XCIX, perg 305, 29 abril 1157

XCIX
Perg. N° 305. 29 abr. 1157

Hoc est judicium quod dederunt judices a domno Raimundo Berengarii comite barchinonensi electi in civitate llerda coram quamplurimis nobilibus viris Ermengaudo videlicet urgellensi et Arnaldo Mironis palearensi comitibus et Raimundo Fulchonis vice-comite et Guillelmo Raimundi Dapifero et Gaucerando de Pinos et Guillelmo de Castro-vetulo et Raimundo de Villa-mulorum comitoribus et episcopis barchinonensi et ilerdensi et aliis multis tam barchinonensibus quam aragonensibus seu urgellensibus clericis militibus atque burgensibus super querimoniis et responsis raciocinatis et placitatis inter vice-comitem Barchinonensem et Petrum de Podio-viridi. Judices quidem fuerunt supradicti episcopi et palearensis comes et Borrellus gerundensis judex et Guillelmus de Castro-vetulo et barchinonensis sacrista et Raimundus de Villa-mulorum et Raimundus de Podio-alto et Berengarius de Turre-rubea et Bernardus de Mossed elenensis archidiaconus et Bernardus Marcueii et Petrus Arnalli vicarius Barchinone et ex parte comitis sue racionis assertores et defensores Guillelmus Raimundi Dapifer et Petrus vicensis sacrista et ex parte Petri contra istos Guillelmus urgellensis sacrista et Gaucerandus de Pinos et Miro Guillelmi de Podio-viridi. Primum conquestus est dominus comes de supradicto Petro quod auferebat ei suum alodium quod multo labore et magnis expensis recuperaverat de manibus sarracenorum castrum videlicet de Penna-freta et de Apiera cum terminis suis addens etiam quod turpiter et percuciendo ejecerat suos homines ex isto alodio ipse Petrus. Ad hoc respondit Petrus quod quidam avunculus suus Arnallus Petri videlicet adquisierat castrum de Penna-freta per donum Raimundi Berengarii vetuli comitis barchinonensis et uxoris sue Adalmodis et filiorum suorum Raimundi Berengarii et Berengarii Raimundi ad fidelitatem ipsorum quatuor successorumque suorum sicut in scriptura adquisicionis et conveniencie resonare cognitum fuit quam in placito ostendit: castrum vero de Apiera ipse idem Arnallus Petri adquisierat a comite urgellensi Ermengaudo in alodium qui Ermengaudus adquisierat illud castrum de Apiera cum castro de Barberano per donum Berengarii Raimundi supranominati asserens hoc esse verum per scripturas quas in placito demonstravit. et in scriptura quam Berengarius Raimundi fecerat Ermengaudo continebatur quod per istum donum prefatus Ermengaudus faceret ei adjutorium et defensionem contra cunctos homines vel feminas juste sive injuste: et ob hoc defuncto Arnallo Petri predicto et filio suo evenisse hanc adquisicionem Vidiano patri suo et ex ipso per testamentum ad ipsum Petrum: asserens etiam has adquisitiones per supradictas voces longa possessione habuisse et modo in presenciarum habere ad ipsam eandem fidelitatem que in scripturis resonare videtur. Et dominus comes respondit ad hoc infirmando priorem scripturam Raimundi Berengarii vetuli videlicet ob hoc quia nomina auctorum non erant inibi subsignata manibus propriis sicut in aliis scripturis quas ipsi fecerant inveniri poterat: ipsam vero scripturam quam Berengarius Raimundi fecerat Ermengaudo comiti urgellensi dicebat et credebat non esse veram tum quia vocabit se regem Barchinone cum non esset nec locus regalis tum quia erat rasa ad dampnum auctoris tum quia non erat subsignata propria manu auctoris sicut in aliis scripturis facere solitus fuerat tum quia fuerat facta scriptura ipsa in diebus Raimundi Berengarii vetuli patris Berengarii Raimundi secundum tenorem annorum sicut resonat in ipsa eadem scriptura: et etiam dicebat Berengarium Raimundi hunc honorem neque alium habuisse vivente patre suo immo hanc eandem scripturam si veram stare constiterit factam fuisse post mortem Raimundi fratris sui quem ipse Berengarius Raimundi injuste et fraudulenter occidi fecerat (1) et ex hoc et propter hoc fuit convictus et comprobatus ad homicidam et traditorem in curia Eidefonsi regis castellanorum sicut multi hujus terre homines noverunt:

(1) Como el indulgente P. Diago quiso en su historia de los Condes de Barcelona lavar a don Berenguer Ramon II de la mancha de fratricida de Ramon Berenguer II Cap de estopa pondremos por vía de nota otra prueba de la certeza de este hecho, sacada del Cartulario grande, n.°13, del monasterio de San Cucufate del Vallés, que actualmente se custodia en este Archivo general, y dice así:
- "Cunctorum notitie significare necessarium videtur qualiter ego Raymundus Berengarii comes Del gratia barchinonensis et marchio divinis auctoritatibus obtemperare cupiens monasterium Sancti Laurentii quod a progenitoribus meis constructum ad me usque hereditaria successione pervenit ob remedium anime mee vel parentum meorum offero et dono Domino Deo et Sancti Cucuphatis octavianensi cenobio in cujus alodio vertis scripturarum indiciis probatur esse conditum. Hoc itaque Sancti Laurentii de Ipso Monte monasterium quod a principio monachos et abbatem ipsius loci fundatores habuisse constat ab ipso Sancti Cucuphatis cenobio cum omnibus ad se quocumque modo pertinentibus barchinonensi episcopo Berengario ejusdem sedis canonicis faventibus
justumque fore indicantibus sub illius jure debere permanere a quo conditionis et religionis principia noscitur suscepisse reddo et trado subdo juri et potestati pretaxati Sancti Cucuphatis cenobii quatenus ipsum Sancti Laurentii monasterium cum omnibus que in presentiarum habet vel in futurum habiturus est sub dispositione sive tuitione atque dominio abbatis monachorumque Sancti Cucuphatis in perpetuum consistat et quidquid inde facere vel judicare voluerint quod ab ecclesiastica non discrepet regula liberam in omnibus secundum Deum habeant potestatem monastica religione ibidem perpetuo vigente. Donum autem illud quod a fratricida Berengario post parricidium Tomeriensi abbati inde dicitur esse factum justitie obvium condempnatione dignum meo meorumque nobilium generali judicio habetur semper irritum. Si qua etiam cujuscumque dignitatis vel mediocritatis persona hoc nostre munificentie donum disrumpere vel inquietare presumpserit XXX purissimi argenti libras cenobio se predicto Sancti Cucuphatis componat et in antea hec donatio firma persistat contra cujus temerariam presumptionem me defensorem et ultorem atque in omnibus protectorem esse promitto et confirmo domino Deo et sancto Cucuphati ejus martyri. Actum est hoc anno dominice incarnationis LXXXXVIIII post M VII kal. Novembr.- Berengarius barchinonensis episcopus salvo jure ejusdem sedis. Sig+num Raimundi levita atque praepositus. Sig+num Stephanus levita. Sig+num Raymundi levita. Sig+num Raimundi comes. Sig+num Petri presbyteri et primicherii. Sig+num Guillelmi Raimundi Castri-vetuli. Sig+num Dorce. Sig+num Poncii Geraldi. Sig+num Bernardi Berengarii de Barberano. Sig+num Berengarii Raymundi Montiscateni. Sig+num Raymundi Raynardi.- Petrus Monachus qui hec scripsit die et anno prenotato.“ (Vide los Condes de Barcelona vindicados, tomo 2.°, pág. 116 y siguientes.)

dicens ob hoc dominus comes scripturam aliam quam Ermengaudus Arnallo Petri fecerat nec possessionem per vocem istarum scripturarum invalidarum possessam nullum valorem habere nec habuisse. Ad hec respondit Petrus de Podio-viridi scripturam Raimundi Berengarii vetuli et Berengarii Raimundi filii sui non esse minus bonas quia non erant subsignate propriis manibus auctorum quia ipsi multas alias scripturas consimilibus signis subsignatas fecerant quas firmas et stabiles ex jure stare constabat: et de rasura respondit ipsam non fecisse nec aliquem se sciente ad dampnum auctoris: et de hoc quod dominus comes dicebat scripturam factam fuisse vivente Raimundo Berengarii vetulo respondit Petrus hoc se nescire affirmando si factum foret Berengarium Raimundi prephatum honorem per donum patris sui adquisivisse. Et quia comes dicebat in sua defensione scripturam ipsam esse factam post mortem Raimundi Berengarii quem frater suus Berengarius Raimundi occidi fecerat negavit hoc Petrus asserens scripturam esse factam in vita prefati occisi facta divisione istius honoris et ob hoc valere scripturas cum sua possessione. Iterum dominus comes addidit in sua defensione quia filius Arnalli Petri
obierat intestatus et sterilis prefatum honorem ad dominum qui ipsum dederat vel ad suos heredes debere reverti secundum suam cognicionem vel secundum mores curie
Barchinonensis. Tandem auditis utriusque partis racionibus cum suis objeccionibus et deffensionibus judicaverunt predicti judices quod si dominus comes infirmare potuerit
scripturas sibi objectas per aliarum scripturarum contropaccionem manibus propriis subsignatarum vel potuerit probare scripturam a Berengario Raimundi factam ut asserit in vita patris sui Raimundi Berengarii vetuli vel potuerit probare tostibus vel scriptis fuisse iactam post mortem fratris Berengarii Raimundi prefatum honorem comiti juro debere reverti et in sua possessione manere absque aliquo impedimento libere et quiete: comite vero in his deficiente si Petrus de Podio-viridi suas scripturas confirmare potuerit per aliarum scripturarum contropaccionem sicut superius in sua defensione proposuit vel per illas alias raciones idem quod Raimundus Berengarii vetulus dedisset ipsum honorem qui continetur in ipsa scriptura a Berengario Raimundi comiti Ermengaudo facta in vita sua vel Berengarius Raimundi fecisset hoc donum vivente fratre suo facta divisione racionabiliter ipsum Petrum in sua possessione manere salvo jure comitis secundum mores barchinonensis curie de intestatis et exorchis militibus constitutos. Deinde conquestus est Petrus de domino suo comite quod ivit cum eo in narbonenses partes et in Aragonem et fecerat ibi multas perdedas et non erat paccatus neque de servicio neque de ipsis perdedes. Et dominus comes respondit quod secundum suam estimacionem per donum et emendas quas sibi fecerat Petrum debere remanere paccatum vel si non esset ad judicium stare. Super hoc judicaverunt Petrum debere probare per testes vel per averamentum secundum morem barchinonensis curie quod sibi deficit de istis perdidis et quod probaverít vel averaverit reddat ei domnus comes. Iterum conquestus est Petrus super ipso comite quod iverat secum in exercitu Lorcha cum X militibus et fecerat ei convenienciam quod daret unicuique militi XXX morabatinos per unumquemque mensem. Hoc negavit comes addens in sua defensione quod de convenienciis quas sibi fecerat pro ipso exercitu ita paccaverat eum ex suo avere quod facta paccacione nullam querimoniam ex isto exercitu super ipsum retinuit se sciente. Et Petrus respondit de predicta conveniencia comitis nullo modo fore paccatum nec confiteri se esse paccatum. Super hoc judicaverunt quod si comes probare potuerit Petrum de predicta conveniencia fore paccatum vel confiteri se fuisse paccatum comitem ex hoc in nullo sibi debitorem existere: sin autem predictus Petrus dicat per sacramentum ista duo non esse vera et facto sacramento quicquid probare potuerit quod dominus comes sibi conveniret pro isto exercitu compleat ei comes quod factum non esse constiterit. Ad ultimum conquestus est comes super predicto Petro quod fregerat suos caminos et rapuerat suis mercatoribus vel in sua defensione positis suos trossellos et suum avere et omnia que secum portabant ad dedecus et obprobrium comitis valens XX milia solidorum: quod Petrus non negavit sed dixit hoc fecisse ex absolucione criminis consilii tam comitis quam episcoporum et magnatum seu nobilium hujus patrie virorum. Et comes respondit fecisse absolucionem de conducto et armis que mitebantur in Ilerda sed de aliis causis nunquam fecisse. In hoc judicaverunt quod si Petrus probare potuerit comitem hanc promissionem fecisse vel promisisse ita plenarie ut ipse asserit ex omnibus causis comes super ipsum nichil requirat ex hoc: si vero in probacione defecerit redirigat Petrus omnia malefacta preter cibum et arma ipsis qui perdiderunt vel comiti secundum quod ipse comes judicare fecerit et obprobrium comitis secundum mores Barchinonensis curie. Conquestus iterum comes de quodam milite suo Arnallo videlicet de Uliula qui fregerat ei suos caminos et fecerat ei multa mala ex suis castris et cum suis hominibus: quod Petrus omnino de suis castris et suis hominibus se sciente negavit inferens hanc querimoniam ipsi Arnallo a domno comite esse finitam quod domnus comes de fine negavit. Judicaverunt ergo quod si Petrus de fine querimonie comitis probare potuerit nichil comes ab ipso Petro amplius ex hoc requirere debet: Petro in probacione deficiente quicquid mali domnus comes probare potuerit factum fuisse sibi vel suis ex castris Petri vel cum suis hominibus redirigat ei Petrus vel faciat ei Arnallum ad justiciam stare. Set si comes probare voluerit dicat Petrus per sacramentum non esse verum quod comes obicit. Iterum quidam milites videlicet .... conquesti sunt de supradicto Petro quod auferebat eis suas adquisiciones quas antecessores sui fecerant ex comitibus barchinonensibus sicut in scripturis quas protulerunt resonabat loca et terminos demostrantibus: et Petrus respondit suos antecessores quod ipsi clamabant a comitibus barchinonensibus per scripturas anteriores et longa possessione usque ad istud tempus tenuisse scripturas suas in placito ostendens: et prefati milites his scripturis responderunt non esse bonas nec stabiles ex objectionibus a comite illis scripturis objectis nec possessionem quam asserebat antecessores suos nec ipsum Petrum legaliter tenuisse. Super hoc judicaverunt quod si Petrus probare potuerit hoc esse verum quod asserebat tam de scripturis quam de possessione juste tenere quod possidet salvo jure comitis superius scripto secundum mores barchinonensis curie de intestatis et exorchiis militibus constitutos: si vero in probacione defecerit predicti milites habeant illud quod amitunt et querunt sicut in scripturis eorum resonare videtur. Super his omnibus judicaverunt predicti judices Petrum debere facere securitatem domino suo comiti in sua manu vel alterius et consimilem securitatem accipere ad complenda et accipienda ea que juste judicata sunt in supradicto judicio secundum legem illam in qua dicitur «ut ambe causancium partes placito distringantur que lex est in libro juris secundo titulo secundo capitulo llII° incipiens ita "Sepe negligencia judicum vel saionum." Datum fuit judicium in civitate Ilerda III kalendas maii anno incarnationis Dominice MCLVII regisque francorum Leduici junioris XX°. - Sig+num Arnalli Mironis comitis palearensis. Sig+num Guillelmi de Castro-vetulo. Sig+num Raimundi de Villa-mulorum. Sig+num Raimundi de Podio-alto. Sig+num Berengarii de Turre-rubea. Sig+num Guillelmi barchinonensis episcopi +. Sig+num Bernardi de Mosseto elenensis archidiachoni. Sig+num Guillelmi ilerdensis episcopi. Petrus Borrelli sacrista et judex. Petrus sacrista +. - Sig+num Poncii scribe qui hoc scripsit die et anno quo supra.

LXXXVII, perg 297, 15 enero 1156

LXXXVII
Perg. N° 297. 15 ene. 1156.

Notum sit omnibus quod ego Lupus pampilonensis episcopus propter plurima malefacta et dampna que injuste et sub tregua fuerant facla a Sancio rege Navarre et ab hominibus ejus comiti barchinonensi et aragonensium principi in regno aragonensi videns dampna et pericula que propter hoc iminebant terre Navarre precibus et mandato predicti regis ac nobilium virorum terre illius intravi in ostatico et in manu jamdicti comitis pro redirigendis et restituendis omnibus dampnis et malefactis que post dictam treguam supradictus rex et sui comiti barchinonensi et suis in terra ejus intulerant. Et conveni ei sub fide et ordine meo ne ab eius potestate aliquo modo discederem absque eius licencia vel permissione donec omnia supradicta malefacta in integrum ei restituerentur. Tandem quia visum est comiti quod pacta que facta fuerant sibi secundum tenorem rei non implebatur domino pape super me suam querimoniam fecit. Dominus vero papa per literas suas mihi mandavit quatenus iudicio terrachonensis archiepiscopi ac ilerdensis episcopi sicut conveneram comiti ita sibi atenderem et compelerem visis itaque literis domini pape ego Lupus pampilonensis episcopus ad dominum comitem barchinonensem ad Montem-Pessulanum sine mora perveni. Ibique recognoscens me supradictum sibi fecisse ostaticum misi meipsum in potestate sua per ostaticum et conveni ei in osculo pacis sub fide et ordine meo de manu vel potestate sua aliquo modo exirem sine sua licencia et si quandoque ipse mihi daret licenciam exeundi redirem et starem in sua potestate quocienscumque ipse mihi mandaret per se vel per nuncium aut nuncios suos. Et ut hoc totum firmius ei attenderem et complerem feci hoc totum domino comiti convenire dominum meum terrachonensem archiepiscopum et G. barchinonensem episcopum et Ortalle helenensem episcopum concedens in hoc negocio dominum papam jamdicto comiti etiam choadjutorem et hoc totum fuit factum apud Montem Pessulanum in presencia predictorum episcoporum et Guillielmi Montispessulani atque Guillielmi Raimundi Raimundi Dapiferi et Guillielmi de
Castro-vetulo ac Bernardi de Bello-loco et Raimundi de Podio-alto et Berengarii de Turre-rubea et Arnalli de Lercio ac Raimundo de Vila de mulis atque Orberti de
Castro-vetulo et Ortalli de Castra-novo et aliorum plurimorum nobilium virorum. Anno ab incarnacione Domini millesimo CLVI. XVIII kalendas februarii. - Sig+num Lupi pampilonensis episcopi. Sig+num Bernardi tarrachonensis archiepiscopi. Sig+num Guillelmi barchinonensis episcopi. Sig+num Artalli helenensis episcopi. Raimundi abbatis Sancti Rufi. Sig+num Guillelmi Montis-Pessulanis. Sig+num Guillelmi Raimundi Dapiferi. Sig+num Guillelmi de Castro-vetulo. Sig+num Bernardi de Bello-loco. Sig+num Raimundi de Podio-alto. Sig+num Berengarii de Turre-rubea. Sig+num Arnalli de Lercio. Sig+num Raimundi de Vila de mule (o mulc, normalmente pone Muls). Sig+num Arberti de
Castro-vetulo. Sig+num Artalli de Castro-novo. Sig+num Poncii scribe qui hoc scripsit. (alphabeto divisa.)

Nota: rei non implebatur: res no, no res, nada + verbo (implebatur).
Montem Pessulanum, Montem-Pessulanum, Montispessulani: (de) Montpellier, Mompeller, etc.
Turre-rubea: Torre roja, Torroja;
Monte Rubeo, Monte-rubeo: Monte Rojo, Monroyo, Mont-Roig, Monroch, etc.
Castro-vetulo: Castellvell, Castillo viejo.
Castra-novo, Castro-novo: Castelnou, castell nou, castillo nuevo (castra: castillos).
Poncii scribe qui hoc scripsit: Poncii escriba que/qui lo escribe; ho (pronunciado u) escriu.

LXIII, reg 197, fol 176, 2 septiembre 1300

LXIII.

Reg. n. 197 fol. 176. 2 set. 1300.

Jacobus Dei gratia rex Aragonum etc. universis doctoribus et magistris atque scolaribus cujuscumque scientie presentibus et futuris in studio Ilerdensi studentibus et studere volentibus salutem et gratiam ac benevolentiam suam semper. Curas nostras continue sollicitudo non deserit subjectorum sic comodis specialis quedam affectionis gratia providere ut illa precipue nutriamus pro viribus que nostre reipublice pariant utilitatem pariter et profectum. Idcirco scientiarum doctrinam per cujus austum divine res et humane disponuntur comodius in nostris subditis affectantes nuper habito super hoc diligente consilio et tractatu in civitate nostra Ilerdensi studium generale in jure canonico et civili medicina philosophia et artibus et aliis approbatis et honestis scienciis quibuscumque auctoritate apostolica nobis in hac parte concessa ac etiam nostra duximus ordinandum. Ipsam nempe civitatem ad hoc aptiorem elegimus tanquam locum comunem et quasi regnorum et terrarum nostrarum intermedium quoddam fertilitate victualium opulentum aeris temperantia moderatum aquarum et fluminum abundancia circunspectum nobilitate civium insignitum ac decente populo decoratum: unde licet eidem studio ab ipsa sede apostolica supradicta omnes indulgentie immunitates et gratie sint concesse que Tholosano studio sunt indulte quia tamen cordi nobis adhuc existit ut idem studium sic ex continuo gratiarum fomento suscipiat incrementum quod ejus palmites dilatate producantur ubique: quibusdam aliis specialibus donis et infrascriptis statutis et ordinationibus graciosis quas inferius ad perpetuam rei memoriam et ut ad nostram proferantur noticiam subnotamus disposuimus rubricare. In primis igitur volumus ac ipsi eidem studio perpetuo indulgemus quod universitas scolarium forensium qui non sint de civitate Ilerde clerici vel layci in utroque jure studentes dumtaxat habeant potestatem annis singulis sibi eligendi et creandi rectorem consiliarios ac generalem bedellum et bancarios prout sibi ad utilitatem ejusdem studii videbitur expedire: ita quod ipse rector et consiliarii similiter sint
forenses: qui rector et consiliarii illam habeant in doctoribus magistris et scolaribus cujuscumque scientie in eodem studio residentibus tam privatis quam extraneis potestatem quam in studio bononiensi et in aliis studiis generalibus habere noscuntur. Item quod idem rector et consiliarii ad comodum et utilitatem ipsius studii possint facere et ordinare statuta ac doctoribus magistris et scolaribus penas et multas imponere si ea non servaverint sive eis non obedierint prout in dictis studiis fieri consuevit. Item quod doctores et magistri tam in utroque jure quam in aliis quibuscumque scientiis in ipso studio creandi vel assumendi ad magistratus honorem priusquam assumantur in presentia rectoris ipsius studii sint diligenter private ac publice doctorum vel magistrorum et aliorum in illa scientia ad quam assumendi sunt peritorum examinationi subjecti prout in dictis generalibus studiis observatur: ita tamen quod librum et auctoritatem legendi et magistralem dignitatem suscipiant a cancellario vel ejus vicario prefato studio presidenti quem semper esse volumus et ordinamus propter honorem ecclesie et ipsius studii canonicum Ilerdensem. Quod quidem cancellarie officium volumus esse perpetuum nec propterea quia canonico Ilerdensi debemus ipsum comittere sive concedere dignitas personatus officium vel beneficium ecclesiasticum ullatenus censeatur. Qui etiam cancellarius per nos taliter institutus tali suscripcione utatur: Nos talis cancellarius studii Ilerdensis auctoritate apostolica et domini nostri domini regis Aragonum quibus fungimur in hac parte tali negocio nostram auctoritatem impertimur etc. et sic perpetuo volumus observari. Addicientes quod idem cancellarius etiam vel ejus vicarius examinationi tam private quam publice que fiet de dictis doctoribus et magistris vocari debeant ac etiam interesse. Non tamen ratione sue presencie vel auctoritatis prestade sub colore sigilli vel littere testimonialis tradende aliquid a scolari promovendo accipere vel exigere possint per se vel per alium publice vel oculte sed ejus notarius sive scriptor pro litteris et sigillis et omnibus aliis scripturis necessariis eidem negocio accipiat quod justum fuerit et secundum personarum conditionem etiam moderatum: ita quod de promovendo ad magistratus honorem in jure canonico vel civili ultra unam marcham argenti in medicina vero ultra XX solidos in aliis vero scientiis ultra X solidos ejusdem monete non possit petere vel habere pro sigillo litteris et scripturis. Item quod nullus doctor magister scolaris aut socii sive familiares vel continui domestici sui neve aliquis stacionarius bedellus librarius sive scriptor clerici vel layci qui causa morandi in ipso studio vel etiam causa vendendi libros vel pergamena ad eandem civitatem accesserint capiantur detineantur pignorentur sive marchentur in personis vel propriis bonis ipsorum veniendo stando vel redeundo pro aliquo debito antequam ad idem studium venirent contracto nisi principales fuerint debitores sive fidejussores et tunc etiam non valeant impediri detineri vel pignorari ipsis offerentibus fidanciam de directo coram judice competenti. Non etiam pro debitis in quibus antequam venirent ad studium fuerant aliis personis quam vicinis Ilerde principali sive fidejussorio nomine obligati valeant dum in eodem studio fuerint inibi conveniri immo jus repetendi domum sibi concedimus de presenti: super hoc autem sub cessionis vel alterius cause simulate colore per vicinos Ilerde nichil contra mentem hujus nostre gracie machinetur. Idemque super criminibus vel delictis que mortis penam non ingerunt per eos antequam ad studium venirent comissis volumus observari nisi jam fuissent per vicarium vel curiam et paciarios Ilerde baniti et preconizati ratione maleficiorum ipsorum. Item quod nullus predictorum capiatur vel captus detineatur in persona pro ullo levi crimine seu delicto quod penam mortis seu membri abcissionem non ingerat delinquenti dum tamen fidejussores vel caplevatores coram suo judice possint offerre idoneos contraria consuetudine vel observancia civitatis Ilerde super hoc in aliquo non obstante. Item quod nemo predictorum cujuscumque condicionis existat teneatur in exercitum vel cavalcatam regalem seu vicinalem nec etiam ad sonum vel appellitum invitus ire vel alium mittere loco sui. Item quod in hospitiis doctorum magistrorum vel scolariorum clericorum vel laycorum in eodem studio commorancium et studencium non fiat cerca vel indagatio per aliquos nostros officiales seu alias quascumque personas ratione alicujus qui diceretur ibidem latere vel ocultari nisi foret qui latere dicitur pro tali maleficio inculpatus quod mortis periculum vel membri abcissionem ingereret delinquenti vel nisi insequtus per officiales nostros aut alios de mandato ipsorum se publice recollegerit in dictorum studentium hospicio in conspectu officialium eorundem: tuncque etiam in casibus supradictis per nostros officiales paucis personis adhibitis ad id necessariis curialiter perquiratur seu etiam extrahatur sine aliqua lesione hospicii et commorancium in eodem. Item ut idem studentes in majori quiete ac firmiori securitate permaneant statuimus et ordinamus quod nullus privatus vel extraneus tam audax reperiatur quod infra loca limitanda infra dictam civitatem et ad habitacionem dictorum studencium specialiter assignanda presumat contra ipsos doctores magistros scolares eorumque familiares et omnes alios supradictos seu alias quascumque personas masculas vel feminas que causa studencium ibi permanserint movere vel incipere barayllam sive rixam nec eisdem inferre violenciam aliquam in hospiciis eorundem vel etiam extra: quod qui presumpserit si cum armis comisserit vel ipsa etiam arma contra predictos produxerit vel elevaverit solvat centum solidos jacccenses pro pena vel subeat centum açotos: et si eadem violencia fuit judicata pro invasione seu trencamento hospicii manum perdat vel centum aureos redimat: si vero citra invasionem hospicii cum gladio vel aliis armis percusserit ita quod vulnus vel livor ictus appareat solvat ducentos solidos jaccenses vel subeat CC açotos: et si autem quod absit aliquis tante presumpcionis et temeritatis extiterit quod sonum emmitendo vel multitudinem populi congregando quasi sediciosus ad hospicia studencium invadenda concitaverit gentes ex hoc contra scolares et studium materiam scandali suscitando per gul moriturus sine omni remedio suspendatur vel alia capitali pena plectatur ex qua protinus mors sequatur. Et si tamen extra limitationes dictorum locorum predictis studentibus et aliis fuerit violencia vel offensa illata solvatur inde calonia sive bannum quod fuerit appositum inter alios vicinos Ilerde inter se delinquentes: quia tamen ipsi studentes et studium sub nostra proteccione consistunt et guidatico speciali volumus ac firmiter statuimus quod quicumque privatus vel extraneus cujuscumque fuerit condicionis status aut legis doctorem magistrum vel scolarem in dicto studio studentem considerata mente in persona propria extra rixam vel citra deffensionis corporis sui tutelam atrociter verberaverit vulneraverit sive occiderit persona et bona illius sint nostre voluntati omnino supposita: nisi coram tribus testibus ut inimicum difidasse eundem prius per quinque dies ita quod doctor magister vel scolaris recepto ipso diffidamento si sue voluerit providere quieti possit petere a diffidatore securitatem sibi prestari et dari ad quam prestandam per nostros officiales compelli volumus quemlibet in persona et rebus cujuscumque fuerit condicionis status aut legis fortiter et districte. Et quia parum est in civitate jus condere si defuerit exequtor districte mandamus quod supradictis penis per nos superius appositis et expressis nulla fieri possit remissio per nostros ofiiciales sine nostra licentia speciali: immo si delinquens in premissis effugerit ubicumque fuerit infra nostram jurisdictionem repertus incontinenti ad requisitionem curie et paciariorum llerde ad ipsos per quoscumque ad quos devenerit eundem sub pena gratie nostre mandamus remitti penam pro meritis recepturum. Si autem infra III menses inventus non fuerit latitando de bonis suis que habuerit solvantur banna predicta inter nostram curiam et paciarios llerde prout alia dividenda et alias de eisdem passo injuriam plenarie satisfiat. Item concedimus doctoribus magistris scolaribus et omnibus aliis supradictis qui causa studii in dicta civitate permanserint sive clerici sive layci fuerint quod supra civilibus causis necnon etiam criminalibus que tamen mortem vel abcissionem membri non ingerunt delinquenti non possint nisi sub quo maluerint de tribus judicibus conveniri videlicet coram curia Ilerdensi vel ejusdem episcopo sive coram studii memorati rectore excepta solutione bannorum prout in sequenti capitulo declaratur. Item volumus et concedimus quod si scolares et eorum familiares continui et alii predicti inventi fuerint in maleficiis vcI cum armis infra affrontaciones locorum eis ad habitandum in dicta civitate assignandorum si de die fuerit clerici vel layci perdant arma et sine solutione alicujus banni faciant super malefactis de se querelantibus justicie complementum si vero de nocte in hujusmodi fuerint deprehensi vel cum musicis instrumentis reperti perdant arma et instrumenta. Et nichilominus si layci fuerint solvant medium bannum curie et paciariis quod vicini civitatis ejusdem in tali casu solvere tenerentur. Si autem extra locorum limites predictorum de die vel de nocte cum armis vel instrumentis fuerint inventi vel alias comisserint sive delinquerint si layci fuerint habeantur et judicentur in omnibus ut vicini: si vero clerici sint exceptis armis et instrumentis que eis auferri per officiales nostros permittimus in aliis ab episcopo vel rectore studii corrigantur. Item damus et concedimus omnibus venientibus ad dictum studium causa studendi vel ibi studencium ratione morandi quod de animalibus et saffrano et rebus aliis quas ad dictam civitatem adducent vel portaverint si contingat ipsas vendere in eadem nulla lezda pedagium vel aliqua exactio alia petatur vel exigatur ab ipsis. Si libri etiam vel pergamena causa vendendi ad dictum studium a quocumque mercatore vel alio portata fuerint vel vendita in eodem nulla similiter lezda vel pedagium exigatur. Item volumus et concedimus quod pro aliqua barata quam doctor magister vel scolaris quicumque faciat in civitate Ilerde de blado vino vel alia re quacumque licet illam rem scolaris revendat pro suo victu vel sua necessitate quod non teneantur inde solvere lezdam vel alia jura nobis ita tamen quod ille talis debeat juramentum si exactum fuerit ab eo prestare hoc ratione lucri vel mercaderie non facere nec in fraudem juris nostri aliquid machinari. Item concedimus et laudamus quod unus vel duo mercatores vel alii judei vel christiani qui tamen non sint de civitate Ilerde qui electi a rectore et consiliariis ipsius studui causa mutuandi scolaribus et studentibus in dicto studio venerint moraturi ad civitatem Ilerde quod numquam ibi manentes ratione predicta teneantur ire in exercitum vel cavalcatam seu appellitum vel exire ad sonum sive regalis sive vicinalis fuerit exercitus cavalcata vel appellitus et quod etiam de omnibus mercaturis quas ibi venderint vel negociati per se vel per suos capitalarios fuerint non teneantur per quinque annos ex nunc a festo proximo sancti Michaelis in antea numerandos prestare ullo modo nobis vel aliis in dicta civitate nisi mediam lezdam et medium peatge et medium portatge et medium mesuratge sive medios cuçolos de omnibus mercaturis quas ibi vendiderint vel fuerint negociati. Item concedimus eidem studio quod doctores magistri scolares et omnes alii superius nominati cum familia et rebus suis possint libere et secure ad ipsum studium venire et morari in ipso sub fide nostra undecumque sint etiamsi de terris inimicorum nostrorum existant vel eorum qui guerram habent nobiscum nisi forte persona suspecta: et tunc etiam tali persona daretur tempus sufficiens ad exeundum de terra nostra cum rebus suis ex quo ratione studii ostenderint se venisse. Item promittimus et convenimus vobis doctoribus magistris scolaribus et aliis supradictis quod pacta et condiciones sive conveniencias quas habebitis cum civibus Ilerde et libertates et gratias quas modo vobis conferunt et se promittunt vobis observaturos et facturos et illas etiam quas obtinere de cetero poteritis cum eisdem que quidem utilitatem vestram et bonum statum studii respiciant memorati vobis observabimus et faciemus etiam vobis presentibus et futuris per nos et successores nostros inviolabiliter perpetuo observari. Volentes ac etiam vobis ad majorem plenitudinem gratie concedentes quod in omnibus et singulis superius non expressis que alias vestram vel dicti studii utilitatem respiciant et profectum sitis pro vicinis Ilerde recepti ac etiam judicati. Has igitur immunitates et gratias vobis donamus concedimus intimamus et offerimus quoad presens vos ad idem studium velut ad sollempne convivium liberaliter invitantes firmam spem fiduciamque tenentes ac certam de liberalitate regia concepturi fiduciam quod vos et idem studium de auctore per quem vivimus et regnamus amplioribus graciis libertatibus et indulgenciis honorare disponimus in futurum. Mandantes universis et singulis officialibus et subditis nostris presentibus et futuris quod predictas immunitates gratias et ordinaciones nostras prefixas observent et faciant vobis imperpetuum inviolabiliter observari et quod circa tuicionem deffensionem et gubernacionem studii nostri Ilerdensis sint semper vigiles et intenti si de nostra confidunt gratia vel amore. Data Cesarauguste IIII nonas septembris anno predicto. - Signum + Jacobi Dei gratia regis Aragonum etc. - Testes sunt Eximinus episcopus Cesarauguste R. episcopus Valencie Eximinus Petri abbas Montis Aragonum Jacobus dominus de Xericha Petrus dominus de Ayerbe Petrus Ferrandi Berengarius de Entença Luppus Ferrench de Luna Johannes Martini de Luna Artaldus de Luna Petrus Cernelii Eximinus Cornelii Sancius de Antilione Petrus Luppi de Oteyça Petrus Guillelmi de Castilione Eximinus Petri Darenos. - Fuit clausum per Bernardum de Aversone de mandato domini episcopi.

lxiv-reg-197-fol-179-5-septiembre-1300

CLXV, perg 1 Alfonso 4 agosto 1162

CLXV
Perg. N°1 de D. Alfonso I. 4 ago. 1162.

Hoc est translatum fideliter factum. - Hec est sacramentalis condicio ultime voluntatis domini ac incliti Raimundi Berengarii barchinonensium comitis et aragonensium principis juxta quarti ordinis modum edite que instante periculo gravis infirmitatis cum scripta non fuit injuncta est Guillelmo Raimundi Dapifero et Arberto de Castrovetulo et magistro Guillelmo capellano suo ab eo ad manifestandum et corroborandum. Eapropter nos supradicti verum pariter dantes testimonium ante presenciam domini Bernardi terrachonensis archiepiscopi et Guillelmi barchinonensis episcopi et Petri ausonensis et Gaufredi dertosensis et Petri cesaraugustani episcopi et Guillelmi gerundensis et Artaldi elenensis et Martini tirasonensis et Guillelmi illerdensis et Mironis judicis et aliorum multorum terre magnatum tam aragonensium quam barchinonensium juramus per Deum vivum et verum et super sancta quatuor evangelia superque has condiciones manibus nostris jurando contingimus qui nos vidimus et audivimus et ibi presentes eramus quando predictus venerabilis comes proficiens ad colloquium constitum inter eum et romanum imperatorem apud civitatem de Thaurins gravatus infirmitate qua obiit in burgo sancti Dalmacii dum adhuc esset in sua plana memoria ac loquela ordinavit suam extremam voluntatem in suis solumodo verbis in quibus dimisit corpus suum ad sepeliendum Sancte Marie rivipollensi cum dominicatura de Mojon sicut jam sibi ante donaverat. Et dimisit filio suo majori Raimundo omnem suum honorem de Aragone et Barchinona atque universum alium suum honorem ubicumque eum habebat preter comitatum Ceritanie quem dimisit alio filio suo Petro integre cum omni honore quem Bernardus Guillelmus comes Ceritanie tenebat et habebat ad diem obitus sui in cunctis locis. Et dimisit eidem filio suo Petro senioraticum Carcasone et omnem alium suum honorem et fevum quem Trencavellus tenebat et per eum habebat. Et iterum dimisit eidem filio suo Petro suum jusquod in Narbonam habebat vel exinde ei pervenire debebat tali pacto ut hec omnia suprascripta que ei dimisit prefatus Petrus teneat et habeat per Raimundum fratrem suum majorem et exinde faciat ei hominium et fidelitatem et serviat ei. Et precepit ut totum illud quod dimisit filio suo Petro teneat Raimundus filius suus predictus donec Petrus frater ejus sit miles. Et dimisit regine uxori sue Bisuldunium et Ripas unde viveret. Et precepit quod si filius suus Raimundus obierit absque infante de legitimo conjugio omne quod ei dimisit revertatur ad Petrum filium suum et omnia que dimisit Petro statim revertantur ad Sancium filium suum minorem et faciat illas conveniencias et fidelitates et hominium Sancius Petro quas Petrus debebat facere Raimundo fratri suo. Et si jamdictus Petrus obierit priusquam Raimundus absque infante de legitimo conjugio omnis suus honor revertatur ad Sancium fratrem suum et faciat predictum hominium et fidelitatem atque servicium Raimundo fratri suo. Et si Raimundus et Petrus obierint sine infante de legitimo conjugio totus supradictus eorum honor reverteretur Sancio. Item dimisit totam capellam ecclesie Sancti Rufi que est apud Ilerdam et precepit ut omnia debita sua persolverentur de redditibus et exitibus sui honoris. Dimisit omnem suum honorem ac filios in bajulia tuicione et deffensione domini Enrici regis Anglie. Hoc totum jamdictus comes ita ordinavit suis solumodo verbis pridie nonas augusti anno ab incarnatione Domini MCLXII (1162) regni Ledoici regis junioris XXVI et post obitum suum sic stare mandavit. Deinde ingravescente langore ab hoc seculo ad Deum migravit VII idus ejusdem mensis immutata sua voluntate nobis scientibus. Hanc igitur hujus testatoris ultimam voluntatem nos jamdicti testes sicut vidimus et audimus et ab eo rogati extitimus infra VI menses coram supradictorum presencia legaliter jurejurando propriis manibus corroboramus. Late condiciones apud Oscam V idus octobris eodem anno. Sig+num Guillelmi Raimundi Dapiferi Sig+num Arberti de Castrovetulo. Ego Guillelmus ipsius domini comitis capellanus subscripsi.
- Sig+num Bernardi terrachonensis archiepiscopi. Sig+num Guillelmi Barchinonensis episcopi. Sig+num Martini tirassonensis episcopi. + Petrus ausonensis episcopus subscribo. Guillelmus Dei gracia gerundensis ecclesie episcopus subscribo. + Artalli elenensis episcopi. Sig+num Guillelmi ilerdensis episcopi. Petrus Dei gracia cesaraugustanus episcopus. Ego Gaufredus dertusensis diocesis episcopus.
- Preterea nos supradicti testes G. Raimundi et A. de Castro vetulo et G. capellanus juramus et testificamus quod supradictus venerabilis comes dum adhuc esset in sua plana memoria dimisit filio suo Petro totum feudum quod domna Ermengaudis vicecomitissa narbonensis per eum tenebat et Ugoni de Cervilione mille aureos in suo pignore de Villamajore quod jam ei subposuerat pro suo debito et ita verum esse manibus propriis juramus per Deum et hec sancta. - Sig+num Arnaldi Mir comitis pallariensis. Sig+num Petri de Castelazol. Sig+num Palasin. Sig+num Sancii Ennechons de Daroca. Sig+num Gallim Exemenes de Belgit. Sig+num Fertun Acenars de Tirassonia. Sig+num Deus ajuda. Sig+num Petro Lopez de Lusia. Sig+num Marcho de Oscha. Sig+num Petri Lopez de Luna. Sig+num Peregrini de Castelazol. Sig+num Fortunii de Stada. Sig+num Blascho Massa. Sig+num Arpa. Sig+num Raimundi de Podioalto. Sig+num Guillelmi de Cervera. Sig+num Geralldi de Jorba. Sig+num Guillelmi de Castrovetulo. Sig+num Raimundi Fulchonis Cardonensis. Sig+num Bertrandi de Castelleto. Sig+num Guillelmi de Montcada. Sig+num Arnalldi de Lerçio. Sig+num Guillelmi de Castrovetulo junioris. Sig+num Ottonis. Sig+num Bernardi de Rochafret. Sig+num Raimundi de Torroja. Sig+num Guillelmi Montispessulani. Sig+num P. regine Aragonum et comitisse Barchinone uxor jamdicti comitis que hoc laudo et propria manu mea confirmo et corroboro. + Mironis judicis. Sig+num Bernardi Marcucii. - Sig+num Ugonis de Cervilione barchinonensis sacriste qui huic testamento interfui apud Sanctum Dalmacium et hujus rei testis sum et sicut vidi et audivi ita verum esse manu propria rogatus juro et afirmo per Deum et hec sancta. - Sig+num Dominici scriptoris qui hanc voluntatem novissimam et judicium domini comitis rogatus scripsit die et anno quo supra.


Nota:
Primera vez que aparece escrito Lerçio, Lercio.
P. regine Aragonum et comitisse Barchinone uxor jamdicti comitis que hoc laudo et propria manu mea confirmo et corroboro; Petronila – Peronella - Petrvs, reina de Aragón y condesa de Barcelona esposa del (ya dicho) antedicho conde que lo laudo y de mi propia mano confirmo y corroboro.
Sanctum Dalmacium: San Dalmacio, Sant Dalmau.

XV, perg 322, Jaime I, 31 marzo 1227

XV.
Perg. N° 322. Jai.I.31 mar. 1227. (MCC vicesimo septimo)

Sit notum cunctis quod orta dissensione inter dominum Jacobum Dei gratia regem Aragonis comitem Barchinonis et dominum Montispesulani ex una parte et dompnum Ferrandum infantem Aragonis et episcopum Cesaraugustanum petentem tam pro se quam domna Sanxa Petri uxorem quondam Petri Aunesii et Petrum Cornelii et Petrum Jordanum et Atorellam ex altera super quibusdam conjurationibus et federacionibus vel empressionibus quas rex in perjudicium sui factas esse dicebat quas infringi cum instancia postulabat et super dampnis datis tam ex parte regis quam ex parte militum predictorum de quibus utraque pars satisfaccionem sibi fieri petebat et super restitucione quorundam castrorum que rex propria auctoritate post mortem P. Aunesii (Pedro II de Aragón, padre de Jaime I el conquistador) invasit quorum episcopus restitucionem ante omnia instanter petebat et super quadam summa pecunie quam rex eidem P. Aunesio (Pedro II) debebat pro qua quedam castra sibi fuerant pignori obligata quam summam pecunie episcopus memoratus tam pro se quam pro uxore quondam P. Aunesii petebat et super quibusdam aliis questionibus de quibus ad invicem contendebant: tandem pro bono pacis totum negocium precise et absolute posuerunt in manibus domini Sparagi Dei gratia terrachonensis archiepiscopi et B. per eandem episcopi ilerdensis et F. magistri milicie templi ut quidquid predicti laudatores sive arbitratores super omnibus premissis et singulis vel etiam cavalleriis ab ipso rege dictis militibus conferendis laudando vel mandando statuerent ratum et firmum ab utraque parte perpetuo haberetur: et ut laudamentum eorum majori firmitate nitatur dominus rex sub fide homagii fratri domno archiepiscopo promissit se per omnia servaturum quidquid super premissis dicti tres laudatores duxerint ordinandum. Hoc idem dictus dompnus F. et P. Cornelii et P. Jordanus et Atorella per se et valitores suos sub fide homagii eidem domno archiepiscopo facti et sacramenti corporaliter prestiti promisserunt. Nos igitur laudatores predicti de consensu partium electi visis et auditis sumatim rationibus utriusque partis et voluntatibus singulorum inquisitis et cognitis habito quamplurium sapientum consilio conjurationes factas inter milites et cives milites et milites confederaciones et empresiones penitus irritamus et instrumenta coujurationum (conjurationum ?) facta domino Regi reddi jubemus. Item volumus et mandamus quod dompnus F. faciat homagium domino regi et juret sibi fidelitatem et rex eundem F. ut patruum debeat honorare: et quia probacio dileccionis exhibitio est ipsis volumus et mandamus ut rex eidem triginta milicias sive cavallerias assignet quas eidem auferendi potestatem non habeat usque ad annum ipso F. debitum servitium secundum forum Aragonis pro ipsis cavalleriis domino regi exhibente et quod omnem rancorem et indignacionem quam contra eundem F. habuit quoquomodo dominus rex eidem remitat et dominus rex juret super IIII evangelia quod dominus F. se possit in ipsius de cetero credere et fidare. Volumus etiam et mandamus ut episcopum Cesarauguste dominus rex honoret et benigne ipsum tractet et consanguineos suos et ipsum episcopum suum et res ad episcopatum pertinentes in sua proteccione et guarda speciali recipiat et contra quemlibet manuteneat et defendat et omnem indignationem quam contra eundem episcopum conceperat quoquomodo eidem episcopo remittat in perpetuum et episcopus remittat ei versa vice. Illa vero castra et possessiones sive ville quas P. Aunesii in vita sua tantum a domino rege habebat volumus et mandamus quod domino regi restituantur infra decem dies. In illis autem villis vel castris que jure proprietatis a domino rege P. Aunesius probabiliter habuisset volumus et mandamus quod episcopus jus suum salvum habeat in omnibus et per omnia super castris terris seu villis eidem P. Aunesio vel P. Jordano vel alicui alii de parte illa per regem pignori obligatis. Item dicimus quod ipse episcopus et dompna Sancia Petri uxor quondam P. Aunesii exhibeant instrumenta omnia pignorum predictorum et rex solvat ei summam debiti que in eis est comprehensa infra decem dies eo deducto quod inde solutum est: quod nisi fecerit episcopus memoratus et domna Sancia Petri tamdiu possideant predicta
pignora quousque sit eis de summa debili plenarie satisfactum: et si aliqua castra eidem P. Aunesio pignori obligata rex teneat vel posideat vel alius nomine suo ea restituat nisi infra decem dies solverit summam debiti ut supradictum est et faciat tenere et possidere in pace absque molestacione alicujus persone. Item dicimus pro bono pacis quod fructus percepti usque ad presentem diem non computentur in sortem set habeant ex dono regis. Volumus etiam et mandamus quod dominus rex remittat P. Cornelii omnem rancorem et indignacionem quam contra eundem concepit quoquomodo et pro bono pacis assignet eidem P. Cornelio viginti cavallerias pro quibus teneatur P. Cornelius domino regi debitum servicium exhibere secundum forum Aragonis. Volumus etiam et mandamus ut Atorelle assignet quindecim cavallerias ipso Atorella debitum servicium pro eis exhibente secundum forum Aragone et remitat eidem omnem indignationem et iram quam contra eundem conceperat quoquomodo. Omnes autem predictas cavallerias assignet dominus rex singulis predictorum in loco competenti quas eisdem usque ad annum potestatem non habeat auferendi. Volumus etiam et mandamus ut P. Jordano et omnibus aliis militibus qui contra eum dicuntur extitisse et auxilium F. et civitatibus
prestitisse remittat omnem indignationem et rancorem dominus rex quas contra eosdem conceperat et omnem questionem et demandam et injuriam eisdem remittat quas contra eosdem movere poterat ratione guerre vel alicujus disensionis habite inter eos. Volumus etiam et mandamus ut omnia dampna data vel injurie illate vel neces hominum facte post mortem P. Aunesii ab ipso rege vel ex parte militum qui contra eum fuerint hinc inde penitus remitantur cum parca delicta mutua compensatione tollantur. Item volumus et mandamus ut omnes capti sive fuerint milites sive alii qui detinentur ab ipso rege vel valitoribus suis penitus absolvantur vel si ex parte militum qui contra regem fuerint aliqui capti detinentur penitus liberentur sine aliqua redempcione. Castra vero et hereditates
videlicet castellum illud quod dicitur Castro et Sanctus Medir et Angos et Junzano et Sancta Eulalia et sique alie sunt hereditates et castra que in hac guerra ab alterutra
partium fuerint occupata sint restituta illis quibus ablata fuerunt eo tamen intellecto de castro et villa de las Ceilas quod si forte rex noluerit ipsum restituere A. de las Ceilas non opponat se in aliquo contra eundem A. vel suos: et volumus quod Ferrandus et omnes valitores sui remittant cuilibet de familia regia vel creatione omnem iram
et indignationem quam contra eos conceperunt. Volumus et mandamus ut dominus rex ex jurisdictione sua det firmas treuguas omnibus militibus de regno Aragonis usque ad annum et preterea per decem dies et eas faciat inviolabiliter observari violatores etiam viriliter puniendo. Si quid vero verbum ambiguum positum est in hac carta nostre interpretacioni relinquimus declarandum et si aliquid deest hoc possimus supplere quandocumque et quotienscumque voluerimus nos tres vel etiam duo sine tercio non inquisitis partium voluntatibus immo eis contradicentibus possimus supplere si opus fuerit et interpretari si aliquid ambiguum super hujusmodi in posterum oriretur sicut melius nobis videbitur expedire. Omnia vero supradicta et singula volumus et mandamus in virtute sacramentorum et homagiorum nobis prestitorum ab utraque parte inviolabiliter observari. Actum est hoc II kalendas aprilis anno Domini M°CC° vicesimo septimo. - Ego S. Terrachonensis archiepiscopus subscribo +. - Sig+num Berengarii Ilerdensis episcopi.
- Sig+num fratris F. magistri milicie templi. - Ego Raimundus de Speluncha subscribo
sig+num. - Ego Guillermus Vitalis subscribo. - Ego Johannes de Rubicem hoc scripsi mandato supradictorum laudatorum cum litteris suprapositis in IIII linea ubi dicitur restitucionem et in V^a linea ubi dicitur precise et hoc + (signo) feci.

xvi-perg-365-jaime-i-23-diciembre-1228

14 DE FEBRERO.

14 DE FEBRERO. 

Primeramente se procedió al nombramiento de una comisión compuesta del abad de San Benito de Bages, del Caballero Juan Zabastida, y de los ciudadanos de Barcelona Miguel Dezplá y Francisco Lobets, que se encargase de concordar todos los bandos que existían en Cataluña, poniéndolos en paz o procurando que a lo menos ajustasen treguas por cierto tiempo; y luego se dio cuenta en esta sesión de los despachos que siguen:

Als molt reverents egregi nobles magnifichs e honorables senyors mossenyors los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit.
Molt reverents egregi nobles magnifichs e honorables mossenyors. A les coses en vostra letra del XII vuy a Vll hores de mati per Auger de Casal correu rebuda responents al primer que preteneu no haver informacio de les coses digmenge aci fetes sino per generalitat vos dihem que en aquella ora legida vostra letra tots nos comoguem en gran e novell pensament per esser lo avis de tanta arduitat mes ya per ço no resta ne falli en nosaltres tot assossech per efectualment complir les coses per vosaltres compostes e ordenades e axi fonch tancada la porta de nostra stacio e aquella comenada a hu de nosaltres. Entrant en delliberacio a tots paregue si de aqui exia correu per al Senyor Rey segons ere be possible perque en multitud a tard se conserve secret encorriam algun dubte de esser envergonyits e per ço en comuna sentencia fon deliberat devallar a la sglesia de Sant Jordi ordenadament e callada sens parlar ne dir mot huns a altres e axi anam fins al dit loch on de continent ab aquesta ciutat se provehi meten gent a la porta del palau ab alguns de nosaltres. Pero jatsia aço fos cuytadament ordonat nos pogue ab aquell compliment haver lo nombre de la gent que alguna distancia suficient no passas e fon circa de una hora. En aquest temps si lo Senyor Rey per correu o altrament rebe algun avis ignorat es per nosaltres sino que la absencia de sa Majestat ne pot causar algun argument als miradors e volse dir encara en lo temps que la gent fou en lo palau sa Majestat encara hi era mas que per part molt incogitada apres serie exit. Totes aquestes coses son passades axi ab la mes celeritat e cuyta que ha pogut. En la segona part de Fraga se attene quant se pogue mas ab veritat la gent ques crehie poder exir daquesta ciutat no es stada de gran part en lo nombre e disposicio pensats e axi la cosa nos pogue a prompta exequucio deduir. E com vosaltres senyors no ignorau en les coses semblants es gran diferencia del pensar al fer e per ço si sen sdevenen algunes moltes sen erren. Dels dans e inconvenients que subseguir sen speren egualment nos dolem perque en les panyores no som menys que los altres. Speram en Deu nostra virtuosa empresa ya per ço no sera menys cabada. E si per los treballs que tots ne havem ere comprovat haverhi dada algu ocasio dignament tots devem sforçar darlin alguna punicio perque on en culpa de algu sia si en aquesta hora es secret Deu no permetra cosa tant reproba sia ocultada. Al quens dieu de tots ne part no partir daci sera fet juxta vostra voluntat no oblidant empero hajau en recort aquesta embaxada esser de gran despesa e no prou fructuosa e deuse be considerar la conservacio de la bossa comuna com aquella sia nostra restauracio pus en pensament dieu deveu entrar feu sia tal respongue a tots los caps de aquests fets que no hi va poch. Los canciller vicecanciller e micer Jacme Pau partiren de aci publicament acompanyats de moltes gents e anaren Arbecha. Apres lo canciller es anat al Comdat de Prades dels altres non sabem res es presumint sien tots ensemps. En la prorogacio de la cort fins aci no se ha res innovat ne hic ha senyal de fersich res. De totes les altres particularitats subseguides fins aci sou plenament per nostres letres avisats. E sia la Sancta Trinitat proteccio de tots e direccio del negoci que prosseguim. Scrita en Leyda a XIII de febrer del any Mil CCCC sexanta hu. - A tota vostra ordinacio promptes los embaxadors del Principat de Cathalunya.

Als molt reverents egregi nobles magnifichs honorables e de molt gran providencia mossenyors los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat residents en Barchinona.
Molt reverents egregi nobles magnifichs honorables e de molt gran providencia mossenyors. Hir comptavem nou del mes corrent a deu hores ans de mitja nit per correu rebem de vostres molt grans reverencies nobleses magnificencies e honorables providencies una letra de set del dit mes fahentnos certs de la delliberacio e provisio per vosaltres ab lo gran consell unidament ab lo consell de cent jurats de aqueixa ciutat per satisfer a la fidelitat a la qual los cathalans son tenguts a la corona reyal fetes en haver lo lllustrissimo Princep e primogenit del Senyor Rey pregant e encarregantnos encontinent vos trametam cent homens de peu disposts a treballs armats e a punt en los quals haja sexanta ballesters trenta pavesats e deu ab lances largues car vosaltres los pagareu aqui lo sou per lo temps que delliberarets (occitano ets; deliberaréis; delliberareu; deliberareu) segons mes stesament en la dita letra a la qual nos referim es contengut. Rebuda la dita letra tant prest sens intervall algu aplegam lo consell lo qual legida aquella e una altra que de nostre embaxador ensemps ab la vostra havem rebuda dellibera haver los dits cent homens e dat carrech a certes persones de haver e de triarlos ben armats e a punt disposts a treball el mes prest porem vos seran tramesos e tals en disposicio per fer armes quen serets (occitano; sereu, sireu; seréis) molt be contents. Mes foren delliberades e de continent meses en execucio certes altres provisions segons per lo honorable mossen Johan Ramon embaxador per aquesta vila al qual ne scrivim seran a ple informades vostres molt gran reverencies nobleses magnificencies e honorables providencies de les quals la Sancta e infinida Trinitat sia continua proteccio. Scrita en Perpinya a X de febrer del any Mil CCCC sexanta hu. - Los consols de la vila de Perpinya a tota vostra ordinacio sempre promptes.

Als molt reverents magnifichs e de gran providencia senyors los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit residents en Barchinona.
Molt reverents magnifichs e de gran providencia senyors. Aqui va lo magnifich cavaller e molt savi mossen Miquel de Boxadors per comunicar ab vostres reverencies dels afers occorrents de present per la liberacio de la persona del Illustrissimo Senyor Primogenit. Placiaus darli fe e creença en tot ço e quant per part nostra per ell vos sera explicat e expedicio presta com los afers requiren. E sia lo beneyt Jhesus en custodia e proteccio dels tots. De Leyda a XI de febrer del any Mil CCCCLXI. - A vostres beneplacits e honor prests los pahers e prohomens de la ciutat de Leyda.

Als molt reverents egregi nobles e magnifichs mossenyors los diputats e consell en virtud de la comissio de la cort elegit e assignat.
Molt reverents egregi nobles e magnifichs mossenyors. Ir de mati hora de miga nit rebi per correu vostra letra de VII del present per la qual de continent com fon dies fiu fer la crida per los lochs acostumats de aquesta vila qui es cap de aquesta vegueria axi com per vosaltres es stat manat e deliberat. Si alguna cosa per lo dit fet occorrera necessaria de continent vos ne certificare. E manen de mi vostres grans reverencies nobleses e magnificencies ço que plasent los sia les quals la Trinitat individua tinga en sa proteccio e guarda. Scrita en Perpinya a XI de febrer del any Mil CCCC sexanta hu. - Mossenyors a la ordinacio vostres e servir prest Gabriel Girau diputat local a Perpinya.

Als molt reverent e magnifichs e de gran providencia mossenyors los deputats del General de Cathalunya residents en Barchinona.
Molt reverent e magnifichs e de gran providencia mossenyors. Ja per altra vos he rescrit daço que fins aquella hora sera pogut saber e sentir per lo dupte que aqui sera fet de gent darmes en la frontera de Lengadoch (lenga d´och, lenga d´òc, oc, hoc, lengua de Oc, sí afirmación en occitano) ni en lo comdat de Fox o en realme de França ab aquesta solament vos certifich que jatsia ab summa diligencia e vigilancia yon hage fet sentir e investigar fins açi no sich sent mes del queus he scrit. Del ques sentira per avant vostres grans reverencies e magnificencies ne seran avisades les quals manen de mi lo que plasent los sia. E sia molt reverend e magnifichs mossenyors la Trinitat Sancta vostra continua guarda. Scrita en Perpinya a XI de febrer del any Mil CCCC sexanta hu.
- A vostra ordinacio e manament prest Gabriel Girau deputat local.

Als molt egregis e honorables e savis senyors los diputats del General de Cathalunya sia dada.
Molt egregis e honorables e savis mossenyors. Ab deguda recomendacio certificam a vostres honorables savieses com havem sabuda una crida que en la ciutat de Manresa ses feta per lo diputat local mostrant certa necessitat per causa del Senyor Princep e nosaltres sentintnos de la honor de la terra e de aqueixa insigna ciutat volen atendra a totes coses a nosaltres possibles havem deliberat sentir de quina ni quanta gent podem fer aqui tramesa e sabut aquella trematem aqui los portadors de la present als quals dihen En Valenti Puig e Pere Basa los quals son homens de nostra vila e homens de siencia (ciencia; ciència en català; siénsia en chapurriau; scientia en latín) als quals han comissio de finar ab vostres honorables savieses. Placiaus darlos fe e crehença en so que de nostra part los diran.
E per la present honorables mossenyors nons occorra als sino que sempre som prests a vostra ordinacio e la Sancta Trinitat que sia en guarda de tots. De Sant Perdor () a XII de fabrer (febrer; febrero; febré) any Mil CCCCLXl. - Mossenyors. - Los jurats he prohomens de la vila de Sant Perdor qui a vostres honorables savieses molt se recomanan.

Als molt reverent egregi honorables e savis senyors los diputats e consell del Principat de Cathalunya.
Molt reverent egregi e honorables e savis senyors. Perque en los fets occorrents quiscun dia per vostres letres vehem vostres notables provisions en les quals segons vehem mostrau no fretura sentir nostra opinio ans continuament se proceheix ab vostre notable consell a exequucio de totes les coses al corrent negoci oportunes e convenients sens fernos de aquellas negun motiu e consulta e perque aquestes coses son comunes e toquen al honor e estat de tots nos semble comunament deurerse tractar nins par en aquest cas per utilitat del negoci ab sola porcio de embaxadors nos degau contentar attesa la arduitat del negoci en lo qual tots som molt necessaris per obtenir la desijada fi. Perqueus placia altrament per utilitat e ben avenir del negoci delliberar a la honor de vosaltres e nostra car servir solament per embaxadors es portar gran despesa sens que al present nous occorre faça gran fruyt e seria molta vergonya a nosaltres. Del present negoci havem pus stesament informat mossen Dalmau Volo pregamvos li doneu fe e creença com a nostres propries persones rescrivintnos sempre del vostre honor. Feta en Leyda a XI de febrer. - A vostres honor e plaer prests. - Pere archabisbe. - Comte de Prades. - Vezcomte Dilla. - G. Alamany de Cervello. - Franci Derill. - Marti G. de Cruilles. - Francesch de Pinos. - Felip Albert. - J. Episcopus Barchinonensis. - E. Episcopus Vicensis. - Pere abbas Agerensis. - M. Abbas Populeti. - Michael Periz Cononicus Ilerdensis. - G. de Queralt.

Al honorable senyer En Gabriel Girau diputat local en la vila de Perpinya e bisbat de Elna.
Honorable senyer. Si per los consols de aqueixa vila vos sera dit que per Governador o altres oficials de aqui sien fets alguns prejudicials enantaments requerireu de continent de part nostra en scrits los dits Governador e oficials o aquells dells qui los dits enantaments facen que de aquells desisten e cessen com a prejudicials e derogatoris a les generalitats del Principat de Cathalunya e drets de aquelles e lo que hajen fet en contrari a degut stat tornen. E aço façen sots virtut del sagrament e homenatge e seguretat que han prestada de obtemperar e exequir tota consulta excusacio e dilacio cessants qualsevol requestes a ells per part nostra fahedores. E farets (occitano; fareu; haréis) levar carta de la dita requesta per vostre notari. E si dins hun dia quels assignareu en la requesta no hauran aquella mesa en obra fareulos publicar lo cendema per trencadors de sagrament e homenatge ço es aquell o aquells qui exequit no hauran e per privats de son ofici. Dehim e manamvos que ho façats (occitano; faigau o faigueu; lo hagáis) axi per obra. E jatsia haguessem scrit als consols de aqueixa vila quens enviassen cent homens de peu pero apres considerat que aqueixa vila es en frontera e bonament nos deu evacuar de gent disposta a armes los haviem scrit no curassen enviarnos la dita gent de peu. Ara lo sindich lur que es aci romas nos ha significat que haureu ya procehit a conduir de la dita gent e encara fetes algunes despeses havem deliberat remetreho a la conciencia e discrecio dels dits consols que sils parra la dita gent no puga restar e sia en punt que puga prestament anar e tirar via per esser ab lo capita en tal cas scrivim al receptor pach (pague; pago; pagui) la dita gent segons li scrivim. Dada en Barchinona a Xllll de febrer del any Mil CCCCLXl. - A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya residents en Barchinona.
Apres la data. Entes empero es nostra intencio que si los dits oficials faran coses torbants lo exercici o negoci havent sguart a la liberacio del lllustrissimo Primogenit que en tals coses sian fetes les dites requestes als dessus dits.

Als molt nobles magnifichs e honorables senyors los quinze elets per lo braç militar del comdat de Rossello residents en la vila de Perpinya.
Molt nobles magnifichs e honorables senyors. Jatsia per altra vos hajam scrit quens trametesseu cent homens de peu pero apres considerat aquexa vila es en frontera e bonament nos pot evacuar de gent disposta a armes havem deliberat scriureus que sino haveu haguda ya la dita gent e no pora partir e tirar via prestament e anar la via del capita que non curasseu car aci ne havem ya prou compliment. Dada en Barchinona a XIIII de febrer any Mil CCCCLXl. - A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat a vostra honor prests.

Al honorable senyer En Gabriel Girau diputat local de la vila de Perpinya e bisbat de Elna.
Honorable senyer. Si per los consols de aqueixa vila vos sera dit que per Governador o altres oficials de aqui sien fets alguns prejudicials enantaments requirireu de continent de part nostra en scrits los dits Governador e oficials o aquells dells qui los dits enantaments facen quells desisten e cessen com a prejudicials e derogatoris a les generalitats del Principat de Cathalunya e drets de aquelles e lo que hajen fet en contrari a degut stat tornen. E aço façen sots virtut del sagrament e homenatge e seguretat que han prestada de obtemperar e exequir tota consulta excusacio e dilacio cessants qualsevol requestes a ells per part nostra fahedores. E farets levar carta de la dita requesta per vostre notari e si dins hun dia quels assignareu en la requesta no hauran aquella mesa en obra fareulos publicar lo cendema per trencadors de sagrament e homenatge ço es aquell o aquells qui exequit no ho hauran e per privats de son ofici. Dehim e manamvos que ho façats axi per obra. Dada en Barchinona a Xllll de febrer del any Mil CCCC sexanta hu.
- A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya residents en Barchinona.
Post signata. Si los consols de aqui deliberen que vinga de gent de peu nosaltres ho rematem a lur voler. Ensemps ab ells veurets (occitano; veureu; voreu; veréis) en lo acordament e que sien de bona disposicio e que vinguen spatxadament. E scrivim al receptor En Johan Giginta queus done lo que sera obs per ferlos alguna bestreta del sou de dos mesos. Farets (occitano; fareu; haréis) letra al receptor en la manera que ya scrit vos havem e trametreu memorial de aquells a qui haurets (occitano; habréis; haureu) feta bestreta.

Al molt egregi senyor lo compte de Modica capita general del exercit del Principat de Cathalunya.
Senyor. Per nosaltres vos son stats tramesos molts dels per nosaltres elegits en caps de cinquantenes segons haureu vist per los albarans a vos tramesos e perque millor vos senyor siau informat de tots los elets per nosaltres vos trametem dins la present interclus hun memorial ab tota la nomina dels elets per caps de cinquantenes. E axi senyor en aquells e no a altres vos assignareu en caps de cinquantenes com axi sia stat per nosaltres deliberat. E aço senyor nosaltres vos ho haurem a complacencia. Scrita en Barchinona a Xllll de febrer any Mil CCCCLXI. - A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat a vostra honor prests.

Nomina dels capitans de cinquantenes.
Mossen Pere Johan Faena. - Mossen Pere Thomas. - Francesch Buçot alias de Sitges.
- Pere Pujades. - Johan Cesances. - Luis Colom. - En Cabanyelles. - Rafael Sampso.
- Nestrada. - Arnau Pol. - Francesch de Montbui. - Simon de Çamaso. - Francesch Beuda. - Johan de la Geltrull. - Frances Marquet. - Galceran del Boch. - En Montergull. - Arnau Dusay. - Johan Eymerich. - Sabastida de Millars. - Galceran de Cruilles. - Berenguer de Paguera. - Johan Torrelles de Martorell. - Sabastida Corsa. - Johan Ponç Despapiol.
- Aymerich de la Via. - Johan Çapila. - Barthomeu Alamany. - Luis Oliver. - Barenguer Sayol. - Miquel de Montornes. - Berenguer de Castellvi. - En Girgos. - En Baubes. - Johan de Claramunt. - Aygaviva. - Berenguer Luch. - Ripoll de Manresa.

Als molt honorables e savis senyors los consols de la vila de Perpinya.
Molt honorables e savis senyors. Apres que vos haviem scrit nos trametesseu cent homens de peu per lo exercit ques fa per aquest Principat a liberacio de la persona del Senyor Primogenit havem consideracio que aqueixa terra era frontera e que no era saludable vacuarla de tal gent. Mes considerant la distancia del loch e per quant açis troba assats de la dita gent de peu vos scrivim segonament que nons curasseu aquella trametre. En apres havem rebuda vostra letra ha parlat ab nosaltres lo honorable mossen Johan Ramon qui es açi embaxador vostre dientnos que per vosaltres era fet aqui preparatori de la dita gent e que molts dells se eren provehits darmes e altres coses per anar al dit exercit e si han a romanir no sera sens lur dan e greuge. De aço es feta paraula en nostre consell e delliberat esser a vosaltres scrit e remes a les consciencies vostres que si conexereu que la dita gent romanint fos per aço interessada e prejudicada e venir volran que vinguen en nom de Deu e aquella part dells que venir vullen. Veritat es que sis pora scusar ho haurem a complacencia e plaer per quant ne havem assats e volriem molt attendre e guardar les peccunies del General e no fer despeses superflues pero hon vosaltres ho vullau es delliberat ne siau complaguts e passara al vostre voler. Som be certs hi attendreu com a cosa que a tots toqua. E on de tot en tot dellibereu ells vinguen els convinga fer bestreta nosaltres scrivim al diputat local que aquella faça. En lo desempatxament de aquells apellareu lo dit diputat local. En laltre que per lo vostre embaxador nos es dit del Gobernador e oficials si fer volien alguns enantaments nosaltres scrivim al dit diputat local los faça requesta que de tals enantaments desisten com a prejudicials als drets de les generalitats o hon fer no vullen li scrivim los faça publicar per trancadors de sagrament e homenatge e privats de llur ofici. E sia molt honorable e savis senyors la Sancta Trinitat vostra guarda. Dada en Barchinona a Xllll de febrer del any Mil CCCC sexanta hu. - A. P. abat de Montserrat.
- Los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat a vostra honor prests.

Al honorable senyor En Johan Giginta receptor de les entrades o exides del General en vila de Perpinya.
Receptor. Nosaltres remetem a voluntat dels consols de aqueixa vila si volran trametre gent de peu o no. Si delliberaran trametren e hauran obs alguna part del sou de dos mesos per bestreta fins sien aci liurau la quantitat qui hi sia obs al diputat local ab letra sua a nosaltres dreçada en la manera que jaus havem scrit de la gent de cavall. Dada en Barchinona a Xllll de febrer del any Mil CCCCLXI. - A. P. abat de Montserrat. - Los deputats del General de Cathalunya residents en Barchinona.

Als molt honorables e savis senyors los pahers de la ciutat de Leyda.
Molt honorables e savis senyors. Lo honorable En Johan Ferrer ciutada de Barchinona qui ha carrech de algunes coses en lo exercit de aquest Principat vos explicara dites coses de les quals es stesament informat per letra nostra. Pregamvos li doneu crehença com a nostres persones e vullau per obra fer segons de vosaltres fermament crehem.
La Sancta Trinitat molt honorables e savis senyors vos tinga en guarda sua rescrivintnos ço queus placia. Dada en Barchinona a XIIII de febrer del any Mil CCCC sexanta hu.
- A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat.

LXVIII, reg 197, fol 181, 5 septiembre 1300

LXVIII. 

Reg. n.197, fol. 181. 5 set. 1300.

Nos Jacobus etc. attendentes fidem et legalitatem ac tue merita probitatis quibus tu Andreas de Espenso clericus conjugatus Ilerde apud nos quorundam fidedignorum
testimonio comendaris: officium generalis bedelli et stacionarii nostri studii Ilerdensis per nos de novo fundati tibi concedimus et donamus tenendum et exercendum in ipso studio per te vel alium loco tui ad hoc idoneum toto tempore vite tue ita quod te in ipso officio bene et legaliter ad utilitatem dicti studii habeas et quod in quaterniis et peciis ac aliis que ad usum scolarium bedelli studiorum bononiensis et tholosani tenere consueverunt te adeo exhibeas infra tempus competens copiosum quod scolares inde reputare debeant se contentos facto tibi ad hoc per cives Ilerde prout per eos vobis promissum extitit adjutorio competenti. Post vitam vero tuam volumus quod electio bedelli et stacionarii in ipso studio generali rectori et universitati dicti studii nobis et successoribus nostris irrequisitis prorsus pertineat prout in privilegio per nos super hoc et quibusdam aliis studio sepedicto concesso plenius continetur. In cujus rei testimonium presentem cartam fieri et sigillo nostro apendicio jussimus comuniri. - Data Cesarauguste ut supra.

lxix-reg-198-fol-207-12-octubre-1300

LXII, reg 1197, fol 275, 1 septiembre 1300

LXII.

Reg. n.° (no se ve si es un 1)197. fol. 275. 1 set. 1300.

Jacobus Dei gratia rex Aragonum Valencie et Murcie comes Barchinone. Dilectis ac fidelibus suis paciariis et probis hominibus ac toti universitati civitatis Ilerde presentibus et futuris salutem et gratiam. Dum noster curis animus agitatur assiduis quam nobis sit utile quam decorum viros erudire prudentes per semina doctrinarum qui per studium prudentiores effiecti Deo nobisque complaceant ac regnis et terris nostris quibus Deo propicio presidemus fructus afferant salutares: ad id precipue curas nostras dirigimus per quod viris eisdem scientiarum quarumlibet honestarum apud nos alimenta condantur ut nec potissime nostros fideles et subditos pro investigandis scientiis naciones peregrinas expetere nec in alienis ipsos opporteat regionibus mendicare. Cum igitur sanctissimus in Christo pater ac dominus dominus Bonifacius papa octavus per speciale privilegium nobis hoc sitientibus duxerit concedendum ut in aliqua civitate vel loco terre nostre insigni fundare vel ordinare possemus studium generale et quod idem studium postquam per nos existeret ordinatum eisdem graciis privilegiis et indulgenciis gauderet omnino que a sede apostolica Tholosano studio sunt concesse prout in ipso privilegio plenius continetur: nos habito diligenti tractatu et consilio pleniori super eleccione loci quo posset comodius idem studium ordinari ad civitatem Ilerde velut hortum fertilitatis et fecunditatis conclusum ac fontem deliciarum signatum qui quasi quoddam intermedium terrarum ac regnorum nostrorum existit occulos nostre considerationis super hoc vigiles duximus dirigendos. Ad ejus namque reformationem ac statum laudabilem tanto diligencius et specialius aspiramus quanto civitatis ejusdem ac vestram honorabiles cives antiquam nobilitatem legalitatem et fidem ac grata pariter et accepta predecessoribus nostris nec minus nobis per vos impensa servicia ad nostram crebrius memoriam revocamus. Per nos igitur et omnes successores nostros volentes civitatem eandem hujusmodi gratie nostre prerogativa potiri tantique honoris titulis decorari gratis et ex certa scientia civitatem predictam auctoritate apostolica qua fungimur in hac parte ac etiam nostra ad generale studium pre ceteris locis et civitatibus terre nostre eligimus de presenti ac etiam ordinamus volentes ac firmiter statuentes ut in ipsa civitate sit studium generale de cetero tam in jure canonico quam civili medicina philosophia et artibus ac quibuslibet facultatibus aliis et approbatis scientiis quibuscumque: ita quod de cetero nulla persona cujuscumque preheminencie dignitatis condicionis status aut legis existat tam audax reperiatur quod in aliquo loco terre et dominationis nostre ubique citra mare habite vel Deo auctore in futurum habende jura canonica vel civilia aut libros medicine sive philosophie audeat vel presumat aliquibus scolaribus legere vel docere neve scolares quicumque presumant infra terram et dominationem nostram alibi quam in nostro studio Ilerdensi jura canonica vel civilia scientiam medicine seu philosophie a quocumque causa leccionis audire alioquin
iram et indignacionem nostram et penam mille aureorum tam legentes quam audientes quotiens convenerint se noverint incursuros presenti statuto seu privilegio nichilominus in suo robore duraturo. Et quia cordi nobis existit idem prosequi studium continuis graciis et favoribus oportunis illas ad presens libertates et gracias ac indulgencias qualescumque que a sede apostolica Tholosano studio sunt concesse ipsas eidem studio Ilerdensi doctoribus et magistris ac scolaribus ibidem studentibus et studere volentibus auctoritate apostolica atque nostra de regie liberalitatis beneficio concedimus et donamus ac etiam confirmamus: intendentes in posterum prout temporum et negociorum exegerit qualitas eidem studio et scolaribus de libertatibus et immunitatibus et graciis continuis liberaliter providere quibus idem magis proficiat studium incrementum. Hoc igitur donum sollempne nos rex prefatus mente gratuita ac etiam corde bono vobis dilectis et fidelibus nostris paciariis probis hominibus ac toti universitati Ilerde presentibus et futuris per nos et omnes successores nostros offerimus concedimus et donamus prout melius et plenius dici et intelligi potest ad vestrum et dicte civitatis commodum et vestrorum ut scilicet dictum studium generale in ipsa civitate habeatis gubernetis ac etiam ordinetis: salvis semper privilegiis et graciis per nos vel successores nostros concessis eidem studio seu etiam concedendis et salvis pactis et conventionibus per nos eidem promissis atque concessis et concedendis et omnibus aliis nostris preceptis et ordinationibus quibuscumque qui ad utilitatem ipsius studii ilerdensis nobis et successoribus nostris necessarie videbuntur. In cujus rei testimonium presentem cartam concessionis et donationis de dicto studio vobis concedimus ac nostra bulla plumbea tradi precipimus comunitam. Data Cesarauguste kalendas septembris anno Domini millessimo trescentessimo. - Signum + Jacobi Dei gratia regis Aragonum. - Testes sunt Eximinus espiscopus Cesarauguste R. episcopus Valencie Eximinus Petri abbas Montisaragonis Jacobus dominus de Xericha Petrus dominus de Ayerbe Petrus Ferrandi Berengarius de Entença Lupus Ferrench de Luna Johannes Martini de Luna Artaldus de Luna Petrus Cornelii Eximinus Cornelii Sancius de Antilione Petrus Lupi de Oteyça Petrus Guillermi de Castilione Eximinus Petri de Arenos et plures alii ibidem ad generalem curiam congregati. - Fuit clausa per Bernardum de Aversone de mandato domini episcopi.

lxiii-reg-197-fol-176-2-septiembre-1300