Mostrando las entradas para la consulta latín ordenadas por fecha. Ordenar por relevancia Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta latín ordenadas por fecha. Ordenar por relevancia Mostrar todas las entradas

lunes, 4 de octubre de 2021

GLOSARIO, U, V, X, Y

U.







Ú.
Nombre numeral. Uno. - De ú en ú: De uno en uno.



UBLICH.
v. Obligo.



UBLIDA.
V. Olvida. - Quizás deba decir UBLIGA según el sentido de la frase
en que el autor usa esta palabra, en cuyo caso su equivalencia
castellana sería: obliga.



UBLIGAMEN.
sust. c. Obligación, obligamiento. (obligament,
ubligament
)



UBLIT.
sust. c. Olvido. (oblit)



UGAR.
V. HUGAR.



UL
‘TA. Quizás ultra. Palabra latina admitida en castellano.



ULTRA.
Ultra, más allá, más adelante. (non plus ultra)



ULTRAPASSAR.
v. modo inf. Pasar más adelante o más allá.



ULLS.
sust. c. pl. Ojos.



UMPL.
v. Llena.



UMPLATS.
v. Llenéis.



UNIMENT.
sust. c. Unión.



UNITAT.
sust. c. Unidad.



US.
pron. Os.



ÚS.
sust. c. Uso. (usos y costums)



UTILITAT.
sust. c. Utilidad.



UYL.
sust. c. Ojo. - Li uyl: los ojos. (Uyldechona, Uyldecona,
Ulldecona
)



UYLS.
V. UYLLS.



UYLLS.
sust. c. pl. Ojos.

V.







VACUITAT.
sust. c. Vacuidad, vacío.



VAEREN.
v. Vieron.



VAGEN.
v. Vayan.



VAIG.
v. Voy. (pronunciado vach)



VAJON.
V. VAGEN.



VAL.
sust. c. Valle, foso. (vall; valleta; uallem lacrimarum)



VAL.
v. Vale. (valer; valdre)



VALA.
v. Valga. (valgue)



VALAM.
v. Válgame.



VALEM.
v. Valemos.



VALENT.
adj. Fuerte, valiente. (esta es valenta pero va lenta: valiente
fem.
)



VALENTEMENT.
adv. Con valentía, valerosamente. (valentment : valenmén)



VALER.
v. modo inf. Valer.



VALETS.
v. Valéis. (valeu o valéu)



VALGRA.
V. VALGRE.
VALGRE. v. Valiera. - Valgre ‘t: valiérate.
(valguere; si aixó te valguere pera algo bo)



VALGREN.
v. Valieran. (valgueren)



VALGUERA.
V. VALGRE.



VALRÁ.
v. Valdrá.



VALRÁ
‘L. Valdrá el.



VALRÁN.
v. Valdrán.



VANA.
v. Envanece.



VANAGLORIAR.
v. modo inf. Vanagloriar.



VANITAT.
sust. c. Vanidad.



VANYATS.
part. pas. pl. de “vanyar”. Bañados, mojados. (banyats;
mullats : remojados)



VAS.
sust. c. Sepultura. (vaso)



VAS.
adv. Hacia. - Vas vos: hacia vos. (de versus, VS, latín)



VASALL.
sust. c. Vasallo. (vassall, vassalls)



VASSALATGE.
sust. c. Vasallaje. (vassallatge)



VÁSSEN.
v. Se va.



VAY.
V. Voy y otras veces ve (imperativo). (yo vach; ves cap a casa!)



VAYLA.
v. Valga.



VAYS.
adv. hacia. (si el ay : é : vers : versus)



VÉ.
v. Viene y otras veces ve (imperativo ves, ves t‘ en, vesten).



VE.
sust. c. Verdad. (veritas : veritat : vertat : verdat : ver : vero
: vera
)



VEÇÍ.
sust. c. Vecino. (vehí, veí)



VECILLAN.
v. Vacilan.



VEDAR.
v. modo inf. Vedar.



VEEM.
v. Vimos.



VEÉN.
V. VEENT.



VEENT.
v. gerundio de "veer". Viendo.



VEER.
v. modo inf. Ver. - Usado como sustantivo: verdad. Ausir veer: oír
la verdad.



VEEREN.
v. Vieron.



VEERLA.
Verla.



VEGES.
v. presente de imperativo de "veer". Ve, mira, observa.



VEGETAR.
v. modo inf. Vegetar.



VEGETAT.
part. pas. de "vegetar". Vegetado.



VEGETAT.
sust. c. Vegetal.



VEGUER.
sust. c. Veguer. (oficial del rey, vicario, encargado de la
justicia y demás
)



VEGUERIA.
sust. c. El empleo del veguer, territorio o distrito o que se
extiende la jurisdicción del veguer. (veguería de Lérida, por
ejemplo, Leyda en textos de 146x
)



VEHENT.
v. gerundio de "veher”. Viendo.



VEHÍ.
sust. c. Vecino. (veí; vehins, veins; vecinos)



VEHIA.
v. Veía.



VEIG.
v. Veo. (pronunciado vech)



VEIGME.
v. Me veo. (me veig, em veig; me vech)



VEJAM.
v. Veamos. (veigam)



VEJATS.
v. Ved, veáis.



VEJATZ.
V. VEJATS.



VEJES.
V. Veges.



VEJETAT.
V. VEGETAT.



VELLESA.
sust. c. Vejez.



VELVOS.
Mirad os lo.



VELVOS
AÇÍ. Helo aquí. (voilà)



VEN.
v. Viene.



VENÇ.
v. Vence.



VENÇA.
v. Venza.



VENÇÉ.
v. Venció.



VENÇEDOR.
sust. c. Vencedor.



VENÇERON.
v. Vencieron.



VENCH.
v. Vino.



VENCIMENT.
sust. c. Victoria, el acto de vencer.



VENÇRA.
V. VENÇRE.



VENÇRÁN.
v. Vencerán.



VENÇRÁS.
v. Vencerás.



VENÇRE.
v. modo inf. Vencer.



VENÇUT.
part. pas. de “vençre”. Vencido.



VENDRETS.
v. Vendréis.



VENDRIATS.
v. Vendríais.



VENGA
‘L. Venga al, venga el.



VENGON.
v. Vengan.



VENGO
‘N. v. Venga en.



VENGRON.
v. Vendrían.



VENGUESSON.
v. Viniesen.



VENITS.
v. Venid, venís.



VENJAMENT.
V. VENJANÇA.



VENJATS.
part. pas. pl. de "venjar”. Vengados.



VENS.
V. VENÇ.



VENON.
v. Vienen.



VENRÁ.
v. Vendrá.



VENRÁN.
v. Vendrán.



VENRÁ
‘T. Te vendrá.



VENRÁ
T' EN. Te vendrá de ello.



VENRÁS.
v. Vendrás.



VER.
sust. c. Verdad. - Digats lo ver: Decid la verdad. - Per ço no diu
ver: por esto no dice la verdad. - Mostr‘ el ver: demuestro la
verdad.



VER,
VERA. adj. Verdadero, verdadera; cierto, cierta. (Vera crux,
Veracruz
)



VER.
v. modo inf. Ver. (veure; vore)



VERAMÉN.
V. VERAMENT.



VERAMENT.
adv. Verdaderamente, con verdad.



VERAY,
VERAYA. adj. Verdadero, verdadera; veraz, sincero, sincera.



VERGERS.
sust. c. pl. Huertos, jardines.



VERGONYA.
sust. c. Vergüenza.



VERGONYÓS.
adj. Vergonzoso.



VERIFICABLE.
adj. Lo que puede verificarse.



VERIFICAR.
v. modo inf. Verificar.



VERIFICAT.
part. pas. de "verificar”. Verificado.



VERMENS.
sust. c. Gusanos. (cuc, cucs)



VERITAT.
sust. c. Verdad.



VERTADER,
VERTADERA. adj. Verdadero, verdadera, veraz.



VERTAT.
sust. c. Verdad. - No es vertats: no es verdad. (veritat, verdat)



VERTUT.
sust. c. Virtud, cualidad, facultad, fuerza, vigor, eficacia.



VES.
adv. Cerca de, junto a, hacia.



VESABA.
v. Veía. (E cant en Jacq tots sos navyls vesaba,) (verbo
veser y variantes
)



VESADA.
part. pas. de "veser”. term. fem. Vista.



VESENTVOS.
v. Viéndoos.



VESER.
v. modo inf. Ver. - Úsase también como sustantivo.



VESÉS.
v. Viese.



VESIA.
v. veía.



VESPRE.
sust. c. La tarde, el principio de la noche. - Equivale a la palabra
francesa soir y a la provenzal SER. (hora de vísperas;
víspera; vespertino; vesprada, vesprá etc..
)



VESSABA.
V. VESABA.



VESSADA.
V. VESADA.



VEST.
v. Viste, (del verbo vestir).



VESTA.
v. Vista, (del verbo vestir).



VESTIDURA.
sust. c. Vestidura, traje.



VESTIMENT.
sust. c. Vestido, el acto de vestir.



VESTIRS.
sust. c. pl. Vestidos.



VESTRÁ.
v. Vestirá.



VET.
v. Vete, ve, y también he aquí. - Vet te: hete aquí. (vet aquí)




‘T. Te viene.



VETLANT.
v. gerundio de "vetlar". Velando.



VETLAR.
v. modo inf. Velar.



VETS.
sust. c. Vez. - Altre vets: otra vez. - Tota vets: toda vez.



VETS.
v. Veis.



VETZ.
V. VETS.



VEURÁ.
v. Verá.



VEURAY.
v. Veré.



VEUS.
v. Ves.



VEY.
v. Veo.



VE
‘Y. Viene (aquí).



VEYG.
V. VEY.



VEYLENTAMENT.
Variante. El texto dice VE ‘Y LENTAMENT. Viene (aquí) lentamente.



VEYLL.
adj. Viejo. (agüelo)



VEYLS.
sust. c. pl. Viejos, ancianos. (agüelos)



VEYRÁ.
v. Verá.



VEYREM.
v. Veremos.



VÍ.
sust. c. Vino.

VI. v. Vi y alguna vez vio.



VIA.
sust. c. Camino, vía, ruta y también medio, manera, modo.



VIANDAS.
sust. c. pl. Manjares, viandas, alimentos. (viande fr. carne)



VIANDES.
V. VIANDAS.



VIATS.
part. pas. de "viar". Encaminados, dirigidos, dispuestos,
preparados.



VIATS.
adv. De prisa, prontamente. (anar aviats pera arribar aviat)



VIATZ.
V. VIATS.



VIDAL.
adj. Vital. (Apellido Vital, Vidal, como el segundo de Ignacico,
Vitalis, … Vita, vida
)



VIGOR.
sust. c. Vigor.



VIJARÉS.
adj. Regular, fácil. - Só que era vijarés
qu' es faes en dampnatje de la host: lo que era fácil que fuese o lo
que parecía que había de ser en daño de la hueste.



VILA.
sust. c. Villa, ciudad. (Casa de la vila : ajuntament :
ayuntamiento : ajustament
)



VILÁ.
adj. Villano.



VILANÍA,
sust. c. Villanía.



VILLANÍA.
V. VILANÍA.



VILMENT.
adv. Vilmente.



VILTAT.
sust. c. Vileza.



VINENT.
v. gerundio de "venir”. Viniendo.



VINENTEA,
sust. c. Ocasión, proporción.



VINGA,
V. Venga.



VINYA.
sust. c. Viña.



VIR.
v. Doy vuelta, viro. - No ‘m vir: no viro, no doy la vuelta.



VIRADA.
part. pas. de "virar”, term. fem. Virada, dada la vuelta.



VIRADOR.
sust. c. El que vira o da la vuelta.



VIRANT.
v. gerundio de "virar". Virando, dando la vuelta.



VIRANTE.
v. Volviéndote, dando tú la vuelta.



VIRAR.
v. modo. inf. Virar, volver, volver atrás, dar la vuelta. - Virar lo
camí: volver atrás en el camino o desandar el camino.



VIRATS.
v. Viráis, dais la vuelta.



VIREN.
v. Viran, dan la vuelta y otras veces vieron (veren, veeren).



VIRET.
v. Vira, da la vuelta, vuélvete. (vírate : pírate)



VIRGINITAT.
sust. c. Virginidad.



VIRME.
Vuélvome, doy la vuelta. (me vir; em vir)



VIRON.
adv. Rededor. - En viron: en torno, al rededor.



VIRS.
v. Vuelvas, des la vuelta.



VISCATS.
v. Viváis.



VISCH.
v. Vivo y otras veces vivió. (visc; vic; vixc; vixqué, va viure:
vivió
)



VISIBILITAT.
sust. c. Visibilidad.



VISITA.
v. Visita.



VISITADOR.
sust. c. Visitador.



VISITÁS.
v. Visitase.



VISITENS.
v. Visítanos.



VISQUET.
v. Vivió.



VISQUÍ.
v. Viví.



VIST.
sust. c. Vista.



VIST.
part. pas. de “veser". Visto.



VISTENT.
v. gerundio de "vestir". Vistiendo.

VIU. v. Vi, vio y
alguna vez visto. - Prest haurets viu: pronto habréis visto.



VIVEM.
v. Vivimos. (vivim)



VIVENS.
part. a. de "viure". pl. Vivientes,



VIVENT.
part. a. de "viure". El que vive, viviente.



VIVIATS.
v. Vivieseis, viváis.



VIVIFICA.
v. Vivifica.



VIVIFICANT.
v. gerundio de "vivificar". Vivificando.



VIVIR.
v. modo inf. Vivir. (viure)



VOCABLE.
sust. c. Vocablo.



VOLC.
V. VOLCH.



VOLCH.
v. Quiso.



VOLENTAT.
sust. c. Voluntad.



VOLENTER,
VOLENTERA. adj. Voluntario, voluntaria, de buena voluntad, dispuesto,
dispuesta.



VOLENTERÓS.
V. VOLENTER.



VOLENTEROSAMENT.
adv. Voluntariamente, de buen grado.



VOLENTSE.
Queriéndose.



VOLETS.
v. Queréis.



VOLETZ.
V. VOLETS.



VOLGRA.
v. Quisiera. (vulguera, vullguera)



VOLGREN.
v. Quisieron.



VOLGUEM.
v. Quisimos.



VOLGUERA.
V. VOLGRA.
VOLGUESSON. v. Quisiesen.



VOLGUÉUS.
Os quiso.



VOLGUIST.
v. Quisiste.



VOLIETS.
v. Quisieseis.



VOLON.
v. Quieren.



VOLP.
sust. c. Zorra. (vulpes)



VOLPELL.
adj. Cobarde, poltrón, tímido, artificioso, astuto. (vulpes :
zorro : rainard
)



VOLRÁ.
v. Querrá.



VOLRÁS.
v. Querrás.



VOLRÁSNE.
Querrás (de ello). - Volrásne encara menjar: querrás aún comer de
ello.



VOLRÁ
T. Te querrá.



VOLRAY.
v. Querré. (volré, voldré)



VOLRETS.
v. Querréis.



VOLREN.
Nos parece equivocación del texto, según el sentido de la frase en
que está usado el vocablo. Quizás el copista escribió VOLREN por
VOS REN: os rinde, os entrega.



VOLRIA.
V. Quisiera.



VOLRIETZ.
v. Quisierais.



VOLRIAUS.
v. Os quisiera.



VOLTE.
v. Te quiere.



VOLVENT.
v. gerundio de "volver". Volviendo, revolviendo.



VOS.
pron. Os, vos.



VOSALTRES.
pron. Vosotros.



VOSÉ.
Os he. (vos he)



VOSTRʻ.
pron. Vuestro, vuestra. - Vostr‘ amor: vuestro amor.



VOSTRA.
pron. term. fem. Vuestra.



VOSTRE.
pron. term. mas. Vuestro. - Del vostre: de lo vuestro.



VOSTRES.
pron. Vuestros. (vuestras)



VOSTR'
ES. Vuestro es, vuestra es.



VOSTRON.
pron. Vuestro.



VOTS.
V. VOTZ.



VOTZ,
sust. c. pl. Voces.



VUILA.
V. VUYLA.



VULL.
v. Quiero.



VULLA.
v. Quiera.



VULLAM.
v. Queramos.



VULLAS.
v. Quieras.



VULLATS.
V. VUYLATS.



VULLE.
V. VUYLA.



VULLES.
V. VUYLAS.



VUYL.
v. Quiero.



VUYLA.
v. Quiera.



VUYLAN.
v. Quieran.



VUYLAS.
v. Quieras.



VUYLATS.
v. Quered, queráis.



VUYLATZ.
V. VUYLATS.



VUYLE.
v. Quiera. - Vuyle ‘t: te quiera.



VUYLES.
V. VUYLAS.



VUYLI.
Quiérole. (le quiero; lo vuyl, lo vull)



VUYLL.
V. VUYL.



VUYLLA.
V. VUYLA.



VUYLLATS.
V. VUYLATS.



VUYLME.
Me quiero.



VUYLTE.
v. Te quiero. (te vull; t‘ am; t‘ estimo)



VUYLVOS.
v. Quiéroos.



VUYTENA.
Nombre numeral. Octava. (huytena; vuitena)







X.




XANT.
sust. c. Canto.



XANT.
v. Canto.



XANTAN,
V. XANTANT.



XANTANT.
v. gerundio de "xantar". Cantando.



XANTAR.
v. modo inf. Cantar.



XANTATS.
part. pas. pl. de "xantar". Cantados.



XECH.
sust. c. Jeque.



XÍ.
adv. Así.




Y.







Y'.
adv. Allí, allá, en aquel lugar. Tiene la misma significación que
la Y francesa.



YÇO.
V. AYÇO.



Y
'L. Y el. (Y lo)



YLA.
sust. c. Isla. (illa, illes)



YLLA.
V. YLA.



YO.
pron. Yo. (se usa también jo : Jo' n romanch dolorosa: e tu n'
est abatut!
)




FIN.

GLOSARIO, S.

S.



S‘.
pron. Se.



SA.
pron. Su. (sa mayre, sa sor : germana)



SÁ.
adv. Aquí. (de sá, çá y de llá)



SÁ.
adj. Sano. (sana fem.)



SABE.
V. SABER. (sabé)



SABER.
v. modo inf. Saber.



SABER.
sust. c. Saber, ciencia.



SABES.
v. Sabes.



SABGA.
v. Sepa. (sápia, sapia, sábiga, sápiga)



SABGES.
v. Sepas. (sapies, sábigues, sápies, sápigues)



SABETS.
v. sabéis, sabed.



SABETZ.
v. SABETS.



SABIAMENT.
adv. Sabiamente.



SABIATS.
v. Sabed. (sapiats)



SABIDOR.
sust. c. Sabedor, el que sabe.



SÁBIEN.
v. Saben, sepan. (sápien, sápiguen)



SABIETS.
v. Supieseis. (sabiguéreu o sabiguereu)



SABORAMENT.
sust. c. Sabor, el acto de saborear.



SACIARSE.
v. modo inf. Saciarse, hartarse.
SACRE. adj. Sagrado, sacro.



SADOLATS.
part. pas. pl. de "sadolar". Saciados, hartados. (hartos, ahítos; sadollar)



SADOLL.
adj. Harto, lleno, saciado.



SADOLLA.
V. Harta, llena. (saciada).



SADOLLAT.
part. pas. de "sadollar”. Hartado, lleno, saciado.



S‘
AFINA. Se afina.



SAGEL,
sust. c. Sello, signo. (sagell, segell : sigillo)



SAGNIA.
sust. c. Sangría. (sang, sanc, sanch : sangre; sanguijuela;
sangonera
)



SAGRAMENT.
sust. c. Sacramento, juramento.



SAHÓ.
sust. c. Sazón. (humedad en la tierra para plantar)



SAJORNAR.
V. SEJORNAR.



SAJUS.
adv. Aquí bajo, debajo. (jus, dús, dejús)



SAL.
sust. c. Sal.



SAL.
v. Salve. - Si Deus me sal: así Dios me salve.



SALAMÓ,
sust. p. Salomón.



SALVAIRE.
V. SALVAYRE.



SALVAMENT.
sust. c. Salvación.



SALVAT.
part. pas. de "salvar”. Salvado. - Li salvat: los salvados.



SALVAYRE.
sust. p. El Salvador.



SALVETAT.
sust. c. Salvación, protección, seguridad.



SALS.
adj. pl. Salvos.



SALUDÁ
'L. v. Le saludó.



SALUDAMENT.
sust. c. Salutación, saludo.



SAMFUNIMENT.
sust. c. Quizás sea un equivalente de funestidad, tristeza,
sentimiento,



SANADOR.
sust. c. El que cura, el que sana.



SANAMENT.
sust. c. El acto de curar o de sanar, curación.



SANAR.
v. modo inf. Curar, sanar.



SANAT.
part. pas. de “sanar”. Curado, sanado.



SANCT,
SANCTA. sust. c. Santo, santa. (sant, sent, santa)



SANCT
ESPIRIT. sust. p. Espíritu Santo.



SANCTETAT.
sust. c. Santidad. (santedat, santidat)



SANCT
ESPIRAMENT. V. SANCT ESPIRIT.



SANCT
SPERIT. V. SANCT ESPIRIT.



SANCT
'SPIRAMENT. V. SANCT ESPIRIT.



SANCT
SPIRIT. V. SANCT ESPIRIT.



SANGLOTS.
sust. c. pl. Sollozos. (como el hipo cuando se llora; singlot)



SANGLOTZ.
V. SANGLOTS.



SANITAT.
sust. c. Salud, sanidad.



SANT
SPIRIT. V. SANCT ESPIRIT.



SANTS.
sust. c. pl. Santos.



S'
APARELL. Se prepare, se disponga.




APAREYLÀ. Se preparó, se aprontó, se aparejó, se dispuso.



SAPIATS.
v. Sabed, sepáis. (sapiau, sabeu o sabéu, sapigáu, sabigáu)



SAPIENCIA.
sust. c. Sabiduría.



SAPIES.
v. Sabe, sepas.



SAPIETZ.
v. Sabed, sepáis.



SARRAHÍ.
sust. c. Sarraceno.



SARRAHINAT.
sust. c. Mahometismo. (Islam, religión de Mahoma, Mafumet,
Mohammad
)



SARRAHYNS.
sust. c. pl. Sarracenos. (moros; mahometanos, islamistas, etc)



SARRAYNS.
V. SARRAHYNS.



SAS.
pron. Sus.



S'
ASSAUTE. Se complace, se acomoda.



SATISFAR.
v. modo inf. Satisfacer.



SATLAR
por SALVAR. v. modo inf. No
conocemos la significación de esta palabra. Quizás esté equivocado
el texto y se haya puesto SATLAR por SALVAR.
(Perque avar no' s
pòt
satlar; creo que es
contracción de sadollar: saciar
)



SAUBRAY.
v. Sabré. (ay → é; a veces la au → o, como pauc : poc)



SAUBER.
sust. c. Saber.



SAUBÉS.
v. Supiese.



SAUBETS.
v. sabéis. (sabeu o sabéu)



SAUTA.
v. Salta. (Todavía en Vielha, y Val de Arán, hay algún saut :
salt de ayga
)



SAVAY.
adj. Astuto, malo, pérfido, infame.



SAVER.
sust. c. Saber, ciencia.



SAVI.
sust. c. Sabio. (se encuentra también sabi : Com sia sabi
e complit;
)



SAVIA.
v. Sabía.



SAVIAMENT.
adv. Sabiamente.



SAVIEA.
V. SAVIESA.



SAVIESA,
sust. c. Sabiduría.



SAVl
' S. Sabio es.



SAY.
v. Sé.



SAY.
adv. Aquí, en este mundo.



SCALF.
V. ESCALF.



SCALÓ.
sust. c. Escalón.



SCAMPAR.
v. modo inf. Diseminar, esparcir.



SCAPÁ.
v. Escapó. (escapá; es va escapar, Puigdemont se va escapar cap
a Bélgica
)



SCAPAR.
v. modo inf. Escapar.



SCAPATS.
part. pas. pl. de "scapar”. Escapados.



SCARN.
sust. c. Escarnio.



SCÉ.
v. Sé.



SCHARIOT.
sust. p. Judas Iscariote.



SCIENCIA.
sust. c. Ciencia. (la fórmula de certa scientia se encuentra en
muchos textos
)



SCIENS.
sust. c.. pl. Sabios, los que saben.



SCIENT.
v. gerundio de "saber”. Sabiendo.



SCIENT.
sust. c. Discernimiento, ciencia, espíritu, entendimiento, discurso,
viveza, agudeza, ingenio, mente. - Sens scient : sin discernimiento,
sin saberlo. - A son scient:
con todo su saber. - A scient: a
sabiendas.



SCIENTZ.
V. SCIENT.



SCOLTADA.
part. pas. term. fem. de "scoltar”. Escuchada.



SCRIT.
part. pas. de "scriurer”. Escrito.



SCRIURÁ.
v. Escribirá.



SCUT.
sust. c. Escudo. (escut, scuts, escuts, escuder, scuder, escudero,
etc...)



SDEVENDRIA.
V. Acontecería, sucedería, sobrevendría.



SDEVENGUT.
part. pas. de "sdevenir". Sucedido, sobrevenido, acaecido.



SE.
pron. Su.



SE.
Sí. - En se: en sí. - De se: de sí. - A veces significa también
él, ella.



SECH.
v. Sigue, siguió.



SECHAS.
adj. term. fem. Secas.



SECOR.
sust. c. Socorro, ayuda.



SECOR.
v. Socorre, ampara.

SECÓS. sust. c. Socorro, ayuda.



SECS.
v. Sigues.



SEGNAL.
sust. c. Señal, signo.



SEGUENT.
Siguiente y alguna vez según.



SEGUENT.
v. gerundio de "seguir". Siguiendo.



SEGUEIX.
v. Sigues, sigue.



SEGUESCAS.
v. Sigas.



SEGUEXCA.
v. Siga.



SEJORN.
sust. c. Descanso, reposo.



SEJORN.
v. Descanse, repose.



SEJORNAR.
v. modo inf. Descansar, reposar. (sajornar)



SEJORNAT.
part. pas. de "sejornar”. Descansado, reposado.



SEJORNIU.
adj. Muelle, amigo del reposo o del descanso.



SELICI.
sust. c. Cilicio. (cilici)



SEM.
adj. Privado, desprovisto de alguna cosa. (semar : una planta :
secarse, no crecer
)



SEMBLÁ.
v. Parece. (sembla, sin tilde: pareix)



SEMBLÁN.
v. SEMBLANT.



SEMBLAN.
adj. Semejante.



SEMBLANÇA.
sust. c. Semejanza.



SEMBLANT.
adv. Semejanza, modo, manera. - Templar t' ha per aquest semblant: te
tentará de este modo.



SEMBLANT.
adj. Semejante, parecido. - No es semblant que: no parece que.



SEMBLANTMENT.
adv. De la misma manera, igualmente.



SEMBLAR.
v. modo inf. Parecer, asemejar.



SEMEN.
sust. c. Semilla. (semen masculino : simiente; papá puso una
semillita ...
)



SEMPITERNAL.
adj. Eterno, sempiterno. (ver EVITERNAL)



SEN.
sust. c. Entendimiento y otras veces sentido. (seny, seyn : sensus
: sentido literal
)



SEN.
pron. y prep. Se. - El sen: se lo.



SEN.
Se (de ello o con ello). - Sen servís: se sirviese de ello. (como
el siguiente:
)



S'
EN. Se (de ello o con ello). - El delit que s‘ en pot haver: el
deleite que de ello o con ello puede proporcionarse.



SE
‘N. Se. - Se 'n va: se va.



SENDAT.
sust. c. Cierta clase de tejido o tela. (cendal ?)
SENDER.
sust. c. Senda, camino, sendero. (como el apellido de Ramón J.
Sender
)



SENES.
Variante de SENS. - Véase esta palabra.
SENS. prep. Sin. (sine
enganno latín : sense engany : sin engaño
)



SENS.
sust. c. Sentido, sentidos.



SENSA.
prep. Sin. (sense; senza italiano; sans culottes francés)



SENSUAL.
adj. Sensible, sensual.



SENSUALITAT.
sust. c. Sensibilidad.



SENT.
v. Siente.



SENT.
v. gerundio de "esser”. Siendo, estando.



SENTÍ.
v. Sentí, sintió.



SENTIT.
part. pas. de "sentir". Oído, sentido.



SENTITS.
v. Sentís. (sentiu, sentíu)



SENY.
sust. c. Juicio, sentido, buen sentido, entendimiento, acuerdo,
señal.



SENYAL.
sust. c. Señal, signo, seña. (SEÑAL REAL DE ARAGÓN)



SENYERA.
sust. c. Bandera, estandarte. (SENYAL REAL DE ARAGÓ)



SENYET.
v. Santiguó.



SENYORETJADOR,
sust. c. El que señorea.



SENYORETJATS.
v. Señoread, señoreáis.



SENYORIA.
sust. c. Señoría.



SENYOR.
sust. c. Señor. (Ramon Lull también escribe Señor con ñ, al
menos así lo transcribe Gerónimo Rosselló
)



SENYS.
sust. c. Sentidos.



SER.
sust. c. La tarde y otras veces ser. - Ser e matí: mañana y
tarde. (este ser recuerda al francés soir, “suá”,
como en vous voulez coucher avec moi, c'est soir
)



SERÁ.
v. Será, habrá, existirá. - No será christiá ab regnat: no habrá
cristiano que sea rey.



S‘
ERA. Se había.



SERÁLI.
Le será, le estará.



SERAPHIN.
sust. c. Serafín.



SERÁS.
v. Serás, estarás.



SERÁ
‘T. Te será.



SERAY.
v. Seré, estaré.



SERCATS.
part. pas. pl. de "sercar". Buscados. (cercar : cercats
: recerca
)



SERETS.
v. Seréis, estaréis.



SER
HO. Serlo.



SERIETS.
V Seríais, estaríais.



SERIETZ.
V. SERIETS.



SERMÓ.
sust. c. Discurso, conversación, razonamiento. (sermón)



SERMONAR.
v. modo inf. Hacer discursos, arengar, predicar. (sermonear)



SERMONES.
v. Hablas, predicas, razonas. (sermonejes o sermoneges)



SERRA.
sust. c. Sierra. (igual la de serrar que la montañosa; pl.
serres, apellido también
)



SERU.
Serlo. (ser ho; del hoc latín; yo escribo “séu” en
chapurriau
)



SERVA.
sust. c. Sierva.



SERVENT.
v. gerundio de "servir". Sirviendo. - Usado como
sustantivo: sirviente, siervo.



SERVESCHA.
v. Sirva.



SERVEY.
sust. c. Servicio. (servei para los que no están acostumbrados a
la y antigua)



SERVISCAM.
v. Sirvamos.



SERVITUT.
sust. c. Servidumbre.



SERVU.
sust. c. Siervo, esclavo. (En 146x aparece la compra de alguno en
textos, correspondencia de los Deputats del General de Cathalunya
)



SES.
pron. Sus. (ses germanes : sus hermanas)



S'
ES. Se es, se ha.




ESDEVÉ. v. Acaece, acontece, sucede.




ESFORÇA. Se esfuerza.



SETENA.
Nombre numeral. Séptima.



SETGLAR.
sust. c. Seglar.



SETGLE.
sust. c. Siglo.



SEU.
pron. Su, suyo. (Ayçó es seu, li perteneix)



SEU.
sust. c. Silla. (se encuentra en estos textos sella, de montar;
cadira no
)



S‘
EU. Si yo.



SEY.
pron. Sus. (Que li poren dar sey parent : que le pueden dar sus
parientes, familiares
)



SEYAL.
V. SENYAL.



S‘
EYL. Si él.



SEYN.
V. SENY.



SFORÇ.
V. ESFORÇ.



SFORÇAR.
V. ESFORÇAR.



SGUARDAMENT.
V. ESGUARDAMENT.



SGUARDARON.
V. ESGUARDARON.



SGUART.
v. Mire, miro.



S‘
HA. Se ha, se tiene.



S'
HAN. Se han, se tienen.



S'
HONORS. Su honor, sus honores.



S'
HUJA. Se cansa.



SI.
pron. Sí. - A sí: a sí. - De sí: de sí. - En sí: en sí. - Ab
sí: consigo, a sí mismo.



SI.
adv. Tan, así. - Si obligat: tan obligado.



SIA.
v. Sea, exista.



SIA
'L. Sea el. (sia el, sia lo)



SIAM.
v. Seamos y también me sea. (siám : seamos; síam : me sea)



SIA
'N. Sea en.



SIATS.
v. Sed, seáis, estéis.



SIAUS.
Os sea y también seáis.



SIEM.
v. Seamos.



SIENT.
v. gerundio de "seurer". Estando sentado. (seient,
seyent)



SIGNIFICAMENT.
sust. c. Significación. (significado)



SIGNIFICANT.
part. a. De "significar". El que significa.



SIGNIFICANT.
v. gerundio de “significar”. Significando.



SIGNIFICAR.
v. modo inf. Significar.



SIGNIFICAT.
part. pas. de "significar". Significado.



SIGNIFICON.
v. Significan.



SIGUENT.
adj. Siguiente. (següent; siguién)



SIGUENT.
v. gerundio de "seguir". Siguiendo. (seguín; seguint)



SI
'L. Si el, si lo, si le.



SI
‘LS. Si los, si les.



SILLABES.
sust. c. pl. Sílabas.



SI
‘M. Si me.



SIMPLEMENT.
adv. Simplemente.



SIMPLICITAT.
sust. c. Simplicidad.



SIMPLIFICAR.
v. modo inf. Simplificar.



SIMPLIFICAT.
part. pas. de "simplificar”. Simplificado.



Sl
'N. Si (de ello). - Si ‘n fa: si de ello hace.



SINGULAR.
adj. Singular.



SINGULARITAT.
sust. c. Singularidad.



SINGULARMENT.
adv. Singularmente.



SINQUENA
Nombre numeral. Quinta. (cinquena, cinc, cinch; sinc etc en las
romances
)



SINTENT.
v. gerundio de "sentir". Sintiendo.



SINTRÁS.
v. Sentirás.



SINTRA
'S. Se sentirá. (sintrá ‘s, sentirá ‘s)



SION.
v. Sean. (siguen)



S‘
IRÁ. Se irá y otras veces se enojó.



SIRVENT.
sust. c. Siervo, servidor, sirviente.
SI ‘S. Si se, si es.



SISENA.
Nombre numeral. Sexta.



SI
‘T. Si te.



SITIATS.
part. pas. pl. de "sitiar". Situados. (quizás también
sitiados en un sitio : siti
)



SITOT.
conj. Luego que, al instante que, al punto que, así que. (Si tot)



SI
‘U. Si lo. (SI HO)



SIUS.
Si os.



SMARIA.
v. Pensaría, consideraría, reflexionaría.



SÓ.
pron. Esto y alguna vez su.
SO. sust. c. Son, ruido, sonido.
(Como Montço, Montsó, Montso: Monti sono : Monzón)



SÓ.
v. Soy y alguna vez son. (En Mallorca se dice jo som, no jo sòc o
soc o sóc. Este só puede tener tilde nasal, por lo que sería son o
som.
)



SO
HO. Esto lo. (Este so : ço)



SOBIRÁ.
adj. Soberano.



SOBJET.
sust. c. Sujeto. (subject)



SOBRAR.
v. modo inf. Vencer, contrarrestar, sobrar. (superar, estar por
encima
)



SOBRAT.
part. pas. de "sobrar”. Vencido, contrarrestado, sobrado.
(superado)



SOBRE
'L. Sobre el. (sobre lo)



SOBR‘
EST. Sobre este. (Igual se usa este que aquest)



SOBTOSAMENT.
v. SOPTOSAMÉN.



SOCCORS.
V. SOCORS.



SOCIETAT.
sust. c. Sociedad. (sossiedat)



SOCORS.
sust. c. pl. Socorros.



SOFER.
V. SOFFER.



SOFERI.
V. SOFFERI.



SOFFER.
v. Sufre.



SOFFERI.
v. Sufrió. (sofferí, ton tilde en la í)



SOFFERIR.
V. SOFFRIR.



SOFFIR.
Desconocemos la significación de esta palabra. Nos inclinamos a
creer que hay equivocación en el texto. Quizás se escribió SOFFIR
en vez de SOFFER.



SOFFRIR.
v. modo inf. Sufrir.



SOFRATXA.
sust. c. Falla, defecto, escasez de alguna cosa.



SOFFRATXA.
V. SOFRATXA.



SOJORNAT.
part. pas. de "sojornar”. Descansado, reposado. (sajornar,
sejornar
)



SOL.
adj. Solo.



SOLAZ.
sust. c. Solaz.



SOLRÁS.
v. Solventarás, resolverás, darás resolución. - Solrás
questions: resolverás cuestiones.



SOLRE.
v. modo inf. Resolver, soltar la cuestión, dar solución, solventar.



SOLS.
adj. Solo, solos.



SOLVIMENT.
sust. c. Solución.



SOLL.
sust. c. Suelo. (sol; solar; solada etc...)



SOM.
sust. c. Cima.



SOM.
v. Soy, estoy; somos, estamos. (jo som : yo soc; natres som,
nosaltres som, estem
)



SON.
pron. Su. (son payre, son pare : su padre; son frare : su hermano
: son germá
)



SON.
v. Soy, estoy; son, están. (SOM)



SONSÉ.
Se son, hánse (se han, el acento creo que debería estar en la o,
sin tilde
).



SOPTADAS.
part. pas. term. pl. fem. de “soptar”. Sorprendidas, asaltadas,
acometidas. (de sopte : de repente)



SOPTAR.
v. modo inf. Sorprender, asaltar, acometer.



SOPTAREN.
Sorprendieron, asaltaron, acometieron.



SOPTOSAMEN.
adv. Súbitamente, prontamente, con presteza.



SORT.
sust. c. Sordo, suerte. (sordo : surdum : sord, la d y t finales
se confunden
)



SOS.
pron, Sus. (sons; sos parents, sons parents; els seus; los seus)



SOSPIR.
sust. c. Suspiro. - Li sospir: los suspiros.



SOSPIRÁN.
v. gerundio de "sospirar". Suspirando. (sospirant,
suspirant
)



SOSTÉ.
v. Sostiene, sufre, permite. No sosté: no sufre.



SOSTENA.
v. Sostenga, sufra, permita.



SOSTENA
'N. Sostenga en.



SOSTENCH.
v. Sostuvo, sufrió, permitió.



SOSTENENT.
v. gerundio de "sostenir. Sosteniendo.



SOSTENER.
v. modo inf. Sostener, sufrir, permitir.



SOSTENIDOR.
sust. c. Sostenedor, el que sostiene. (sostén para las tetas
también
)



SOSTENIMENT.
sust. c. El acto de sostener.



SOSTENIR.
V. SOSTENER.



SOSTENON.
v. Sostienen, sufren, permiten.



SOSTENTAR.
v. modo inf. Sustentar.



SOTA.
adv. Bajo, debajo. (SOTZ)



SOTERRAR.
v. modo inf. Enterrar, sepultar. (so + tierra : bajo tierra)



SOTERRAT.
part. pas. de "soterrar". Enterrado, sepultado.



SOTMET.
v. Somete, sujeta.
SOTMETS. v. Sometes, sujetas. (sot, sota,
sotz : so : debajo : someter
)



SOTS.
adv. Bajo. - De sots: debajo.



SOTS.
v. Sois, estáis.



SOTSMES.
part. pas. de "sotsmetre”. Sometido, sujeto, sujetado.



SOTSMET.
v. Someto, somete; sujeto, sujeta.



SOTSMETA.
v. Someta, sujeta.



SOTSMETENT.
v. gerundio de "sotsmetre". Sometiendo, sujetando.



SOTSNE.
Sed (de ello), sois (de ello).



SOTSPENA.
v. Suspenda.



SOTSPES.
part. pas. de "sotspendre”. Suspenso, suspendido.



SOTSPOSANT.
v. gerundio de "sotsposar”. Suponiendo. (suposant)



SOTSPOSAT.
part. pas. de "sotsposar". Supuesto.



SOTTERRATS.
part. pas. pl. de "sotterrar". Sepultados,
enterrados.



SOTZ.
v. Sois, estáis, habéis.



SOTZ.
adv. Bajo, debajo.



SOVÉ.
v. Recuerda y alguna vez acordáis. - Si de mí nous sové: si de mí
no os acordáis.



SOVÉ.
adv. Amenudo. (sovint; soven; a sovint, assobín en chapurriau)



SOVEM.
v. Recuérdome, recuérdame, acuérdome. (me acuerdo, recuerdo, me
recuerda
)



SOVEN.
adv. A menudo, con frecuencia. (SOVÉ, sovint; soven)



SOVENS.
v. Recuerdas.



SOVENT.
V. SOVEN.



SOYL.
sust. c. Sol.



SPAORDIT.
part. pas. de “espaordir”. Espantado.



SPAVENT.
sust. c. Espanto.



SPECTETZ.
v. Esperéis. (espectar : esperar; esperéu o espereu, esperau)



SPALLES.
sust. c. pl. Espaldas.
(Ya en torno a 1300 se encuentra
spatla, spatles, y spalles sin t, porque no se pronuncia. Un destalentao aragonés catalanista, Daniel Vives Albesa, me escribió que su
pueblo, Fuentespalda, Fondespala, se tiene que escribir Fontdespatla o Fontdespatlla,
que esas t se pronuncian
)



SPASA.
sust. c. Espada. (Espasa)



SPERANÇA.
V. ESPERANÇA.



SPERAR.
v. modo inf. Esperar.



SPERIT.
sust. c. Espíritu.



SPERITAL.
V. ESPERITAL.



SPIRAR.
V. ESPIRAR.



SPIRATS.
V. ESPIRATS.



SPIRITAL.
adj. Espiritual, inmaterial.



STÁ.
v. Es, está.



STABLE.
sust. c. Estancia, mansión. (será también establo : stabulum?)



STABLIT.
part. pas. de "stablir”. Establecido, ordenado.



STADA.
v. Está, es.



STADA.
part. pas. de "star”. term. fem. Sido, estado.



STÁN.
Están, son. - Usado como gerundio de "star". Estando.



STANT.
v. gerundio de "star”. Estando.



STAR.
v. Ser, estar.



STÁS.
v. Estás.



STATS.
v. Sois, estáis.



STAY.
v. Estyo.



STRENYEDAT.
sust. c. El acto de echar (de) menos su país, nostalgia.
(extrañar, añorar; enyor, anyor)



STIATS.
v. Estéis, seáis.



STIMARIEN.
v. Estimarían.



STOL.
sust. c. Flota, armada.



STORÇA.
v. Libre, liberte. (libere)



SUA.
pron. Su, suya. (la sua casa; la seua casa; la seva casa)



SUAU.
adj. Suave. (Marca de brandy de Mallorca)



SUAVETAT.
sust. c. Suavidad.



SUBJECT.
V. SUBJET.



SUBJET.
sust. c. Sujeto.



SUBSTANCIAL.
adj. Sustancial.



SUBSTANCIAT.
part. pas. de “substanciar". Sustanciado. (Desustanciados
hay muchos
)



SUBTIL.
adj. Sutil.



SUBTILMENT.
adv. Sutilmente.



SUCCESSIÓ.
sust. c. Sucesión.



SUFFRIR.
v. modo inf. Sufrir.



SUMMA.
adj. Suma.



SUMMITAT.
sust. c. Altura.



SUPPLICH.
v. Suplico.



SUPSTANCIALS.
adj. pl. Sustanciales.



SURÍA.
sust. p. Siria.



SUS.
adv. Arriba, encima, sobre. En sus: encima. (de sus, de sús,
dessús, dessus
)



SUSPIR.
v. Suspiro.



SUSPIR.
sust. c. Suspiro.



SUSPIRAMENT.
sust. c. Suspiro, el acto de suspirar.



SUSTENTAT.
part. pas. de “sustentar". Sustentado.



SUSTINENT.
v. gerundio de "sustenir”. Sosteniendo.



SUTZ,
SUTZA. adj. Sucio, sucia. (brut, bruta)



SUTZETAT.
V. SUZIETAT.



SUTZURA.
sust. c. Mancha. (macula : suciedad)



SUY.
v. Soy, hé, estoy. (como el francés je suis : “sui”)



SUZIETAT.
sust. c. Suciedad. (bruticia, brutissia)