores obligationes habentibus: vel
hypotecas: Euocant ipsa bona alienata, vel quantitates a Curia
leuatas, ab ipsis possessoribus bona fide, vel quibus fuerit
adiudicata, quátitas praetij; propter quae lites inextricabiles, &
immortales insurgunt, & minor securitas possidentium inmobilia,
redditus, vel pecunias, qui aliquo modo, nec in via Iuris communis,
vel ordinationum Regiarum huc vsque in Maioric. super his editarum;
possunt dici, vel esse a littibus securi, nec molestijs. Ea propter;
pro tollendis dictis litibus, & securitate possessorum bonae
fidei: statuerunt, & ordinarunt pro necessitate euidenti eiusdem
Regni; quod cú aliqua possessio rustica, vel vrbana; aut censualis;
vel ancilla vendatur per Curiam; statim fiat proclama publicé
triginta dierum continuorú, infra quos triginta dies, semel
moneantur; quicunque intendentes habere ius dicti census, hypotecae
vineuli, vel obligationis cuiuslibet, super illa re, vel in ea, q
(con virgulilla) id habeant denuntiare in posse illius Curiae,
quae executionem ipsam faciet, sub cominatione, q alias quicunque id
denuntiauerit, infra hos 30. dies ab omni Iure & petitione, quam
alias in ipsa re haberet omnino sit exclusus: quae praeconizatio,
siué proclama, siué edictum: registretur in certo libro illius
curiae, & cóparentes, & denuntiantes sua credita, vel iura,
etiam infra dictum terminum ibi describantur; non comparenres,
auté, vel non denuntiantes infra terminú ipsius praeconizationis,
omnino sint ab omni Iure agendi exclusi; nisi essent mulieres
coniugatae
: pupilli, demétes; vel absentes eo tempore ab
Insula Maioric. Opponentibus auté aut cóparentibus aliquibus,
examinentur ipsorú lura summarié: Et omissa omni figura Iudicij
diffiniátur, antequá fiat adiudicatio, vel distributio praetij rei
venditae: vt sic possessor, vel emptor, sit tutus, &
creditor infra tempus dictae 
praeconizationis
comparens, possit vendenda acceptare, offerendo prioribus
creditoribus sua credita. Si autem ipsae alienationes (
sa
alienació
) fuerint facte inter priuatos, de immobilibus, vel
censualibus, vel seruis: sit electio venditoris; cogere emptoré
deponere praetiú, in posse Curie, & facere fieri proclama seu
praeconizationé praedicta vt non recipiatur praetiú, donec lapsú
fuerit tép, nullo comparente vel comparente: & fuerit facta
declaratio super adiudicatione, & distributione ipsius praetij; &
dare cautionem fideiussoriam pro securitate euictionis de cuius
sufficientia: si dubitetur, habeat fieri declaratio per Iudicem
competentem. In hoc vero casu, vbi creditor infra tempus
praeconizationis comparet, possit rem per hypotechariam vendicare, &
non teneatur stare venditioni: ex quo infra dictum tempus eidem
praefixum contradixerit, vel se opposuerit: nisi de praetio ex quo
sibi sufficiat soluatur ipsi creditori.


QVOD ALODIARII,
SCRIBANT FIRMAS


eorum, Rerum alodij
venditarum, & non Not; contractuum


LXII.


Item, ad euitandum
fraudes, quae sepé fieri consueuerunt per aliquos Nottarios in
contractibus rerum feudalium seu emphytheoticarum, &
alodialium ponendo firmas, seu laudationes dominorum
directorum: ipsis tamen poenitus Insciis & ignaris: Statuerunt, &
ordinauerunt vt de coetero in quibuscunque contractibus, &
alienationibus talium rerum, de coetero fiendis quod ipsi domini
directi alodiarij proprijs manibus eorum si scribere sciant,
& valeant, seu per aliqué alium Nottarium, seu procuratorem
eorum, ad hoc speciale mandatum, habentes vbi ipsi alodiarij scribere
neciant, vel non possint adhibitis tamen saltim duobus testibus
fidedignis, & notas habeant dictas firmas, seu laudationes,
scribere cum Kalendario procuratorij, & nomine Notarij, in
cuius posse est firmatum, alias firmae seu laudationes ipsae, aliter
positae seu scriptae sint ipso iure nullae. Et contrarium facientes,
poenam quinquaginta librarum ineurrant: cuius medietas dicto Fisco, &
alia medietas directo domino, in cuius praeiuditium fieri
attentabitur, applicari habeat, & applicetur.


QVOD NVLLVS
OFFICIALIS IN DIE NON FERIATO


audeat interuenire
in exequijs seu nuptijs nisi coniunctorum vsque


ad tertium gradum,
vel propter alium officialem mortuum (entre estas dos palabras no
habia espacio
), vel parentes, vxorem, vel filios eorum.


LXIII.


Item ad tollendum
turbationes, & dispendia litium, & causarum, quae sepe fieri
consueverunt, tam in iuditijs, quá in negotijs statum R. P.
coneernentibus, per vagas, & varias occupationes dictorum
officialium multoties in solemnitatibus nuptiarum, & exequijs
mortuorum quibus obstantibus, interim vacare nequeunt circa
expeditionem litiú causarum, & negotiorum praedictorum propter
quod leditur R. P. & damnificantur singuli. Statuerunt, &
ordinaverunt quód nullus officialis dicti Dni (n con virgulilla,
Domini
) Regis, vel Iuratorú vel cuiuscúq; alterius officialis,
vel ministri domus iurariae, audeat, nec praesumat diebus non
feriatis, de die accedere, nec interesse, in aliqua solemnitate
nuptiarum, seu sponsalitiorum, seu missarú, & exequijs
mortuorum; exceptis tamen quod possint etiam diebus nó feriatis, in
solénitatib (otra vez pone el 9 superindice), & exequijs
supradictis, vbi eas fieri contingat pro aliquibus praelatis, vel
aliquibus de consanguinitate, vel parentela, corum (eorum)
vsq; ad 3. gradum inelusiué seu pro aliquo dictorú officialiú seu
ministrorum. dicti Domini (a partir de ahora no escribiré estas
abreviaciones tan molestas
) Regis, seu domus iurariae aut
parentum filiorum, & vxorum, eorunde interesse,


& interuenire:
ad cuius ordinationis obseruantiá omnes, & singuli officiales
supradicti, astringantur medio iuramento per eos, & vtrunque
eorum praestando.



QVOD OFFICIALES
ORDINARII, PERSONALITER SINT


executionibus
Criminalibus nisi fuernit (fuerint) serui damnati.


LXIIII.


Item statuerunt, &
ordinauerunt pro reuerentia, & honore dicti Domini Regis, ut
executiones condemnatorum ad mortem vel ad mutilationem alicujus
membri, decentius, & honorificé fiant, quod de coetero Baiulus,
& Vicarius Ciuitatis, & Vicarius forensis, seu eorum loca
tenentes ille cuius sententia fuerit aliquis damnatus ad mortem,
seu membri mutilationem,
debeat, & teneatur personaliter,
eques decenter, cum capitibus excubiarum, & sagionibus
assosciatus, accedere cum dicto condenato, ad faciendú executione de
illo, dum tamen talis condemnatus non sit neque fuit seruus.
Decernendo quod executiones quae fieri debent per Curiam
Gubernationis praedictae, idem Gubernator, vel eius locumtenens
possit illas facere, per aliquem alium, cui ipse hoc duxerit
committendum nisi facti atrocitas, vel personae aut temporum
calamitas aliud suaderet esse faciendum, ad cuius praesentis
Ordinationis obseruantiam, astringantur etiam dicti officiales, medio
iuramento per eos praestando.



QVOD NULLUS
OFFICIALIS, AVDEAT TENERE TAFVRARIAM:


immo puniantur
lusores, & sustinentes tafurariam.


LXV.


Item cum diversae
Ordinationes prohibentes ludos (juegos; joc, jocs; giocco),
& tafurarias (tafur, tafurs : tahur, tahures),
hactenus factae fuerint, cum diuersis poenis contra non seruantes
illas, adiectis, quae desidia negligentia, & quod peius est
auaritia nonnullorum officialium, in offensam Diuinae Magestatis,
ac damnum Reipublicae ac contemptum Regiae Iurisdictionis,
nihilominus tolleratae fuerint, & adhuc etiam tollerantur; saltem
oculte, sub pretextu alicuis commodi, seu praemij temporalis; cum
predicta ordinatione, supradicts poenas in eis adiectas,
commemorando: statuerunt, & ordinauerunt, vt in dicta Ciuitate,
Insula Maioricarum nulla tafuraria publicé, vel oculté, fiat
tolleretur, nequé sustineatur, per aliquem officialem dicti Domini
Regis: sub poena priuationis officij, & infamiae. Admonendo, &
exortando omnes dictos officiales, & singulos eorum pradictos; ad
quos praemissorum executio pertineat, quod ad extirpandas dictas
tafurarias, & puniendos dictos lusores, & tafurarias tenentes
iuxta formam, & continentiam dictarum Ordinationum, diligenter
(ut conuenit) eorum oficijs intendant si vltionem Diuinam, &
indignationem praefati Domini Regis & poenas antedictas cupiunt
evitare.


QVOD COMPOSITVS, VEL
REMISSVS DE ALIQVO CRIMINE
habeatur pro confesso; vt non exeat
carceres, donech sit satisfactum Iniuriato.


LXVI.


Item quod nullus
officialium praedictorum, audeat de cetero nec possit a carceribus,
seu fideiuissoribus, vel crimine delatum aliquem liberare etiam si
illum admisserit ad compositionem, pretextu dicti criminis, seu illi
fecerit remissionem, donec damna passis integriter fuerit
fatisfactum, a suo dicto malcfactore seu delato: subiungentes, quod
ille qui de quovis crimine fuerit condemnatus cum Curia transigerit,
vel compositionem fecerit aut remissionem de dicto Crimine petierit &
obtinuerit sub quouis colore, eoipso habeatur pro confesso, &
conicto, quoad interesse partis dánificatae, cui absque alio
processu teneatur damna, & expensas, secundum taxationes Iudicis,
cum coneilijs Assessoris sui, & procerum faciendarum, eidem damna
passo resarcire: ante quam a dictis carceribus seu fideiussoria
cautione, siquam forsan dederit, vel a crimine libetetur; nec possit
gaudere dicta remissione, vel compositione immo semper remaneat
obligatus ipse, & eius fideiussor, donec ipsa damna passus,
fuerit satisfactus; a qua taxatione damnorum, & expensarum non
liceat aliquo modo appellare. Nisi ab excessiuo, & tunch semel
tantum; sed in continenti fiat completa executio in bonis dicti
delati, vel malefactoris, vel eius fideiussoris. Et si non habeat in
aere luat in corpore. Et si ipse officialis ipsum delatum liberauerit
a Carcere, aliqua causa praedictarum absque idonea cautione pro his
praestita; teneatur ipse officialis, etiam, & eius fideiusores,
damna passo ad resarciendum illud.


ad quod teneretur
delatus, tamquam litem suam faciens.
(*+*)


QUOD NOTARII
NON RECIPIANT DONATIONES, VEL
procurationes alicuius, nisi plenam
habuerint cognitionem illorum atque testium adhibendorum


LXVII.


Item pro cessandis,
& tollendis fraudibus malorum hominum; statuerunt, &
ordinauerunt: quod nullus Notarius Ciuitatis & Insulae Maioric.
audeat, ncc de coetero praesumat


aliquam donationem
causa mortis, vel inter viuos, de quibuscunque bonis, seu rebus nec
vllum procuratorium facere vel recipere per se, vel per interpositam
personam: nisi


Notarius ipse, vel
testes in talibus donationibus, & procuratorijs adhibendi, qui
omnino noti sint: euidenter, ipsi Notario (es notari), plenam
habeant notitiam, de personis valentibus dictas donationes, vel
procuratoria facere. Et si contrarium fecerit (y si faiguere lo
contari
), contractus ipso iure sit nullus. Et Notarius ipse,
incidat in poenam viginti quinque librarum; vltra poenam praedictam,
de bonis suis omnia damna resarsire ei, vel eis, in quorum
preiuditium, talia fuerint facta, teneatur. Et hoc idem intelligatur
ordinatum in confectionibus Testamentorum, & Codicillorum,
& quod dictus Notarius in clausura


Testamenti, faciat
mentionem quod ipse, vel testes, habeant de dictis contrahentibus
notitiam.


QVOD NOTARII,
CONTINVENT IN CONTRACTIBVS


vel instrumentis,
locum firmae, & vnde est Notarius, si de Ciuitate, vel cuius loci
forensis partis fuerit.


LXVIII.


Item, statuerunt, &
ordinauerunt; cum facultate; decreto & authoritate, tam
Gubernatoris quam Vicarij Ciuitatis; quod quilibet Notarius
Ciuitatis, & Insulae praedictae debeat,


& teneatur in
omnibus instrumentis, contractibus, & testamétis ponere locú
vbi Testamenta vel contractus de coetero fiét; Videlicet, vt
Nottarius continuet in principio, vel in sine cuiuscunque Testamenti,
vel contractus: actum est hoc (se convierte en ho es)
in Ciuitate; & si fiat extra Ciuitatem: actum est hoc in tali
loco, Villa, vel Parrochia seu Alcharea
(alqueria) Insulae, vel Dioecesis Maior. cum talia non
debeant ommitti. Quemadmodum hucusque
per Notarios, praesertim extra Ciuitatem degentes fuerit abusiué
ommissum, & in clausura ipsorum testamentorum, & quorumlibet
contractuum & instrumentorum, habeat designare locum siue
habitationem vbi est domiciliatus. Contrafaciens pro qualibet vice,
incurrat poenam ipso facto viginti quinq; librarum, hoc, quod Notarij
degentes in Ciuitate faciat clausuram hoc modo. Sig.+.num talis
Notarij publici, vel authoritate Regia Ciuis Maioric. Et
Notarij degentes extra Ciuitatem, ponant in eorum clausuris,
Sig.+.num talis Notarij Maioric. vel authoritate Regia, degétis in
tali Parrochia, loco, vel Villa.


QVOD REPARATIO
INSTRVMENTORVM NON FIAT


nisi citatis his
quorum interest si apparent qui sint vel cum proclamate.


LXIX.


Item cum post
diluvium aquarum, quod contingit in Ciuitate Maioric. anno a
Natiuitate Domini Millesimo Quadringentesimo (aqui hay un borrado,
espacio grande, no se ve el año exacto. Este libro se acabó en
1413, por lo que tiene que ser entre 1401 y la fecha actual
) in
quo plures Notarij. & notulae, libri manualia, & aliae
diuersae scripturae, instrumenta, & testamenta perierunt
(perecieron, murieron, desaparecieron) quae vllatenus
reparari non possunt: sub huiusmodi colore. & obtentu petuntur
reparari aliqua instruméta diuersorú contractuum, & Testamenta,
& Codicili, & alij cótractus, qui nunquam (nuncha, nunca)
fuerunt in rerum natura nec recepti fuerunt in veritate, adhibendo
falsos testes & falsas probationes propter quod iam falsomodo
fuerunt reprata talia instrumenta (tales instrumentos, es el
nombre de un tipo de documento
). Statuerunt & ordinauerunt,
quod abinde antequam procedatur post oblatam supplicationem in causa,
in continenti


fiat per Praeconem
publicum
praeconizatio per loca solita Civitatis intimando
omnibus supplicationem oblatam cui se opponant infra decem dies si
ipsorum putauerint interesse. Quibus lapsis procedatur in causa. Hoc
addito quod si secundú materiam suplicationis, aparuerit interesse
alicujus, arbitrio ipsius Iudicis, ille singulariter citetur, &
vocetur in dicta causa, & procedatur ipso ut decet.