XXVIII, perg 1531, Jaime I, víspera Pentecostés 1258

XXVIII. 

Perg. N° 1531. Jai. I. Víspera de Pent. 1258.

Ludovicus Dei gratia Francie rex universis presentes litteras inspecturis salutem. Noveritis quod cum diversi tractatus habiti fuissent super matrimonio contrahendo inter
karissimum filium nostrum Philipum et Isabellam filiam dulcis amici nostri Jacobi Dei gratia illustris regis Aragone Majorice et Valencie comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispessulani postmodum idem rex ad nos solempnes nuncios et procuratores suos missit videlicet venerabilem Armandum Barchinone episcopum Guillemum priorem Beate Marie de Corneliano et Guillemum de Roccafole tenentem locum ipsius regis in Montepessulano cum quibus habito diligenti tractatu tandem nos et ipsi procuratores procuratorio nomine tales convenciones inivimus: quod idem Phililipus filius noster Isabellam filiam dicti regis Aragone infra annum postquam ipsa duodecimum annum etatis sue compleverit accipiet m uxorem et ipsa eum accipiet in maritum si sancta ecclesia in hoc consenserit et dictus rex Aragone a domino papa dispensacionem obtinuerit infra duos annos ex nunc computandos super gradu consanguinitatis in quo ad invicem se contingunt et etiam dicta Isabella certo mandato nostro infra instantem nativitatem Beate Marie vel ipsa die corporaliter tradita fuerit apud Montempesulanum et nisi impedimentum deformitatis vel corporis infirmitatis ante contractum matrimonium evenerit vel evidenter apparuerit in aliqua personarum ipsarum. Et nos quidem hanc convencionem volumus et in hoc consentimus exprese qui vocato etiam coram nobis predicto filio nostro Philipo precepimus eidem tamquam pater filio ut hanc convencionem bona fide teneat et observet qui precepto nostro voluntarie obtemperans de consensu nostro et voluntate tactis sacrosanctis juravit bona fide quod infra annum postquam dicta Isabella duodecimum annum compleverit ipsam accipiet in uxorem si sancta ecclesia consenserit secundum convenciones antedictas. Similiter viceversa prenominati nuntii et procuratores in nostra presentia voluerunt et consenserunt expresse pro ipso rege Aragone et vice ipsius nomine procuratorio habentes super hoc ab ipso per patentes litteras speciale mandatum quod dicta Isabella filia ejusdem regis Aragone predictum Philipum filium nostrum infra annum postquam ipsa duodecimum annum compleverit accipiet in maritum si sancta ecclesia consenserit secundum convenciones predictas: et ad hoc faciendum et procurandum iidem procuratores procuratorio nomine memoratum regem Aragone specialiter obligarunt et prestito ab eis juramento super sacrosancta
evangelia in animam dicti regis Aragone firmaverunt specialem ad hoc potestatem habentes quod convenciones ipsas idem rex quantum in ipso est bona fide servabit tenebit et complebit. De dotalicio autem sive donacione propter nupcias est sciendum quod idem Philipus filius noster in contractu matrimonii assignare tenebitur ad usus et consuetudines Francie prefate Isabelle in dotalicium seu donacionem propter nupcias in terra plana absque fortericiis quintam partem tocius terre sue quam eidem daturi sumus prout ipsi filio nostro melius expedire videbitur nisi forte contingerit eundem in regni dignitatem succedere: quod si forsitan eveniret idem filius noster assignaret eidem Isabelle dotalicium prout ipsi filio nostro videretur bonum esse. In cujus rei testimonium presentibus litteris nostrum fecimus apponi sigillum. Actum apud Carbolium sabbato in vigilie Penthecoste anno Domini MCC quinquagessimo octavo.

xxix-perg-1554-jaime-i-31-diciembre-1258

V E CÓDICE DERTUSENSI N.° 129.

V

E CÓDICE DERTUSENSI
N.° 129.

Nota est Summa Codicis Justinanei, sermone
provinciali, cujus specimen edidit Bartsch (Chrestomathie
provensale,
https://archive.org/details/chrestomathiepr00koscgoog
Elberfeld, 3a éd. 1875, col. 297-302), e
codicibus Bibl. nat. Paris, français 1932 et Nouv acq. fr. 4138.
Cujus summae tertium exemplar alter nostrum in Bibliotheca Univ.
Paris. n° 632 agnovit, quartum e spoliis quae Libri in Angliam
demerserat L. Delisle in Bibl. nat. sub n° Nouv. acq, fr. 4504
introduxit. De ea luculenter disseruerunt Hermann Fitting
(Sitzungsb. der K. preussischen Akademie der Wiss. zu Berlin, XXXVII,
1891, p. 763-766) et
J. Tardif Annales du Midi, V, 1893,
p. 34-70).
Eamdem Summam sermone gallico scriptam servant
Bibl. nat. Paris, mss. français 1069, 1070, 1933.
At, quantum
nobis constat, Summae praedictae nullibi textus latinus indicatus
est. Qui tamen non parvi momenti foret ad plurimas quaestiones de
auctore elucidandas, quae adhuc sub judice manent. Quanquam
virisimile est, inter innumera Codicis Justinianei exemplaria, post
librum IX manca, quibus pleraeque Europae bibliothecae scatent, sub
inscriptione incertae auctoritatis nonnullos codici
Dertusensi similes libros delitescere, tamen
occasione oblata primam illius paginam hic edere utile visum est.

LIBER
PRIMUS. In nomine Dei, P. et F. et S. S. incipit summa ex omnibus
libris legum a viris prudentibus promulgata.
I. Cunctos populos
maxime volumus adorare el venerari illas res que ad Deum pertinent et
ad salutem anime. Ideo debemudicere de fide et de trinitate, que duo
pertinent ad Deum plus quam alie res et ad salutem anime. Hec duo
fides et trinitas, des bent teneri et custodiri ab omnibus hominibus
qui sunt in mundo, sicut fuerunt ordinate in quatuor conciliis,
quorum unum fuit celebratum in Constantinopoli, aliud in
Calcedonia, aliud in Epheso, aliud in Nicena. Et
quia iste due res sunt tam sancte et tam digne, non debet aliquis
homo de his disputare coram populo, quoniam multi cito caderent in
errorem. Et quicumque faciet vel dicet contra hoc quod diximus
desuper gravem et grandem penam habebit secundum qualitatem persone;
nam si fuerit miles, perdet militiam; si fuerit
clericus, perdet ordinem; si fuerit vilis
persona, verberetur.
II. De sacrosanctis ecclesiis. - De
fide et de trinitate diximus; modo dicamus de ecclesiis que sunt
matres fidei et religionis. Set quoniam res mundane sunt necessarie
ecclesiis. sicut sunt terre, vinee, domus et alie res, et
hospitalibus et aliis locis venerabilibus, bonum est ut dicamus de
rebus ecclesiarum et aliorum locorum venerabilium. Ecclesie et alia
loca honorabilia, sicut sunt hospitalia, habent singularem rationem
in acquirendo et in retinendo res suas et in requirendo sua jura,
Certe si ecclesie faciant aliquem contractum, sicuti si emat vel
ei aliquid sit donatum, ipsa statim est domina, quamvis non sit missa
in possessione, et potest dicere omnibus hominibus qui tenent rem
ipsam: «Hec res est mea»; set si aliquis fuisset lucratus rem
aliquam in vita sua, non potest dicere: «Hec res est mea», si non
est prius missus in possessione. Si aliquis homo dimittit in morte
sua, quando fecit testamentum, aliquam rem alicui ecclesie. ecclesia
debet illam habere. Idem es si dimisit hoc hospitali vel aliis locis
venerabilibus, et talem libertatem habet ecclesia et res ecclesie que
non cogitur facere multas res preter usaticum, de quibus esset coacta
alia persona, sicut sunt officia extraordinaria, sicut esset facere
fossam in villa vel in castro, vel in nocte custodire civitatem vel
facere alia similia istis. Sed quamvis ecclesia habeat multa
privilegia, non tamen potest se excusare vel res suas, quod non
reddat tributum imperatori.

XIV, perg 36, julio 1134

XIV

Perg. N° 36. jul. 1134. 

Ego Petrus Barbastrensis episcopus multimodis et frequentibus querimoniis pulsatus que erant inter Berengarium Atonis abbatis Sancti Clementis et Sancium Galindonis abbatis Sancti Martini tandem jussi eos ad obsidionem de Fraga venire ut in presentia nostra et curia regis lldefonsi a prudentibus et eruditis viris causa eorum discuteretur vel difineretur. Cui judicio vel diffinicioni interfuerunt Garseas episcopus Cesaraugustanus Sancius episcopus Nagarensis Guido episcopus Lascurrensis Durandus abbas Sancti Victoriani et abbas Cadonensis pluresque alii tam clerici quam laici in prudentia et judicio discreti qui omnes judicialiter decreverunt ut ecclesia beati Martini et clerici sibi servientes possessiones hereditates decimas de omnibus parrochianibus suis quas laboraverint in 
terminis de Peturubea de Aviaticis et de Corporacionibus et de Eschalidis integriter et ceteros redditus ad ecclesiam pertinentes abeant obtineant et possideant omnique tempore sicut ubuit ab antiquis temporibus et ab antiquis hominibus qui eam edificaverunt ita ut eandem libertatem et ingenuitatem habeat ecclesia Beati Martini quam habent cetere ecclesie episcopatus nostri. Item ecclesia Sancti Clementis de omnibus parrochianibus suis habeat suas decimas. Hoc judicium fuit datum a supradictis episcopis et abbatibus in curia regis et rogatu nostro. Quod judicium magister Thomas capellanus noster jussione nostra scripture tradidit sub testimonio totius curie regis et in presencia nostra in mense julii in obsidione de Fraga sub era millesima CLXXII (1172 !). Ego Petrus Barbastrensis sive Rotensis episcopus hoc judicium laudo et confirmo et auctorizo et hoc sig+no Sancte crucis confirmo visores et auditores et testes qui ibi fuerunt omnibus episcopis et abbatibus supra nominatis et totius curie regis. Ego Adefonsus Dei gratia rex laudo et confirmo hoc judicium suprascriptum quod judicatum fuit in curia mea a supradictis episcopis et abbatis et hoc sig+num feci. 

LXXVI. Reg. n.1437, fol.**. 8 jul. 1377.

LXXVI.
Reg. n.1437, fol.**. 8 jul. 1377.

Nos Petrus etc. regnorum nostrorum regimini disponente Domino presidentes circa curam ipsorum solercia reddimur indefessa solicili ut juxta debitum regalis officii eorum occurramus dispendiis et profectibus divina cooperante gratia salubriter intendamus. Sane contingit interdum quod sano ducti spiritu aliqua disponimus et providemus credentes ea nostris subditis oportuna que dispendiosa ex post et per consequens in primevum statum reducenda seu comutanda in melius intuemur. Dudum siquidem juratis probis hominibus ac universitati insule Minoricarum concessionem seu privilegium fecimus subscriptum cum carta hujusmodi seriei.
- Nos Petrus Dei gratia rex Aragonum etc. recolimus vobis fidelibus juratis et probis hominibus ac universitati insule Minoricarum privilegium seu concessionem fecisse cum carta nostra sigillo majestatis nostre impendenti munito tenoris sequentis.
- Nos Petrus Dei gratia rex Aragonum etc. subditorum nostrorum utilitatibus insistentes ad illa precipue distrahimur et quadam reddimur specialitate liberaliores que reipublice civitatum villarum et locorum nostrorum salubre concernunt regimen et bonum utique compleetuntur statum quoniam sicut ipse civitates ville et loca conservantur feliciter et continuata suscipiunt incrementa. Sane cum eleccio juratorum que annis singulis fit in insula Minoricarum de quatuor probis hominibus ville Ciutadelle ipsius insule cum de villa ipsa habent et consueverunt esse dicti jurati facta fuerit a diuturno tempore citra et fiat per gubernatorem ipsius insule seu ejus locumtenentem ratione cujusdam ordinacionis per quosdam predecessores nostros antiquitus inde facte nuneque pro parte vestri Francisci de Pinna nuncii per universitatem ipsius ville et insule fuerit nobis humiliter supplicatum ut cum eleccio hujusmodi recti disposicione judicii deberet fieri per juratos et concilium dicte ville et non per dictum gubernatorem seu quemvis alium officialem nostrum cum jurarie officium sit officium administracionis et regiminis universitatis et per consequens sit rationi conforme quod eligantur per illos qui eorum administracioni et regimini habent subesse presertim etiam quia in universis civitatibus villis et locis nostris est indeferenter fieri assuetum et de eleccione hujusmodi contentabitur multo magis universitas ipsa ac melius providebitur regimini salubri et administracioni ville et insule predictarum dignaremur super hiis gratiam vobis facere infrascriptam: igitur nos attentis predictis eisque rationabiliter inducti nolentes sicut non decet vos probos homines et universitatem jam dictam fore in faccione eleccionis hujusmodi singulares supplicacione predicta favorabiliter admissa revocantes et anulantes et pro revocata et nulla penitus haberi volentes ordinacionem predictam: tenore presentis pro salubri regimine et bono statu ville et insule predictarum vobis graciose concedimus et sic de certa sciencia statuendum ducimus ac etiam ordinandum videlicet quod ammodo eleccio juratorum fiat et fieri habeat annis singulis per juratos et concilium ordinarium ipsius insule seu majorem partem in ecclesia Beate Marie dicte ville ubi jam alias fieri consuevit quodque in faccione ipsius elcccionis observetur firmiter modus sequens: videlicet quod anno quolibet die vigilie festi nativitatis Domini ipsi jurati et concilium seu major pars ipsorum prestito primitus per ipsos in posse dicti gubernatoris seu ejus locumtenentis juramento ad sancta Dei IIII evangelia quod in eleccione hujusmodi se habebunt legaliter atque bene ad utilitatem reipublice ville et insule predictarum et omni affeccione odio et rancore pospositis per viam veri scrutinii inter vos in dicta ecclesia inde fiendi presente aliquo idoneo notorio qui de hiis publicum conficiat instrumentum eligant secundum eorum bonum arbitrium et sinceram conciendam octo probos homines de gremio universitatis dicte insule quorum duo sint milites seu de genere militari et duo de manu majori et alii duo de manu mediocri et reliqui duo de manu minori videlicet artificum seu ministralium et conversantium in mari quorumque nomina in octo membranulis sive fullolis papireis vel pergameneis videlicet nomen cujuslibet eorum in una membranula involvantur et occultentur sic quod ullo modo videri nequeant in octo radolinis cere videlicet unaqueque membranula in uno redolino: quo facto mergantur seu ponantur illi redolini presente dicto gubernatore seu ejus locumtenente in quadam pelvi plana et revolutis primitus extrahantur ab ea singulariter per quemdam puerum etatis septem annorum vel infra qui nichil viderit vel sciverit de predictis et illi quatuor qui scripti fuerint in quatuor redolinis a dicta pelvi prius abstractis videlicet unus tantu de quolibet predictorum quatuor brachiorum sive nominum sint illo sequente anno jurati ville et insule predictarum et faciant ac facere possint omnia illa que per juratos ipsarum ville et insule fieri possunt et sunt etiam assueta. Et antequam predicti utantur jurarie officio promittant et jurent ad sancta quatuor Dei evangelia in posse dicti gubernatoris seu ejus locumtenentis quod quantum in eis fuerit servabunt nobis et successoribus nostris fidelitatem et defendent et illesas servabunt regalias et jura nostra et quod ipsis regaliis et juribus nostris semper salvis habebunt se in dicto jurarie officio solicite legaliter atque bene utilia universitati predicte procurando et inutilia pro viribus evitando et quod excucient manus suas ab omni servicio munere seu dono eis impendendis pro aliquibus factis seu negociis que ipsi ratione dicti jurarie officii habeant decernere vel in eis partem facere vel quomodolibet intervenire quodque eligent et assument in consiliarios ipsorum decem probos homines de utilioribus et sufficientibus dicte ville juxta eorum sincerum arbitrium et puram conscienciam. Qui quidem consiliarii a simili promittant medio juramento in posse ipsorum juratorum presente ipso gubernatore seu ejus locumtenente prestando quod in dicto consiliariatus officio se habebunt solicite legaliter atque bene et facient omnia illa que ad eorum spectent officium queque per consiliarios juratorum dicte insule fieri debent et est hactenus assuetum. Et predicta omnia statuimus et ordinamus ac fieri volumus de certa scienda et consulte pro salubri regimine et bono statu dicte universitatis per modum superius declaratum. In aliis autem ad predicta jurarie et consiliariatus officia pertinentibus seu spectantibus formam et modum antiquitus et hactenus observatos volumus penitus observari prout melius ad utilitatem dicte universitatis fuit hactenus assuetum et observatum: volentes etiam ipsos juratos habere de seu pro predicto jurarie officio salaria inde dari seu tribui assueta. Mandamus itaque per eandem de certa sciencia et expresse gubernatori nostro generali ejusque vices gerenti in dicta insula ceterisque officialibus et subditis nostris ipsius insule et dictorum officialium locatenentibus presentibus et futuris quatenus concessionem statutum et ordinacionem nostras hujusmodi de nostri beneplacito duraturas ratas et firmas habeant et observent observarique faciant inconcusso et non contraveniant nec aliquem contravenire permittant aliqua ratione ordinatione quavis per dictos predecessores nostros antiquitus in contrarium facta ut prefertur quam hujus serie tollimus et carere volumus viribus et effectu nullatenus obsistente. in cujus rei testimonium presentem cartam fieri et sigillo magestatis nostre in pendenti jussimus comuniri. Data Barchinone XVIII die augusti anno a nativitate Domini MCCCLXX regnique nostri XXXV. - Signum + Petri Dei gratia regis Aragonum Valencie Majoricarum Sardinie et Corsice comitisque Barchinone Rosilionis et Ceritanie.
- Testes sunt Johannes comes Impuriarum miles Petrus comes Urgelli et vicecomes Agerensis domicellus Andreas vicecomes insule et de Caneto nobilis Petrus Galcerandi de Pinosio Raimundus Alamanni de Cervilione milites. - Sig+num Galcerandi Oliverii dicti domini regis scriptoris qui de mandato ipsius domini regis hec scribi fecit et clausit cum raso in XII linea ubi dicitur .... et in XVIII linea cernere vel in eis. - Et quia nunc est pro vestra parte nobis humiliter supplicatum ut cum dictis ex causis sit utilius bono statui et regimini ejusdem insule et ipsius reipublice numerum illorum octo qui anno quolibet nominari debebant in juratis in duplum augeri dignaremur super hoc de nostra solita clemencia providere: nos vero huic vestre supplicacioni annuentes benigne vobis concedimus quod anno quolibet de cetero nominentur cum juratis per juratos et concilium Ciutadelle XVI boni homines de universitate dicte insule ad dictum jurarie officium videlicet quatuor de hominibus de paratico et quatuor de ditioribus hominibus dicte ville qui non sunt de paratico et alii quatuor de rusticis seu pagesiis et alii quatuor de ministralibus et hominibus maris quorum XVI nomina in XVI scribantur membranulis in rotulinis cereis absque fraude involutis pelvi pleno aque mergantur et inde quatuor videlicet de quolibet quaterno predictorum XVI nominatorum unus per dictum puerum non ultra septennem extrahantur: quibus quatuor a dicta pelvi extractis per hunc modum sors cadat illo futuro anno juratie officium exercendi et sic fiat nimis singulis tamen quamdiu de nostre voluntatis beneplacito processerit et non ultra. in ceteris autem preinsertum privilegium et contenta in eo volumus observari cui privilegio nullum per hanc provisionem nostram prejudicium fieri volumus imo ipsum hujus serie confirmamus. Adjicimus tamen quod illi quatuor qui erunt jurati in sequentibus duobus annis jurati minime possint esse. Mandamus itaque per hanc cartam nostram gerenti vices gubernatoris ceterisque officialibus et subditis nostris ipsius insule ut hanc provisionem et confirmacionem nostram firmas habeant teneant et observent et contra non veniant nec aliquem contravenire permittant aliqua racione. in cujus rei testimonium presentem cartam nostram fieri jussimus sigillo nostro pendenti munitam. Data Dertuse XVII die marcii anno a nativitate Domini MCCCLXX primo regnique nostri XXXVI. - Petrus cancellarius. - Rex Petrus. - Et preinserto privilegio usi fuerunt hucusque dicti jurati probi homines et universitas in eleccionibus dictorum juratorum et consiliariorum utiliter atque bene: postea vero cum carta sigillo majestatis nostre in pendenti munita data Barchinone quarta die januarii proxime lapsi ad importunitatem et instanciam quorundam singularium dicte insule ordinavimus et providimus inter alia quod eleccio dictorum juratorum fieret ex tunc annis singulis generaliter per omnes et singulos habitantes in dicta insuin cujuscumque status et condicionis existerent convocandos ad vocem preconis in vigilia nativitatis Domini et congregandos pro dicta eleccione fienda in ecclesia fratrum minorum ville Ciutadelle insule jamdicte prout hec et plura alia capitula diversa continencia et ad diversos effectus tendencia in carta ipsa lacius explicantur. Verum cum nunc diligenti previo examine compererimus modum seu viam electionis dictorum juratorum contentam in carta inde novissime facta esse reipublice dicte insule inutilem et dampnosam sequeretur namque exinde verisimiliter sicuti plerumque contingit in pluribus locis ubi juratorum eleciones per eandem viam fiunt quod habitantes in dicta insula sic generaliter congregati non possent super dicta eleccione faciliter concordare imo ex eorum discordia remaneret eleccio ipsa pluries indecissa quin ubi est personarum pluritas ibi est animorum diversitas que discordiam sepe parit et per consequens sit dificile eos ad concordiam revocare ex quibus possent magna inter eos scandala rancores et odia suscitari est quippe facilius et abilius quod certe persone dicte universitatis sicut est in preinserto privilegio seu concessione ipsos juratos concorditer eligant quam si omnes de dicta universitate que in decenti singularium existit numero haberent eidem eleccioni universaliter interesse juxta illud vulgare ubi est multitudo ibi est confusio et similis modus eleccionis contentus in privilegio preinserto tenetur et servatur in civitatibus et villis insignioribus regni nostri: idcirco promissis omnibus tam eleccionem dictorum juratorum quam alia quecumque tangentibus in examen debite consideracionis adductis et attento quod predicta ultima concessio seu ordinatio facta non fuit ad postulacionem vel supplicationem tocius consilii dicte insule ut decuisset sed personarum singularium ut per eorum sindicatus coram nobis extensos et exhibitos clare liquet: tenore presentis ad humilem supplicacionem juratorum et proborum hominum et universitatis insule supradicte pleno maturo et digesto super his habito concilio volentes utilitatem et bonum statum dicte insule prosequi ut tenemur ac revocantes et anulantes et pro revocatis et nullis habentes omnino ex rationis et justicie debito ultimam provisionem seu ordinacionem nostram predictam habentem inter alia quod eleccio dictorum juratorum fiat generaliter per omnes habitantes in dicta insula ut prefertur necnon cartam inde factam et omnia et singula tam tangentia dictam eleccionem quam alia quocumque in ea contenta quantacumque sint verborum firmitate concepta et omnes alias literas et provisiones factas in prejudicium et derogationem seu lesionem concessionis seu privilegii preinserti: ordinamus statuimus providimus et hac inviolabili lege cunctis temporibus valitura jubemus quod elecciones ipse dictorum juratorum et eorum consiliariorum necnon omnia alia et singula in carta dicte ultime concessionis seu provisionis contenta fiant et fieri habeant de cetero ad imperpetuum annis singulis diebus et locis solitis et alias per modum viam et formam preinserti privilegii ac usuum hactenus servatorum: ad quos siquidem modum formam et usus elecciones easdem et omnia alia supradicta omnino reducimus et tornamus disponentes eos incommutabiliter subsistere ac teneri et servari debere et habere prout servatum fuit ante ultimam ordinacionem predictam. Adjicimus tamen quod in eleccione predicta non possint absentes a dicta insula poni seu cadere ullo modo: et quia in dicta ultima concessione agitur de talliis fiendis in dicta insula volumus providimus statuimus et ordinamus ad imperpetuum quod querumque tallie fiende amodot quavis ratione seu causa in dicta insula et ejus villis et locis fiant et fieri habeant amodo sub modis et formis quibus fiunt et fient deinde in civitate et regno Majoricarum: ita quod de cetero super dictis fiendis et aliis utatur in dicta insula et ejus locis sicut et quemadmodum in dictis civitate et regno Majoricarum utitur et utetur. Mandamus itaque de certa sciencia et expresse gubernatori et ejus locumtenenti juratis consiliariis probis hominibus ac universitati et singularibus personis dicte insule Minoricarum presentibus et futuris sub pena mille morabatinorum auri a quolibet contrafaciente irremissibiliter habendorum et nostre gracie et mercedis quatenus privilegium seu concessionem preinsertam ac provisionem et ordinacionem nostras hujusmodi que in nostra bona fide regia promittimus et juramus per dominum Deum et ejus sancta quatuor evangelia nostris manibus tacta tenere et servare perpetuo et inviolabiliter teneant et observent firmiter et ad unguem absque impugnacione interpretacione et calumpnia aliqua et contra non veniant quavis causa. Et si forsan immemores presentis privilegii seu per inadvertenciam vel importunitatem aut sugestionem quorumcumque contingeret nos deinceps aliqua concedere vel facere contraria preinserto privilegio et presenti seu in prejudicium et derogacionem eorundem: statuimus providemus et volumus ea tanquam facta contra utilitatem comunem et bonum statum dicte insule ac mentem et proprium juramentum nostri nullius existere eficacie seu momenti imo haberi penitus pro non factis. Decernentes dictum nostrum privilegium ac presens juxta sui seriem legis perpetue habere vigorem ac robur obtinere incommutabilis firmitatis non obstantibus quibusvis juribus statutis ordinacionibus aut aliis que ad hec possent obici vel opponi quoniam ea etiam tollimus et revocamus et carere volumus omni efectu quatenus hiis repugnare vel obsistere videntur: dispensantes super hoc ex nostre regie potestatis plenitudine ac suplentes etiam omnem defectum si quis in premissis posset quomodolibet reperiri. In cujus rei testimonium hanc cartam fieri et sigillo majestatis nostre in pendenti jussimus comuniri. Data Barchinone VIII die julii anno a nativitate Domini millessimo CCCLXX septimo regnique nostri quadragesimo secundo. - Decanus Urgelli. - Sig+num Petri Dei gratia regis Aragonum etc. - Rex Petrus. - Testes sunt infans Martinus comes de Exericha et de Luna miles Lupus archiepiscopus Cesarauguste cancellarius Romeus llerdensis episcopus Johannes Impuriarum Hugo Cardone comites milites. - Fuit clausum per Berengarium Vallosserra scriptorem domini regis. - Dominus rex mandavit michi Berengario Vallosserra.

LXXV, perg 253, 27 diciembre 1152

LXXV
Perg. N° 253. 27 dic. 1152.

Notum sit omnibus tam futuris quam presentibus: Quod ego Raimundus Berengarii comes barchinonensis et marchio et princeps aragonensis laudo et concedo ecclesie Sancte Marie de Stagno et priori et habitatoribus ejus ipsam donationem quam Raimundus bone memorie quondam ausonensis episcopus et pater meus et ego fecimus eidem ecclesie de ecclesia Sancte Marie de Meholiano sicut in ipsa carta quam inde fieri jussimus et firmavimus resonat. Iterum sit omnibus notum quod ego stabilio in ipsa villa de Modeliano mercatum ita ut ibi sit in perpetuum feria III. Similiter stabilio in eadem villa medio augusto nundinas que vulgo voccantur fira. Ipsum vero mercatum et fira retineo ad meum dominium preter hoc quod jam donavi et concessi jamdicte ecclesie Sancte Marie de Stagno scilicet mediam quarteriam salis in unoquoque mercato et omne decimum tam mercati quam fire. Concedo namque et licenciam dono priori sepedicte ecclesie Sancte Marie de Stagno ut ipse ipsam villam et terram que in circuitu ipsius ecclesie de Modeliano est et sua est ordinet et edificet et dividat ad utilitatem ipsarum ecclesiarum et in unamquamque domum non mittat censum nisi unum par caponum quem ipse accipiat. Et ego pono ipsam villam de Modeliano in tali salvitate et securitate quod neque castellani de Clerano nec aliquis infra januas illarum domorum que ibi sint vel fuerint aliquam vira vel emparationem sine fortiam faciat nisi prior sepe nominate ecclesie de Stagno per suam justitiam. Quod si forte aliquis hoc meum stabilimentum sive mandamentum fregerit et in manu jamdicti prioris redirigere noluerit ipse prior per excomunionem eum constrigat et insuper per meum aquundatum se teneat. Retineo iterum in jamdicto mercato ipso die quo fuerit et in ipsa fira similiter districtum et mandamentum et estacamentum mii et meis quibus ego jussero. lterum dono eidem ecclesie de Stagno ipsum palacium de Modeliano cum domibus et casalibus et curtali sicut ego habeo in dominium tali pacto ut prior ipsius ecclesie redirigat quia fere totum destructum est et ut mihi ibi faciat unam domum in qua teneam panem meum et vinum et in quandocumque ibi veniam in ipso palacio maneam cum mea expensa. Retineo vero in supradicta villa servitium et justitiam sicut in ceteris meis villis. Et propter hoc nullomodo perdat supradicta ecclesia Sancte Marie de Stagno supranominatum censum et dominationem et ecclesiasticam justitiam set habeat et possideat in perpetuum sicut ego superius ei donavi et concessi sine engan. Quandocumque itaque ipse prior in jamdicto palacio operari velit bajulus meus faciat ibi venire operam meam. Et ego Guillelmus predictus prior ecclesie Sancte Marie de Stagno et omnis ejusdem ecclesie conventus concedente Deo damus tibi societatem et participationem in omnibus beneficiis ecclesiarum nostrarum et propriam orationem tam in morte quam in vita. - Sig+num Raimundi comes. Si quis hoc dirumpere voluerit agere non valeat set in duplum componat et insuper firmum permaneat omni tempore. Actum est hoc VI kalendas januarii anno XVI regni regis Lodovici junioris. Sig+num Guillelmi de Montcada. Sig+num Bernardi de Scintillis. Sig+num Berengarii de Montda (Mont-da en dos lineas). Sig+num Bernardi de Belloco. Sig+num Arberti de Castrovetulo. Sig+num Raimundi de Podioalto. Sig+num Bernardi de Minorisia. Sig+num Raimundi de Medaia bajuli. Sig+num Guillelmi Raimbali. Sig+num regine aragonensis uxoris comitis barchinonensis. Raimundus sacerdos qui hoc scripsit die et anno quo supra. Bernardus sacerdos qui hoc translatum scripsit die VI kalendas marcii anno XLI regni Lodovici junioris.

XXXVII, perg 143, 18 diciembre 1142

XXXVII
Perg. N° 143. 18 dic. 1142.

Cum debitum humane condicionis nullus mortalis evadere potest idcirco in Dei nomine ego Arnallus Dei dignacione Barchinonensis episcopus cupiens pergere Iherosolimam facio meum testamentum in quo eligo manumissores meos Berengarium Ermengaudi et G. Bermundi et G. de Fare quibus caritative precipio ut si mori me contigerit antequam alium testamentum faciam potestatem habeant distribuendi omnes facultates meas sicut eis in hoc testamento injunxero. In primis concedo Deo et canonice Sancte Crucis Sancteque Eulalie vineam unam quam plantavi in alodio Sanncte Crucis Sancteque Eulalie et in mea compra que vinea est juxta mansum de Provincialibus et meum aput campum quem habeo juxta regum comitalem super viam publicam in quo edificavi fornum de cale et vineam quam plantavi apud Granatam cum illo campo qui fuit Fulconis Girberti quem emi a comite. Huic donationi addo ferraginale quod adquisi et emi de Arberto de Liciano et Petro ejus fratre prope mansum Guillelmi Suniarii in Provincialibus. Concedo altari Sancte Eulalie in omni meo alodio de Orta et Romaneto sextarium I olei annuatim de quo ardeat una lampada ante corpus beate Eulalie virginis ad mensuram de Orta. Concedo iterum Sancte Cruci et Sancte Eulalie in meis mobilibus et vascule majoribus et minoribus XL morabatinos .... eniter alodium ad illuminandam lampadam et libros meos qui ibi sunt. Concedo ospitali iherosolimitani mansum meum de Provincialibus quem edificavi cum ecclesia Sancti Nicolai que ibi est cum compris quas feci a Berengario Bernardi de Cabanes et ab Arnallo Bonifilii preter ipsum ferraginal quod habui de Arberto de Licano et ejus fratre eo modo ut eundem mansum teneat et habeat Poncius frater meus in vita sua et solvat inde annuatim tascham ospitali sine contrarietate et post obitum ejus revertetur integriter predicto ospitali in perpetuum possidendum. Concedo cenobio Sancti Cucuphatis campum quem emi de filiabus Arnalli Gerontu et Raimundo Petri Girardi qui est in Provincialibus et unum par boum et equas IIII que sunt apud Riopole. Item concedo cenobio Sancti Petri Puellarum tertiam partem pariliate quam emi de Arberto de Lizano. Dimito prelibate canonice XL morabatinos quos habeo per meum pignus in prephata pariliata de Licano et de istis XL morabatinis ematur alodium unde fiat meum aniversarium annuatim. Insuper addo jamdicto cenobio Sancti Petri par I bovum et equas II que sunt apud Riopollum. Concedo Sancte Marie Rivipollensis cenobio II equas. Concedo omnibus presbiteris totius episcopatus singulis singulas eminas ordei de meo sementer et diaconibus singulas migeras. Concedo Sancto Laurentio de Monte equam I. Alodium meum de Orta et de Romaned preter supradictam lampadam Sancte Crucis Sancteque Eulalie concedo inter Poncium fratrem meum et B. de Terragona et quisquis illorum obierit sine legitimo infante qui superstes fuerit habeat predictum alodium. Et concedo supradictis fratribus meis domos meas de Barchinona cum ipsarte canonice ut teneant ipsas in vita sua et inde solvant annuatim jamdicte canonice per censum quarter I olei in capite jenuarii et post illorum amborum obitum revertantur predicte cannonice sine obstaculo. Alias meas domos quas emi de Gerallo concedo Sancte Marie Solsone et ei dedi in carta donationis. Concedo Poncio fratri meo equas III et si ille obierit sine prole legitima habeat eas B. frater meus. Dimito B. predicto meum pullum quem ipse tenet et meum mulum. Concedo Gaucfredo de Fare II equas quas Burull de Provincialibus habet mecum et unam aliam equam cum suo fructu quam habeo ad medium cum Petro Capitis scole meum directum. Poncio Avienciane concedo I equam quam habeo in Banalocham ad medium. Dimito nepotibus meis Bernardo et Raimundo singulos pullinos qui exiant de meis equis et XX morbetinos qui exiant de meo caballo quem tenet Gaufred de Fare. Concedo ad Guillelmum Bermundi II equas quas habeo cum Petri Berengarii de Magrina ad medium meum directum. Alium nutrimentum desuper textatum quod de meis equabus exierit donent mei manumissores pro anima mea sicut melius videant. Concedo Sancti Nicholai quod est in ecclesia Barchinone domos meas cum edificio quas habeo infra muros Barchinone illas videlicet quas emi de Jarato Ebreo quas domos teneat unus presbiter qui in eodem altari assidue cantet missas pro anima mea et fidelium defunctorum. Omnia vascula mea de Provincialibus maiora et minora et universa utensilia que ibi sunt concedo Poncio fratri meo ut habeat ea in vita sua et post ejus obitum revertantur predicto ospitali sine contrarietate. Quod est actum XV kalendas januarii anno VI regni Ledovici regis junioris. - Arnallus Barchinonensis episcopus. Sig+num Guillelmi Levite. Sig+num Gaufredi de Fare. - Poncius Levita scripsit hoc die et anno quo supra.

CXXXIV, bulas, leg 1, 19, 5 diciembre

CXXXIV
Bulas Pontificias. Leg.1, n.19. 5 diciem.

Adrianus episcopus servus servorum Dei. Dilecto filio nobili viro comiti barchinonensi salutem et apostolicam benedictionem. Sacrosancta Romana Ecclesia singulari quadam amoris prerogativa quibusdam personis consuevit quandoque talia indulgere qualia passim non omnibus conceduntur ut ex ipsa speciali concessione appareat singulare
privilegium meruisse devocio specialis et detur evidenter intelligi quod et devotos filios affectu paterno diligat et ipsos studeat pro sui officii debito specialiter honorare. Hoc ergo dilecte in Domino fili racionis debito provocati preces tue nobilitatis benigne admissimus et personam tuam speciali decrevimus privilegio decorare quatinus sacrosancte Romane Ecclesie tanto debeas ampliorem fidelitatem atque reverentiam jugiter exhibere quanto ab ipsa majora te noveris beneficia recepisse. Nobilitatem itaque tuam presenti scripto auctoritate apostolica munientes statuimus ut nemini liceat personam tuam vinculo anathematis innodare seu subicere interdicto nisi forte speciale mandatum super hoc a Sede apostolica habeat vel Romane Ecclesie legato qui sit a latere romani pontificis destinatus aut in Romane Ecclesie quod absit incidas interdictum. Ut autem nobilitatis tue devocio majus privilegium se gaudeat a Romana Ecclesia recepisse presenti decreto sancimus ut ad quemcumque locum deveneris quamvis locus ipse interdicti teneatur sentencia obligatus liceat capellano tuo tibi et tue familie tantum clausis januis et exclusis excommunicatis et interdictis divina officia celebrare. Nulli ergo hominum liceat hanc nostre constitucionis seu concessionis paginam temerario ausu infringere vel ei modis quibuslibet contraire. Siquis autem hoc attemptare presumpserit indignacionem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus incurrat. Data Laterani nonas decembris.

CLIII, 21

CLIII
Núm. 21.

Hoc est translatum sumptum fideliter a quodam instrumento cujus tenor talis est. Raimundus Dei gratia Barchinonensium comes et marchio et princeps aragonensis Raimundo Dei gratia militie iherosolimitane magistro et cunctis fratribus cismarinis et ultramarinis partibus Deo militantibus salutem et eternam gloriam. Qualiter Adefonsus rex aragonensis tempore sui obitus imminente totum regnum suum tripartite reliquerit Sepulcro videlicet Domini et Hospitali atque Templo militie satis omnibus est manifestum. Unde ego succesor illius in regno volo eidem militie omnibus modis deservire et eam honorificare et honorifice magnificare. Vestre siquidem considerans ordinem professionis michi videtur ut sicut in primis sub beato Petro per apostolorum predicationem Ecclesia Dei fundata letatur ita et nunc per officium vestrum eadem Ecclesia deffendatur. Vestram itaque fraternitatem nos et omnis patrie ispaniensis clerus et populus modis omnibus deprecamur quatinus Ecclesie Dei provideatis et ejus necessitatibus in quantum potestis subveniatis ut saltem X de fratribus vestris quos aptos ad hoc benignitas vestra decreverit nobis concedat et dirigat sub quorum obedientia in partibus nostris et milites et alii fideles qui huic exercitio pro salute animarum suarum se tradiderint regantur et tueantur. Necessaria autem vite et militie ipsis X militibus fratribus vestris quos nobis misseritis ego illis sufficienter tamdiu aministrabo de meo donec de meo honore tantum eis retribuam unde se bene conducere valeant. Hoc vero excepto dono eis civitatem Darocham cum omnibus habitatoribus suis et cum omnibus terminis et apendiciis suis cum rivis et aqueductibus et reductibus et cum omni dominatione quam ibi habeo vel habere debeo omnia in omnibus sicut melius ad utilitatem prefate militie intelligi vel nominari potest. Dono etiaro illis Lopesancium de Belgit cum suis duobus castellis Osa et Belgit et cum suo honore scilicet Cotanda cum omnibus suis pertinentiis. Addo etiam illis in Cesaraugusta civitate unum christianum et unum maurum et unum judeum cum omnibus honoribus et possessionibus eorum et terras annuatim laborandas duobus paribus bovum. Dono iterum illis quartam partem unius ville juxta Oscham existentis que dicitur Quart. Item illis concedo decimam partem omnium que in Ispania adquirere potero tam in censu quam in honore vel in aliquibus rebus. Predicta vero omnia illis libere et solide et firmiter trado ad eorum propriam voluntatem inde complendam sine ullo retentu quem ibi non facio. Si vero fraternitas vestra huic nostro petitioni diligentiam dederit hec vobis complere et majora quam litteris intimamus addere satagemus. Laudo etiam vobis atque confirmo donum ipsius honoris quem scripto feci Arnaldo de Bedocio in partibus Barchinone. Predictos vero X milites fratres vestros tamdium teneam de meis redditibus et usaticis de Jacha et de Oscha et de Cesaraugusta donec illis tantum honorem concedam unde se bene regere et conducere possint. Super hiis omnibus vestram fraternitatem humiliter imploramus ut ad tanti triumphi gloriam festinare curetis et a tanto Dei servicio vos nullo modo subtrahatis et vestrum responsum cicius inde nobis mitatis. Cum majus tardaveritis majus Ecclesie Dei dampnum facietis. - Sig+num Raimundi comes. - Sig+num Jacobi de Folcheriis notarii publici Barchinone testis. - Sig+num Berengarii de Lirana notarii publici Barchinone testis. - Sig+num Berengarii de Vallesica notarii publici Barchinone testis. - Sig+num Bernardi de
Ponte vicarii Barchinone et Vallesii qui huic translato sumpto fideliter ab originali suo non cancellato nec in aliqua parte sui vitiato ex parte domini regis et auctoritate officii quo fungimur auctoritatem impendimus et decretum ut ei tamquam originali suo fides plenaria ab omnibus impendatur appositum per manum mei Bernardi de Cumbis notarii publici Barchinone regentisque scribaniam curie vicarii ejusdem civitatis in cujus manu et posse dictus vicarius hanc firmam fecit VIII idus septembris anno Domini millessimo CCC undecimo presentibus testibus Bernardo de Daurats Jasperto de Examins et Petro de
Comellis. Et ideo ego Bernardus de Cumbis notarius predictus hec scripsi et hoc meum sig+num hic apposui. - Sig+num Bernardi de Villarubia notarii publici Barchinone qui hoc translatum sumptum fideliter ab originali suo et cum eodem legitime comprobatum scribi fecit et clausit octavo idus septembris anno Domini millessimo trecentessimo undecimo cum litteris appositis in linea octavadecima ubi dicitur vobis et rasis et emmendatis in linea vicesima prima ubi dicitur majus.

Nota:
Lopesancium de Belgit: ? de Belchite.
Osa: Huesa (del común) ?
Cotanda: Cutanda.duobus paribus bovum: dos pares o parejas de bueyes (toros).
Quart junto a Huesca: Cuarte ?
Arnaldo de Bedocio: Arnallus de Bello-loco, Belloloco, Belog, Belloch, Belloc ?
millessimo CCC undecimo, millessimo trecentessimo undecimo: 1311 !!

CXLI, reg 1910, fol 117, 23 junio 1395

CXLI. 

Reg. n. 1910, fól. 117. 23 jun. 1395.

Nos Johannes etc. Gratanter accepto tam relacione nobilis Petri de Beviure consiliarii et secretarii nostri dilecti cui comisimus ista verbo quam alias quod Arnaldus Maçana de thesauraria nostra et Ludovicus de Jonqueriis Petrus de Podiolo (Podio: Puig, Podiolo: Puigolo: Puigol: Pujol: Puchol : Puyol : Puyo : Pueyo ETC) Franciscus de Pedralbis (Petra+Albis: Pedralbis: Pedralbes: Piedra blanca: Pedra blancha, blanca) medici fisici ac Bernardus de Pinos noviter ad catholicam fidem conversi anelantes avide et sincere fructu repleri suavissimo quo ipsam fidem Christi sanguine consecratam sumpserunt tanquam novellam eis plantulam fidelia singulorum gustu viscera mirabiliter reficientem quod in votis habent ut quedam capella per eos de novo constructa sub invocacione beatissime Trinitatis in callo vocato dudum den Sanahuja civitatis Barchinone videlicet in illo et eodem loco ubi antea damnabiliter tenebatur et supersticiosis sermoniis testamenti veteris colebatur a judeis perfidis sinagoga dedicetur ipsi gloriosissime Trinitati et ordini fratrum ejusdem cum omnibus patuis et alis pertinenciis et juribus capelle ipsius: que quidem patua dicti neophiti dedicationi tradiderunt et concesserunt eo proposito ut ibi solemnis paulisper hedificetur ecclesia et monasterium competens construatur in quo decens numerus fratrum ipsorum deservituri Deo et ordini suo valeant residere: quodque super hoc vobiscum religioso et dilecto capellano nostro fratre Johanne Benedicto locumtenente provincialis ipsius ordinis in provincia Aragonum ac ministro Ilerde certos ipsi fideles et devoti conversi duxerunt seu inierunt tractatus: hujusmodi vota quidem velut Deo accepta mente placida et benigna suscepimus: et pensantes quod in dicta civitate Barchinone nulla est alia ecclesia vel monasterium prefato ordini Trinitatis sanctissime dedicatum utique tam pro salubrique operi vultu sereno concurrimus liberali assensu: recte enim ac etiam miro modo fit in conspectu mortalium quod ibi sancta et individua patris et filii et spiritus sancti trinitas collaudetur et devote gerantur ac celebrentur preconia ejus semper ubi tam longis temporibus usquequa depravatum extitit nomen ejus ex ritu fatuo et damnatissimo judeorum: et congratulandum est ipsis neophitis quod iidem caligine cecitatis quo obducti sunt virtutum et operum caritatis firmo animo zelatores qui erant seduli blasfematores Christi ac ecclesie ac totius christiane fidei contemptores. Vobis imo etiam ministro provinciali jam dicto et aliis ipsius ordinis Trinitatis fratribus hujus serie concedentes quod in dictis capella et patuis valeatis edifficare ecclesiam ac monasterium ad laudem honorem ot gloriam ipsius Trinitatis santissime et sui ordinis prelibati augmentum dicteque civitatis decorem: nos enim premissorum intuitu ipsam capellam et patua et quecumque sicut pretangitur super edificanda et in posterum construenda in nostra regia proteccione constituimus et ab omnibus insolenciis et ofensis de certa scientia providemus esse libera et exempta cum servitoribus et benefactoribus operum predictorum: ac requirimus et rogamus episcopum et capitulum ecclesie Barchinone necnon dilectos et fideles nostros consiliarios et probos homines ipsius civitatis precibus utique mandamenta jungentes quatenus in et super his velut operum caritatis participes sua prestent ob reverenciam tam excellentissime et gloriosissime Trinitatis omnia continente singulaque disponente sine cujus inefabili gratia nullum potest salutis beneficium inveniri nostri quoque honoris intuitu et eterne sue utilitatis respecta vobis et aliis servitoribus ac benefactoribus operis sancti hujus auxilia et consilia oportuna inde fidenter spectaturi mercedem unde bona cuncta proveniunt sine quo nichil in bonum sua possunt homines prevalere virtute. Mandamus etiam cum presenti universis et singulis officialibus nostris eorumque loca tenentibus presentibus et futuris quatenus hujusmodi concessionem nostram et omnia precontenta observent ac observari faciant inviolabiliter per quoscumque et contra non faciant nec fieri aut veniri permittant aliqua ratione. In cujus rei testimonium hanc fieri jussimus nostro sigillo pendenti munitam. Data in territorio Barchinone die XXIII junii anno a nativitate Domini MCCC nonagessimo quinto regnique nostri nono. - Vidit Sperendeu. - Dominus rex mandavit Petro de Beviure.
(Nota: En el texto anterior Sperendeu : Sperans in Deo).

cxlii-reg-1911-fol-47-14-julio-1395

AD GABRIELEM VILELL PRESBYTERUM DE VITA ET MIRACULIS DIVI SEVERI BARCINONENSIS ANTISTITIS

AD GABRIELEM VILELL PRESBYTERUM DE VITA ET MIRACULIS DIVI SEVERI BARCINONENSIS ANTISTITIS (*) EPISTOLA ET ETIAM DE EIUS CORPORIS TRANSLATIONE (**).

N. del E. (*) Véase lo que dicen sobre este Santo el P. Flórez en su España Sagrada, tomo 29, tratado 55, cap. 4, especialmente desde el § 78 hasta el 93 inclusive, y el P. Caresmar en su disertación histórica con preferencia en las pág. 97 y 98.
N. del E. (**) P. M. Carbonell refiere en su Crónica al fol. 209, el milagro que San Severo hizo en la pierna del Rey D. Martín, la cesión que le hizo el Monasterio de S. Cucufate del Valles del cuerpo de dicho Santo, por cuyo motivo el Rey concedió al Monasterio la jurisdicción civil y criminal que le pertenecía en sus castillos, villas y lugares y finalmente refiere también aunque suscintamenteel martirio de aquel Santo. Y en la segunda columna de aquel mismo fol. v. dice. «Y perque sia major memoria del dit benaventurat y gloriosmartyr mossenyer Sanct Sever instat yoper lo Venerable e molt devot del sobre dit glorios martyrmossenyer Sanct Sever mossen Gabriel Vilell prevere: yohe composta una letra latina dirigida al dit mossen Vilell y posada ad longum en la fi de un registre del Rey En Marti pretitulat Propium: hon es designada tota la historia molt extensivament y larga del dit glorios y benaventurat martyr sanct Sever Bisbe y patro de la insigne ciutat de Barcelona .... De este códice hemos tomado la copia que publicamos.

Petrus Michael Carbonellus Regius Archivarius Gabrieli cognomento Vilellpresbytero multum venerabili P. S. D. Effagitasti saepe numero vir integerrime ut ea quae ex codicibus antiquis de miraculo tibiae Martini Regis Aragonum vernacula linguasumpsisti in latinum traducerem etiam adderem quae de Sancti Severi Barcinonensis Episcopi vita invenire potuissem ego vero quamvis ab humanitatis studiis distractus cum ob occupationes Regii Archivi tum ingravescente aetate quando quidem octavum et septuagesimum annum notus sum id recusare potuissem tamen ut tuae morem geram voluntati quam mihi provinciam demandasti aggressus suum. Accipe proinde vir suavissime hunc Regem Martinum (ut in codicibus antiquis legimus) fuisse aegrotum plagam in tibia habentem adeo ut omnes moriturum existimarent. Qua propter medicos physicos et chirurgos (N. del A. (1) Chirurgus et Chirurgicus utrumque dici potest.) omnes in urbe Barcinona eo tunc domos foventes ad tibiam curandam accersiri jussit. Qui in dies magis atque magis intendentes pro Regis tibia curandasenectuteque detardanda nullum aliud antidotum repperere nisi hoc unum duntaxat scilicet quod tibia praescinderetur ne ignis in tibia jam accensus totum Regis corpus adolesceret. Hoc itaque remedium eidem Martino Regi in regio palacio majoripraefate urbis sic aegroti existenti ii medici physici et chirurci maxima cum tristitia et cordis dolore retulerunt et ad tibiam scindendam diem crastinam assignarunt. Ea quidem relatione facta Rex ipse Martinus prospiciens in tam parva temporis morula tibiamscindendam totam supervenientem noctem insomnem et lachrymis et singultibus agebat et propterea maxima devotione permotus Sanctum Severum nostrae urbis Barcinonensis Pastorem gloriosum invocare et reclamare satagebat sic genibus mentis flexis orans. « O beatissime Severe obsecro intercedas pro hac mea infirmitate ad dominum nostrum Jesum-Christum quem suppliciter oro ut ab ea curatus evadam nam voveo me operam daturum quod corpus tuum apud caenobium Sancti Cucufatis nunc reconditum in huius urbis Barcinonensis Ecclesiam (ubi jam sub tuo nomine constructa est capella) honorificentius transferatur et custodiatur in eum.» Tandem die ultimo assignato ad tibiam praescindendamipse Rex Martinus qui per prius noctes insomnes faciebat circa horam intempestam illius diei assignati in somno seu in extasi vidit beatum Severum Antistitem memoratum quem tanti faciebat et reclamabat Episcopalibus vestibus indutum mitramque in capite portantem luminariis per multis curuscantem qui remotis a tibia fasciis et medelis factoque super tibia cru+cis signo e vestigio disparuit. Rex vero Martinus a somno expergefactus continuo voce sonora et ingenti gaudio in haec prorumpens verba ait. « O vos fideles custodes hic vigilantes venite huc cum lumine et videbitis tibiam meam per Sanctum Severumcuratam. Quippe qui sua pietate et potestate a Deo collata me indignum peccatorem exaudivit. » Tunc omnes ibidem vigilantes cum çaereis et candelis venientes tibiamque discooperientes jam benecuratam reppererunt quemadmodum Rex ipse praedixerat et gavisi sunt gaudio magno. Medici autem physici et chirurgici aurora rubescente diei assignationis cum ferris aliisque apparatibus ad Regis cameram adventantes et miraculumgrande audientes ilico dixerunt «date lumen» lumineque dato tibiamreviserunt el bene curatam repperere et sic jubilantes et immensas gratias Summo Deo et beato Severo facientes osculatisque manibus ipsius Regis ad edes suas rediere. Ceterum Rex Martinus cupiens translationem faciendam (ut voverat) de corpore beati Severi bulla jam habita a Summo Pontifice pro ipsa translatione ut praedicitur facienda et ut Abbas et conventus memorati caenobiiSancti Cucufatis quicquam commodi pro ipsius corporis traditione assequerentur civitem criminalemque jurisdictionem castrorum villarum oppidorum et locorum eiusdem caenobiiad Reges Aragonum et comites Barchinone pertinentes nonullis adjectis conditionibus eis donavit quemadmodum de hac donatione (ubi ipsa translatio expresse enarratur) liquido constat instrumento publico die secundo mensis augusti anno salutis millessimo quadringentesimo quinto confecto et in quodam ex regestis Regii Archivi Barcinone exarato. (N. del E. Hemos creído conveniente publicar este documento después de las dos cartas de Carbonell.) Deinde ipsa translacio sanctissimi corporisbeati Severi faelicissimi Praesulis huius urbis Barcinone acta fuit die quarto mensis augusti anno salutis M. quadringentesimo quinto. Cuius festum translationis in Ecclesia Barcinonensi colitur primo die dominico augusti vel ultimo dominico julii eiusque martyrium VI novembris. (1) Pro qua quidem translatione prius facta fuit: scilicet die tertio proximo dictorum mensis et anni devota et pereximia processio recedens ab Ecclesia Barcinonense iterque faciens ad caenobium Sancti Cucufatis Vallensis quam sequebatur Martinus Aragonum et Martinus Siciliae eius filius reges etiam episcopi abbates canonici presbyteri et clerici duces comites milites cives magnaque vivorum et mulierum caterva. Et postquam ad ipsum caenobium applicuere praefatum Corpus Sacratissimum acceperunt per multisque cereis et luminariis atque funerum pompa (ut est de more) ab eodem caenobio (in quo pernoctarunt) sequenti die discesserunt et fessi (2) sed non defatigati ad Barcinonensem Ecclesiam rediere ubi missa major seu alta ac sermo cum organo musicorum quorum cantus et caetere solemnitates exvoto celebratae fuere recondito proprius Severi corpore cum XVIII clavis sui martyrii infrascripti in quadam urna posita ad latus dextrum retabuli Sanctae Crucis Ecclesiae Barcinonensis.

N. del A. (1) Nota quod festum martirii Sancti Severi colitur anno quolibet VI novembris et eius corpus ut infra scribitur fuit positum una cum XVIII clavis sui martyrii in quadam urna sita ad latus dexterum retabuli Sancte Crucis Sedis Barcinonensis. Postea autem die primo eius festi post vesperos clerici ipsius Sedis cum Episcopo magna cum processione et luminariis accipiunt eius urnam et in girum Sedis euntes illam supra altare eius capelle locant ubi moratur per dies octo. Et die octavo cum magna processione et luminariis de ipso altari illam capiunt et in eius loco reponunt. N. del A. (2) Nota: quod erant fessi sed non defatigati.

Praeterea ne vita beati Severi memoria excidat scire te velim mi Gabriel charissime quod hic Severus lanificiisive textoris lanae officio utebatur eratque Barcinonaortus et christianorum conjugum filius beneque moratus ac conjugatus (N. del A. (1) Nota: quod hoc tempore ecclesiastici uxores ducebant. ) nam illo tempore ecclesiastici uxores ducebant et cum uxore et unica filia vitam agebat. Accidit autem eo tempore Barcinonam urbem pastore carere quandoquidem pastor illius mortem obiisset cuius quidem pastoris eleccio (non ut nunc) sed per Spiritum Sanctum ut columbam çelestemapparentem fiebat orationibus Episcoporum praemissis et quum pro ipsa electione visenda jam populi multitudo ad Ecclesiam convenisset Severus ab uxore licentiam petiit ad Ecclesiam eundi et columbaemiraculum spectandi uxor vero ipsum redarguens respondebat quod talis visio ad eum non pertinebat sed potius foret ut in suo laboraret officio et ab illo non discederet nam sive iret sive non in Episcopum non eligeretur. Cumque Severus impportune instaret se ad Episcopi electionem iturum uxor furibunda respondens nunc ridiculo missa faciamus prophetavit ironice dicens «qua hora illuc perveneritis super caput vestrum columba resedebit. » Veniens ergo Severus ad Barcinonensem Ecclesiam vilibusque vestibus ut pauper indutus inter alios de populo ibidem existentes apparere non audens post valvas Ecclesiae latitabat et columbae adventum expectabat quae orationibus Episcoporum devote ad Deum et cum lachrymis fusis per unam ex fenestris Ecclesiae solitam ingrediens et per eandem Ecclesiam circumvolans super caput Severi latitantis resedit. Qui (ut territus) eam ab se repelleret et illa iterum ad Severem rediit et in eius vertice resedit ac requievit. Tunc ab Episcopis in Episcopali cathedra ut est de more locatur et Episcopus consecratur. Qui dum esset idiota et litterarum ignarus divina inspiratione Apostolorum exemplo sacris litteris repente imbutus non modo divina misteria el Pontificis officia exercebat sed etiam predicator egregius factus oves suas Christi divino salutifero sermone et vitae suae sanctitate mirum in modum docebat et quamplurimis miraculis coruscabat. Effectum est paulo post quod dum ipse Severus in Ecclesia Barcinonensi missam celebraret subdiacono Epistolam legente in Spiritu rapitur. Et completa lectione post moram aliquam a ministris excitatur quippe qui erectus ipsos ministros apprime redarguit dicens parcat vobis Deus quare me excitasti nam scire vos velim me exequiis illius Sancti Geminiani Mutinensis Episcopi nuper defuncti interfuisse et eius animam Christo Jesu commendasse ac eius corpus in tumulo collocasse. Hisque dictis missam celebrare continuavit. Cives vero Barcinonenses hesitantes ne hoc miraculum in cassum veritatem contineret qui jam illius diem et horam annotaverant ad Urbem Mutinensem sitam justa Bononiam nuncios miserunt et omnia et singula ut hic noster Severus praedixerat secuta invenerunt et retulerunt. Fertur etiam de hoc nostro beatissimo Severo quod non modo se fuisse sanctae honestaeque conversationis sed etiam aliis quamplurimis in exemplum et recti vivendi normam inter quos in edibus suis Eraclianum virum Sanctum Pesauriensem Episcopum a cunabulis educavit qui postquam Ecclesiam sibi comissam foeliciter gubernasset plenus sanctitate beato fine quievit. At ubi scripturus sum miracula per Sanctum Severum facta me adhuc continere non possum quin imprimis miraculum mihi secutum inscribam quodque fuit paulo ante noctem intempestam diei festi Sanctorum Petri et Pauli apostolorum mensis junii anni salutis infrascripti millessimi quingentesimi duodecimi corrigendo hanc epistolam in codice mearum epistolarum insertam eique addendo miraculum proxime scriptum accidit quod somnus me rapuit scribendo sic quod candela que in candelabroardebat cecidit cum codice super papyrum epistolae ipseque continuo experge factus a somno vidi eam papyrum flamentem ex lumine candelae et perterritus clamitavi «Sanctum Severum» ut ab ipso incendio epistolam liberaret abjiciens in terram papyrum sic incensam una cum codice et ea suffocataipsius papyri flamma ad larem sine lumine cucurri. Susceptoque inde lumine regressus sum ad locum ubi epistolam cum codice dimiseram et repperi eam ita lantam et mundam sicuti erat priusquam lumen eam accendisset. Quo miraculo viso genibus flexis domino Deo et sancto Severo gratias egi et ago ingentes oratione dominica mediante meque semper dicente «O beate Severesis semper mecum et ora pro me peccatore. » Procesu vero temporis defunctaque Severi uxore eorum filia diem clausit extremum et quum illius exequias Severus celebrasset corpus que filiae juxta matris corpus poni decrevisset apertoque illius sepulchro visus fuit locus ita exiquus quod corpus filiae ibidem collocari minime poterat. Hoc quidem Severo nuntiato ipse Severus ad locum iter arripuit et eidem uxori (ut filie locum daret) mandavit. Et continuo corpus uxoris quod supinum erat in latus secessit et filiae locum dimisit que ibidem cunctis stupentibus et spectantibus juxta matrem fuit deposita. In super accipe aliud miraculum. Quum quidam pater familias infirmus lecto decumberet et jam in extremis laborans ad se vocari fecisset Severum ut eum de confessione audiret ipse quidem Severus inputanda vinea (quam unicam habebat) laborabat Nunciis (ut se antecederent) respondisset et postea tempus veniendi aliquantis per distulisset veniens ad aegrotum eum repperit jam defunctum quod ille cernens ilico contremuit magnisque vocibus se interfectorem illius clamare çepit. Quumque corpus defuncti lamentari et in terram capud contundere non cessaret repente qui defunctus fuerat animam recepit et in pedes se erexit quod omnibus ibidem existentibus admirationi fuit laudantibus omnipotentem Deum et benedicentibus qui tam Sanctum pastorem huic urbi Barcinonensi donaverat. Item aliud miraculum accipe divino nutu per motus Severus fugam arripiens aburbe Barcinonaad castellum Octoviani situm juxta caenobiumSancti Cucufatis Valensis ne ab SatellitibusDaciani captioni daretur insperato invenit in rure quendam rusticum christianum fabas seminantem Emiteriumnomine vulgo Medi. Cui se dixisse fertur. « O bone vir si quis te rogaverit vidistis Severum per hanc viam fugientem dicito vidi modo quando has fabas seminabam.» Venerunt hoc dicto Satellites Daciani dicentes rustico «est ne morula multa qua Severus hinc transivit. » Respondit rusticus «modo quando hic fabas seminabam. » Et illico fabaeque illo die seminatae fuere visae sunt floridae et ad granaemittenda proximae. (N. del E. (1) De este milagro nació indudablemente la máxima tan usada y seguida de los labradores de este Principado "Per Sant Sever faves á fer. " ) Qui Daciani Satellites credentes ipsum rusticum ridiculose respondisse in illum indignati captum ad predictum castellum duxerunt. Qui illuc tractus quum idolum adorare contemneret juxta judicis sive Pretoris sententiam fustibus caesusmartyrio coronatur. Sed priusquam ad Severi martyriumveniamus qui et quot fuerunt Episcopi Barcinonenses ante ipsum Severum libet mihi numerare. Primus quidem Barcinonensis Episcopus fuit post domini nostri Jesu Christi passionem THEODOSIUS. Et obiit anno domini tricesimo tercioOctaviano Augusto imperante. Secundus vero Barcinonensis Episcopus fuit VICTOR obiit XVIII calendas maii anno domini quadragesimo secundo imperante praefato Octaviano Augusto Christianos insequente. Tertius Barcinonensis Episcopus fuit ETIUS. Obiit XIX calendas septembris anno Domini quinquagesimo tertio Octoviano Augusto etiam imperante. Quartus Barcinonensis Episcopus fuit DEOTICUS. Obiit XVIII calendas januarii anno Domini sexagesimo Octoviano Augusto etiam imperante. Quintus Barcinonensis Episcopus fuit LUCIUS. Obiit kalendas Augusti anno Domini sexagesimo nono Octoviano Augusto etiam imperante. Sextus Barcinonensis Episcopus fuit FUCHA. Obiit kalendas octobris anno eodem sexagesimo nono
Octoviano Augusto imperante. Septimus Barcinonensis Episcopus fuit DEODATUS. Obiit XVIII kalendas januarii anno Domini septuagesimo octavo Octoviano Augusto etiam imperante. Octavus Barcinonensis Episcopus fuit THEODORICUS. Obiit X kalendas januarii anno Domini nonagesimo primo Tiberio imperante. Nonus Barcinonensis Episcopus fuit DEODATUS. Obiit duodecimo kalendas aprilis anno Domini centesimo octavo Tiberio etiam imperante. Et sicfuerunt Episcopi Barcinonenses duohoc nomine DEODATI appellali. Decimos Barcinonensis Episcopus fuit LENGARDUS. Obiit tertio nonas maii anno Domini centesimo vigesimo Tiberio etiam imperante. Undecimus Barcinonensis Episcopus fuit LUCIUS. Obiit tertio calendas Augusti anno Domini centesimo quadragesimo sexto. Duodecimus Barcinonensis Episcopus et cardinalis fuit ALEXANDER. Obiit anno Domini centesimo sexagesimo secundo Tiberio etiam imperante. Tredecimus Barcinonensis Episcopus fuit ALBERTUS. Obiit tertio nonas maii anno Domini centesimo septuagesimo secundo Claudio imperante. Quartus decimus Barcinonensis Episcopus fuit ARMENGALDUS. Obiit octavo kalendas aprilis anno Domini centesimo nonagesimo primo Claudio etiam imperante. Quintos decimus Barcinonensis Episcopus fuit GAUDIMARUS. Obiit octavo idus novembris anno Domini ducentesimo decimo Nerone imperante. Sextusdecimus Barcinonensis Episcopus fuit GUILELMUS. Obiit tertio nonas maii anno Domini ducentesimo vigesimo secundo Nerone etiam imperante. Decimos septimus Barcinonensis Episcopus fuit SEVERUS quem praediximus conjugatus. Obiit sexto idus novembris anno Domini ducentesimo octogesimo octavo Diocletianoimperante. Et nihilominus mihiRegio Archivario scribere libet de duobus Episcopis Barcinonensibus huius Severi successoribus eorum nomen et obitus. Quorum unus fuit et decimus octavus Barcinonensis Episcopus successor eidem Severo inmediatos nomine PACIANUS. Obiit septimo idus martii anno Domini trecentesimo nonagesimo octavo Theodosioprimo imperante. Alter vero et decimus nonus Barcinonensis Episcopus fuit BERENGARIUS qui habuit uxorem nomine Peratam ex qua genuit filiam unicam quam nubtui tradidit Tarraconensi Archiepiscopo et dono dedit eidem filiae sue in dotem et pro dote sua que eidem Archiepiscopo constituit et apportavit quinque huius agri Barcinonensis parochias eo tunc sic nuncupatas scilicet Parochiam de FrancaçParochiam de Altafulla Parochiam de Vilabelba Parochiam de Abrasim et Parochiam Turris den Barra (Torredembarra). Hic enim Episcopus Berengarius obiit idus novembris anno Domini quadringentesimo vigesimo. De his quidem BarcinonensibusEpiscopis finem facio. Sed de aliis BarcinonensibusEpiscopis post praedictos Episcopos in Episcopatu Barcinonensisuccedentibus alio in loco Deo opitulante si haud tempus mihi deerit me araturum curabo. (*)

N. del E. (*) Este fue el primer ensayo que Carbonell hizo de su Episcopologio que el P. Flores dio a luz en la pág. 359 del tom. 29 de la España Sagrada.
Verum enimvero redeamus unde diggressi sumus. Quandoquidem de nostri Sancti Severi martyrio quicquam me dicturum opere precium erit. Ideo memoria teneamus quod hic Sanctus Severus tempore DioclecianiImperatoris martyrium cum quatuor coronatis scilicet clericis aequo animo pro Christi amore recusare noluit sic quod eo et ipsis quatuor coronatis captis existentibus in Castello Octovianicoenobii Sancti Cucufatis Vallensis Dacianus Judexseu pretor pro ipso Imperatore eos quinque corrigiis plumbatis cedi deinde ipsos quatuor coronatos decollarijussit. Sed Severus jam decrepitus ex XVIII clavis ferreisacutis in girum eius capitis affixis uno clavo grandi in medio capitis illius cum malleo ferreo magno transfixo martyrium consumavit sexto mensis novembris anno Domini ducentesimo octogesimo octavo. Magis atque magis scire te velim mi Gabriel vir provissime quospiam ore dare non hunc sed alium fuisse Severum (N. del A. (1) Nota adversos illos asseverantes non hunc sed alium fuisse Severum. ) nunc Sanctum qui in miraculis et martyrio huic nostro Severo similis fuerit. Quicquid autumant non est illis omnino fides adhibenda nisi de nostro Severo quem praedicta miracula et alia permulta (quae scripta non reperiuntur) fecisse credimus et modo praedicto martyrium passus est. Licet de illo alio Severo sit possibile sic cum miraculis coruscase et martyrium consumasse. De his quidem satis. Reliquum est vir scite ut si quid aliud ex Regio Archivo Bibliothecaque mea tibi possit gratificari jusseris nihil frustra. Vale meque (ut facis) ama. Ex Regio Archivo Barcinonaetertio idus junii (1) anno a Christi natali christiano duodecimo supra quingentesimum millesimum Ferrando secundofoeliciter regnante.

(2) Adhaec conticere nequiverim quin hymnum de Martyrio huius gloriosi Severi Barcinonensis Episcopi aeditum in quodam codice antiquissimo repertum sed non tersum immo barbarum in calce huius Epistolaereponam. Accipe igitur ipsum sub hoc tenore.
N. del A. (1) M. D. XII. III. idus junii scilicet XI die huius mensis quo est festum duorum Sanctorum scilicet Bernabae et Honophri.
N. del A. (2) Adhec adverbium est et una dictio et significat postea.

Hymnus ad Sanctum Severum.
Nescio eius qui fuit actor.

N. del A. (1) Tres vegades VI fan XVIII. Car abXVIII claus fou martyrizat e coronat.

Clavis tribus perforari
Voluisti libere
(1) His sex tribuscoronari
Sustentasti aspere
Certo fixo circulari
Miro tonsus acerbe
Juncus tibi ministravit
Tunc coronam spineam
Quando eam preparavit
Haec cerebri galeam
Tua lacerant extrema
Clavi absque cuspide
Huius trucidant suprema
Concassata casside
Unde habes diadema
Cum coelesti chlamyde.

T E Ʌ O Ʃ.

Ad beatum Severum Barcinonensem Episcopum dignissimum hanc facio orationem ego quidem Archivarius memoratus.

ORATIO.

N. del A. Huius Sancti Severi martyrium colitur in tota diocesi Barcinonensi VI die novembris sub precepto. Festum translationis huius Sancti in eadem Ecclesia primo die dominico mensis Augusti celebratur vel ultimo die dominico mensis julii.

O beate Severe qui in tuo martyrio coronam XVIII clavorum super caputtuum impositam pro Christi amore patienter ferre voluisti ora pro me misero ad Dominum ut cor meum durum ad bene operandum blandum fiat sic que toto tempore vitae meae pro veritate et justitia aequo animo adversa sustineam. Atque pro salute animae meae in hoc saeculo contra inimicos visibiles et invisibiles gratia sua certare non fugiam. Et demum meritis et precibus tuis intercedentibus paradisi gaudia consequar. v. Ora pro me beate Severe. R. Ut dignus efficiar promissionibus Christi. Amen.

Et quia veneranda frugique Helisabet uxor perchari filii mei Franciscipeperit filium die mercurii XIIII mensis decembris anno Christi M quingentesimo tredecimo apud domum ipsius filii mei sitam in civitate Barcinone in vico vulgo dicto del Garroferideo ego quidem Petrus Michael Carbonellus devotione motus ad S. Severum ut in baptismo acto in Sede BarcinonensiSeveri nomen eidem imponeretur operam dedi die lune XIX eiusdem mensis anno memorato. Deo gratias.

Memoria tene quod hoc in mense augusti anno Christi MDXIlI construi feci ego quidem Petrus Michael Carbonellus ad laudem gloriam et honorem Domini nostri Jesu-Christi et inmaculate Virginis Marie eius matris ac beatorum Archangeli Michaelis Severi Episcopi Barcinonensis et Eulaliae Virginis Patronae nostrae Sacellum seu capellulam ubi est retrotabulum in quo ipsorum
imagines Sanctorum Michaelis Severi et Eulaliae depictae sunt apud hortum pensilem domus meae sitae in vico vulgo dicto den Serra civitatis Barcinonae.

Ad Gabrielem Vilell presbiyterum alia epistola de vita Sancti Severi.

Petrus Michael Carbonellus Regius Archivarius Gabrieli Vilell presbytero in sacris scripturis studioso et erudito P. S. D. Quamvis in epistola mea quam ad te dederim tertio idus junii anno salutis millesimo quingentesimo duodecimo de vita translatione corporis et miraculis et aliis commendatione dignis Sancti Severi Barcinonensis Antistitis multa preclara facinora exaraverim tamen die festo martyris huius Sancti Severi proxime devoluto mihi in mentem venit me vidisse
superioribus diebus eius historiam in quodam quaterno deturpato scriptam iterum eam videre volui et vidi et perlegi. Perlecto nam toto ipsius historiae tenore aliqua ex ipsa (que in memorata epistola non descripta fuere) excerpere curavi non sicut stilo suo jacebant sed meo ita mediocri ut vides. Et ea in calce originalis ipsius epistole excripsi quorum verba hec sunt. Memoria tene quod hic Sanctus Severus bonus pastor noster nomen suum a parentibus suis traxit. Is habuit parentes christianos qui cives fuerunt huius civitatis Barcinonae. Et ipse etiam fuit civis eiusdem civitatis verus et devotus christianus vitamque columbinam cum simplicitate cordis agebat paupertatis vero et humilitatis
conspicuus. Sic tantae erat sanctitatis quod non diebus nec noctibus a colloquiis divinis et oratione cessabat nam omnibus virtutibus pollebat. Tandem de consilio et assensu parentum suorum (ut faciunt boni filii) uxorem duxit factus jam presbyter quia hoc tempore presbyteri uxores ducebant (N. del A. Nota quod hoc tempore presbyteri uxores ducebant. ). Ecclesia permittente ex qua unicam filiam suscepit que semper in virginitate Domino servivit. Deinde ipsi conjuges castitatem voventcs ab ea nunquam recesserunt. De labore manuum vitam transigebant cum lanificii officio. Quandoquidem ipse ut pater suus lanifex erat nihil aliud de bonis temporalibus hic Sanctus Severus possidebat nisi unicam vineamparvam et celebrare missam in quodam altari capellae virginis Mariae sedis Barcinonae in dies magis non cessabat. De miraculis quidem illius aegroti ipsum postulantis Severum vineam suam putantem se confiteri. Et de eius filia mortua pro sepultura nec non de fabbisseminatis per Sanctum Emiterium jam in praefata epistola hec et alia conscribuntur. De eius vero electione in episcopum licet in ipsa epistola jam dixerim miraculose facta tamen largius (ut repperi) scriptam mihi placet iterum hic describere. Cum autem beatus Severus una cum conjuge sua honeste in sancto matrimonio vitam ageret et Deo ac virgini Mariae toto pectore inserviret audiens pastorem Barcinonensem ab hoc saeculo migrasse ob quo pro habendo probo pastore plerique ecclesiarum Episcopi (ut erat de more) in Barcinonensem Ecclesiam commearunt. Quippe que priusquam officium et missam cum organis celebrassent diem eius celebrationis ad orandum Deum ut signum aliquod eis mitteret pro futura Episcopi electione populo nunciabant. Contigit autem vir Sanctus Severus devotione permotus visendi huiusmodi Episcopi çelitus venturam electionem licet operi lanificio implicatus esset his verbis suam affatur conjugem. «Bona uxor vadam si placet e vestigio ad videndam visionem mirabilem quod de caelo columbaveniat ad Ecclesiam ubi praefati Episcopi cum populi multitudine congregati existunt expectantes et deprecantes super quo capite ipsa columba consedeat.> Ad quem illa « sede inquit labora in tuo officio et noli ocio vacare quia non expedit sive enim pergas et in loco ipsius Ecclesiae subsistas te in Antistitem prefati Episcopi et populus non ordinabunt etiamque columba super capite tuo consederet.» Ad quam ille «sine me inquit ut vadam quia volo videre. » Et tunc illa respondet furibunda et derisorie dicens «vade si placet quia quacumque hora intraveris ocyus in Episcopum promotus fueris.» Et sic ipsa mulier nesciens quid dicebat prophetavit. Tunc ipse Severus ab loco ubi officium lanificiiexercebat discedens ad Barcinonensem Ecclesiam ilico gressus fecit ubi erat populi multitudo cum Episcopis et sacerdotibus congregatis et missa Spiritus Sancti devote celebrabatur. Ipse nam Severus ibi post valvas Ecclesiae se abscondit quia nolebat ut populus eum videret sic vilibus indutum pannis et columbae adventum expectans fusa oratione ad Deum ocyus de caelo descendit columba nive candior et super eius capite sic latitantis consedit. Ille autem ab eius capite columbam expellans eam volitantem hinc inde per circuitum Ecclesiae expellere nequivit quin iterum super eius capite resederet. Erat nam ipsa Spiritus Sanctus qui in formam columbaevenerat ac si diceret «super quem requiescam nisi super humilem timentemque Deum ac mundi gaudia spernentem. » Unde jamdudum hoc venerabile proverbium vulgatum est per universum orbem> Beata inquit civitas illa ubi in electione Pontificis Spiritus Sanctus descendit in columbae similitudinem et ordinatur ille super capite cuius requiescit. » Praeterea scire te velim quod hic Severus fuit XVII Barcinonensis Episcopus. Cui successit bealus Pacianus qui fuit XVIII
Barcinonensis Episcopus Sanctus et vita et moribus circunspectus. De his quidem satis. Et licet multa Sanctus Severus fecerit miracula tamen brevitatis gratia et que non reperiuntur scripta relinquo. Vale et pro me peccatore Deum ora. Ex Regio Archivo Barcinonae decimo calendas decembris die festo Sanctae Ceciliae anno salutis M quingentesimo quarto decimo Ferrando secundo foeliciter regnante.

Gratiarum 14.
Martini n. 2202 fol. 65.

Abbatis et monasterii Sancti Cucufatis Vallensis.

Nos Martinus Dei gratia rex Aragonum ValencieMaiorice Sardinie et Corsice comesque Barchinone Rossillionis et Ceritanie. Considerantes quod si ex donatione nobis et nostris precedente auctoritate et licencia domini summi pontificis perpetuo facta per vos venerabilem religiososque et dilectos nostros fratrem Berengarium abbatem et conventum monasterii sancti Cucuphatis Vallensis de sacratissimo corpore beati Severii Sancte memorie felicissimi presulis hujus urbis qui sub scevera tirannide Gratiani palmam martirii in castro Octaviani victoriose et feliciter reportavit unde meruit civis fieri eterne glorie deitatis memoratum sanctus corpus translatum est noviter a dicto monasterio in quo in veneratione et devotione eximia velut in templo probate religionis et fidei diutissime hospes fuit in quandam novam basilicam sive capellam mirabili constructam artificio in latere sedis sue et in ea repositum in monumento novo et in munda sindone ut sit ibi ejus requies in secula seculorum non debet ob hoc dictum monasterium tam preciosissimo martire absque aliquo digno premio denudari presertim cum dare ecclesiis et monasteria munificentia regia insignire sit officium divi principis benigne quidem et feliciter suos actus celebres efficaci stabilitate in Domino disponentis. Quapropter volentes vobis et dicto monasterio aliquali remuneratione grata et utili respondere tenore presentis firmiter et perpetuo valituri per nos et nostros perpetuo successores laudamus approbamus ratifficamusque et perpetuo confirmamus vobis dictis venerabili et religiosis abbati et conventui dicti monasterii et eidem etiam monasterio imperpetuum omnia et singula privilegia libertates immunitates concessiones donationes et gratias vobis sive preteritis abbatibus et conventum dicti monasterii ac eidem monasterio usque nunc factas et facta quomodolibet seu indulta per nos autper serenissimos dominos predecessores nostros bone memorie reges Aragonum aut comites Barchinone seualios dominos proxime dicti comitatus prout melius usi fuistis hactenus de eisdem. Preterea ut idem monasterium cui sepe solent litigia nova occasione subscripte jurisdictionis una cum expensis multis emergere quiescat decetero velut hujusmodi nostro adjunctum immo fretum beneficio in tranquillo per nos et dictos nostros successores in premium tam inextimabilis reliquie supradicte damus donatione perpetua et irrevocabili inter vivos vobis abbati conventui et monasterio supradictis ac vobis in eadem abbatia succedentibus in futurum absque tamen derogatione et prejudicio effectus concessionum donationum immunitatum libertatum bonorumque usuum eorundem et aliorum predictorum merum et mixtum imperium et aliam omnimodam jurisdictionem criminalem cuiusvis nature seu speciei existat et exercitium eiusdem excepta tantumodode penjar ac de mutilatione vel detruncationemembrorum et excepta etiam qualibet alia qua posset criminosisvel nocentibus mors infligi quam habemus et habere debemus et que nobis aut nostris pertinere possint et debeant quovis modo titulo ratione jure seu causa nunc vel postea quandocumque in dicto castro Octoviani et in villa sancti Cucuphatis Vallensis inibi situatis nec non in castro sive domo ac popula de Canalsvicarie Barchinone. Item in castro sancti Vincentii del Cauler vicarie Villefranche Penitensisac in loco del Vandrell de termino predicti castri et in terminis territoriis parrochiis locis et pertinentiis eorundem nec non in hominibus et feminis habitantibus et habitaturis nunc vel de cetero in eisdem et etiam in quibuscumque aliis personis tam privatis quam extraneis cujuscumque dignitatis status legis sexus secte aut conditionis existant delinquentibus in ipsis castris Octovianiet sancti Vincentii ac in villis sancti Cucuphatiset loco del Vandrell sive in castro vel domo ac popula de Canalibus sive infra castrum domum villam locum et populam supradictam terminos territoria parrochias et pertinentias eorundem et sive delinquant aut delinquerint in viis seu caminis publicissive non exceptis tantumodo illis criminibus de quibus jurisdictionem et punitionem nobis et nostris superius expresse et specialiter retinemus. Hanc autem donationem et ex causa donationis concessionem facimus de premissis omnibus et singulis per nos et nostros perpetuo successores respectu et intuitu superius contentorum vobis dictis venerabili abbati et conventui dicti monasterii ac singulis vobis succedentibus in dicta abbatia et dicto inquam monasterio imperpetuum sicut melius potest dici intelligi et scribi ad vestri et dicti monasterii sanum bonum stabilem favorabilemque intellectum. Promittentes vobis et dicto conventui ceterisque aliis succedentibus in dicta abbatia nomine monasterii predicti et eidem monasterio quod de premissis omnibus et singulis per nos vobis et dicto monasterio supra donatis perpetuoque concessis trademus seu tradi illico faciemus vobis et conventui memorato nomine dicti monasterii aut cui sive quibus volueritis vice et loco vestri et ejusdem ad cautelam et majorem corroborationem si eam jam habetis titulis ex antiquis vel vigore nostre nove concessionis et de novo si eam non habebatis possessionem corporalem seu quasi liberam vacuam et expeditam et a quacumque obligatione et onere liberatam et in ea faciemus vos dictumque conventum ac monasterium sive vobis in dicta abbatia succedentes per omnia potiores. Et nichilominus concedimus vobis et aliis predictis et quibus volueritis de certa scientia cum presenti plenam et liberam potestatem quod vos et alii qui supra et quem seu quos volueritis possitis et possint statim seu alias quandocumque vobis vel eis fuerit bene visum per vos et procuratores vel yconomos vestros et conventus dicti monasterii proprio motu vel auctoritate quam vobis et eis conferimus cum presenti et sine aliqua alia licentia requisitioneque vel fatica nostri vel nostrorum et alicujus curie officialisque vel persone possessionem corporalem seu quasi premissorum omnium et singulorum libere apprehendere et nancisci et apprehensam plenarie et perpetuo retinere que apprehensio tantum vobis et vobis succedentibus in dicta abbatia ac dictis conventui et monasterio prosit et valeat et proinde efficax habeatur ac si per nos vobis dictis abbati et conventui tradita vel quasi tradita foret ipsa possessio corporalis. Nos enim interim donec vobis vel cuivis alii nomine vestri et dicti monasterii corporalem possessionem seu quasi dictarum jurisdictionum superius distinctarum tradiderimus seu tradi fecerimus premissorum aut vos seu dictum monasterium eam assecuti fueritis realiter et de facto ut superius est jam tactum constituimus et fatemur nos ea omnia et singula pro vobis et dicto monasterio ac vestro et ejus nomine possidere seu quasi. Et nichilominus ad uberiorem cautelam et efficax donationis hujusmodi fundamentum mox vos dictos abbatem et conventum ac idem monasterium in ipsam ut pretangitur corporalem et plenam possessionem vel quasi omnium predictorum inducimus cum effectu per expeditionem et traditionem hujusmodi carte nostre per quam velut gerentis vicem epistole in hac parte dicimus et mandamus de certa scientia et expresse universis et singulis hominibus et mulieribus cujuscumque status legis secte aut conditionis existant in castris villa et loco predictis nec non in dictis castro sive domo ac popula de Canals et in terminis eorundem seu infra ipsos ipsasque vel ipsa habitantibus et habitaturis et aliis omnibus qui et que nobis ratione eorum que vobis dictis abbati et conventui ac eidem monasterio perpetuo damus et concedimus cum presenti seu eorum aliquo teneantur sub debito naturalitatis et fidei quibus nostre majestati astringuntur quod vobis dictis abbati et conventui nec non vobis succedentibus in eisdem nomine dicti monasterii ac eidem etiam monasterio et cui sive quibus volueritis nomine vestri et dicti monasterii in eternum respondeant pareant obediant satisfaciant et attendant in ac de et super omnibus et singulis supradictis in et do quibus nobis seu nostris ratione eorum que supra vobis et eidem monasterio damus perpetuo ante donationem presentem tenebantur consueverantque respondere obedire attendere et parere ac vobis nomine monasterii et cui sive quibus volueritis de ac pro premissis homagium faciant et fidelitatis prestent plenum et efficax juramentum non expectatis a nobis vel nostris jussione altera seu mandato vosque dicti abbas et conventus per vestros seu dicti monasterii procuratores yconomos aliosque officiales et ministros possitis eos ad premissa compellere modis et compulsionibus omnibus quibus nos ante donationem hujusmodi poteramus. Nos enim per nos et nostros perpetuo successores absolvimus et perpetuo eosdem et ipsorum singulos liberamus ab omni juramento homagio naturalitateque et fidelitate et alia omnimoda obligatione quibus nobis vel nostris nunc vel de cetero ratione horum tantumodo que supra vobis et dicto monasterio damus et concedimus teneantur. Et extrahimus predicta omnia et singula que vobis dictis venerabili et religiosis abbati et conventui et eidem monasterio et insuper vobis in dicta abbatia succedentibus perpetuo damus de jure dominio proprietate possessioneque et posse nostri et nostrorum perpetuo successorum eademque in vestri et dicti conventus nomine ejusdem monasterii ac sepetacti monasterii jus dominium proprietatem possessionem seu quasi et posse mittimus et transferimus irrevocabiliter pleno jure ad habendum tenendum utendum ac omni tempore pacifice possidendum et ad omnes vestras et vestrorum in his succedentium ac memorati conventus nomine dicti monasterii voluntates inde libere faciendas tanquam de re propria et perpetua dicti monasterii absque omni conditione retentione et exceptione quam non facimus nec fieri volumus in donatione presenti velut ex mera liberalitate et de certa scientia ac quodam impulsu conscientie et in premium sacratissimi corporis tanti martiris procedente et absque contradictione et impedimento nostri et nostrorum et alterius cujuscumque curie et persone. Ulterius ex causa donationis hujusmodi cedimus et mandamus vobis abbati et conventui supradictis ac vobis succedentibus in premissis et eidem monasterio ac cui sive quibus volueritis perpetuo omnia jura omnesque voces vices rationes et actiones reales et personales mixtas utiles et directas ordinarias et extraordinarias et alias quascumque nobis vel nostris perpetuo competentes et debentes ac valentes competere in predictis que vobis nomine dicti monasterii et eidem monasterio gratis et merito demptis morte et mutilatione membrorum supra damus et contra quascumque personas res et bona ratione vel occasione eorum ita quod vos dicti abbas et conventus nomine dicti monasterii ac ipsum monasterium et quem vel quos volueritis dictam jurisdictionem per nos superius vobis ac eidem monasterio datam habeatis teneatis et possideatis perpetuo plenarie pacifice et potenter illamque faciatis per procuratores bajulos aliosque officiales et ministros vestri et dicti monasterii exercere in dictis castris villa loco ac in castro sive domo et popula de Canals et in terminis territoriis parrochiis et pertinentiis eorundem in omnibus et singulis personis cujusvis sint legis sexus conditionis utique seu status ibidem habitantibus et habitaturis nec non et aliis etiam quibuscumque extraneis undecumque sint in dictis castris villa loco domo popula parrochiis terminis territoriis et pertinentiis eorundem delinquentibus seu quasi pro quo quidem exercitio et ut de dicta jurisdictione universis et singulis patefiat possint dicti officiales procuratoresque seu ministri vestri in dictis castris et aliis sepe superius recitatis ubicumque voluerint erigi facere perpetuoque tenere custellos et alia quevis signa sepedictam jurisdictionem denotantia ac in eis executiones justitie prout ad eandem jurisdictionem pertinuerit seu spectare poterit et debebit facere et prout alii in nostrum dominium similem jurisdictionem obtinentes sunt facere assueti facinorososhomines puniendo flagellando castigando incarcerando inquirendo condempnando vel absolvendo absentatos citando banniendo annotando et confiscando bona eorum. Et de premissis sive de ac super quibuscumque criminibus excessibus sive delictis preteritis et futuris ad sepedictam jurisdictionem per nos superius vobis et dicto monasterio datam spectantibus inibi cognoscere et super eis procedere perpetratores eorum pro criminum qualitate punire vel cum eis componere pro libito voluntatis demptis casibus mortis vel membri mutilationis supradictis. Possitis etiam vos dicti abbas et conventus nomine dicti monasterii per vos et quem seu quos volueritis in ipsa criminali et per dictos vestros seu dicti monasterii procuratorosbajulos officialesque vel ministros dicta jurisdictione et exercitio ejusdem etiam de temporibus preteritis pro criminibus excessibus et delictis penisque et caloniis inibi comissis et imposterum comittendis in omnibus et per omnia plene uti omni appellatione supplicatione reclamatione recursu et auxilio quocumque nostri et nostrorum successorum et alterius cujuscumque persone nostri parte rejectis penitus et repulsis quibus renunciamus ex publico plenarie et expresse ita quod a dictis procuratoribus officialibusque et ministris vel a processibus sententiis exequtionibus et allisquibuscumque enantamentis eorumdem subditi et districtuales vestri et dicti monasterii in castris villa loco popula terminis parrochiis territoriis et pertinentiis predictis ac quicumque alii extranei quivis sint et etiam undecumque declinantes vel quasi ibidem ut superius est relatum quantumcumque ex ipsis reputent se gravatus minime ad nos vel nostros seu ad gubernatorem generalem Cathalonievel ad aliquos alios inde aliquam habentes val habituros nunc vel de cetero potestatem nec eis aliqualiter liceat appellare provocare supplicare vel quovismodo habere recursum. Nos enim ex causa hujusmodi perpetue donationis ipsas supplicationes et recursus perpetuo et scienter in dictos procuratores aliosque officiales et ministros vestri et dicti monasterii tam presentes quam futuros transferimus et translatos esse volumus de certa scientia cum presenti. Ceterum possitis vos sepetacti abbas et conventus nomine dicti monasterii et vobis succedentes in predictis memoratis juribus et actionibus per nos vobis et dicto monasterio perpetuo concessis mandatis etiamque translatis uti et experiri agendo respondendo deffendendo excipiendo proponendo et replicando et omnia et singula alia faciendo in judicio et extra judicium quecumque et quemadmodum nos poteramus ante donationem presentem et possemus nunc seu etiam postea quandocumque. Nos enim constituimus vos et dictum conventum nomine dicti monasterii ac idem monasterium in hiis dominos et procuratores perpetuo ut in rem vestram eorum propriam ad faciendum inde vestras et dicti monasterii ac ipsius conventus omnimodas voluntates sine contradictione et impedimento nostri et nostrorum et alterius cujuscumque persone. Promittentes per nos et nostros abbati et conventui prelibatis et eidem monasterio imperpetuum quod predicta omnia et singula que vobis et ipsis supradamus faciemus vos et eos et quos volueritis perpetuo habere tenere et possidere perpetuo plene libere et in pace ac uti eisdem contra omnes personas cum donationes et gratie principum et signanter ita rationabiles meritorie atque juste stabili et eterna debeant observatione manere. Ceterum recognoscimus vobis ac tenore hujusmodi nostre carte in bona fide regia attestamur quod vos dicti venerabilis abbas et conventus nomine dicti monasterii et idem etiam monasterium habetis imperpetuum omnem jurisdictionem civilem cum pleno usu et exercicio ejusdem in castris quadra villa loco et popula supradictis nec non in castris de Sancta Oliva de Albanyana del Bornarde Masquefa in villa de Bonastre et in quadra de Moia dicte vicario Villefranche et in terminis parrochiis territoriis et pertinentiis eorundem. Et insuper in hominibus et feminis habitantibus et habitaturis nunc vel de cetero in eisdem et etiam in quibuscumque aliis personis tam privatis quam extraneis cujuscumque dignitatis status legis sexus secte et conditionis existant in castris villis loco et aliis predictis sive infra eadem contrahentes seu quasi licet in instrumentis emptionum per abbates preteritos et conventum dicti monasterii factis dudum a nostris predecessoribus dive memorie regibus Aragonum de mero et mixto imperio et alia criminali jurisdictione omnimoda predictorum implicari et vendi per inadvertentiam notariorum qui illa fecerunt dicta civilis jurisdictio videatur. Mandantes firmiter et expresse illustri Martino Dei gratia regi Trinacrie (Sicilia, triángulo) ducatuum Athenarum et Neopatrieduci primogenito nostro carissimo ac in omnibus regnis et terris nostris generali gubernatori et felici successori post dies nostros Deo propicio in eisdem ac ipsum paternali benivolentia que valemus astrictius exortando. Et insuper jubemus de certa scientia et expresse sub incursu ire nostre ac pena trium mille florenorum auri de Aragonia ejus vices gerenti in Cathaloniavicariis subvicariis Barchinone et VallensisVillefranche et Penitensis et aliis officialibus et subditis nostris presentibus et futuris ad quos mine vel in futurum spectet et dictorum officialium locatenentibus quatenus donationem et concessionem nostram hujusmodi quam in omnibus et per onmia vim et robur perpetuum volumus et decernimus obtinere firmam habeant eamque teneant et observent tenerique et servari faciant inviolabiliter cum efffectu et contra non veniant aut faciant sive fieri aut venire contra permittant aliqua ratione. Quin potius vos dictum abbatem et conventum ac idem monasterium vestrosque et ejusdem procuratores officiales aliosque ministros in possessionem vel quasi dicte jurisdictionis que vobis et dicto monasterio damus in presentium superius contentorum manuteneant cum eam sicut pretangitur adeptam fueritis et deffendant nec ullo modo in ea impediant inquietent aut perturbent vos aut dictum monasterium nec officiales procuratores aliosque ministros ejusdam vel eorum locatenentibus sed omnino cunctis oppositum attentare volentibus impediant et prohibeant viriliter et potenter. In cujus rei testimonium presentem fieri jussimus bulla nostra plumbea comunitam. Data Barchinonesecunda die augusti anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo quinto regnique nostri decimo. - Sig+num MartiniDei gratia regis Aragonum Valencie Maiorice Sardinie et Corsice comitisque Barcinone Rossilionis et Ceritanie. Rex Martinus. - Testes sunt Garsias archiepiscopus Cesarauguste Jacobus de Prades Berengarius de Capraria Petrus de Queralto Georgius de Caramany. - Sig+num Anthonii de Fonte scriptoris dicti domini Regis qui de ipsius mandato hec scribi fecit et clausit cum rasis et emendatis in lineis secunda martirii quarta constructam artificio duodecima termino proxime dicti castri et in terminis territoriis decimaseptima favor vigesima tertia superius distinctarum vigesima septima astringuntur trigesima secunda et religiosis abbati trigesima nona monasterii exercere quadragesima prima vestri quadragesima tertia bona eorum quadragesima quarta supradictos quadragesima quinta et quem seu quos volueritis quadragesima septima parte rejectis quinquagesima perpetuo et scienter quinquagesima septima et in quadra de Moia dicte sexagesima 

gratia regi sexagesima prima. Et insuper sexagesima secunda Vallensis Villefranche et Penitensis sexagesima sexta bulla nostra plumbea. - Dominus rex recognita prius per Bonanatum Petri licenciatum in decretis cui dictus dominus rex remiserat hanc videndam mandavit michi Anthonio de Fonte. - Pro. Pujol. (Pro: Protonotario).

Expulsión judíos herejes