Mostrando las entradas para la consulta regno ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas
Mostrando las entradas para la consulta regno ordenadas por relevancia. Ordenar por fecha Mostrar todas las entradas

lunes, 10 de junio de 2019

Tomo I, texto XXXVIII, Carlos III Navarra, rey Martín de Aragón


XXXVIII.
Reg. 2252, fol. 123. 21 de octubre de 1409.

Rey muy caro e muy amado hermano. Con muy gran crebamiento de corazon nos conviene soven renovar la dolor que havemos de la trista et muy dolorosa muert de nuestro primogenito e fijo vuestro el rey de Sicilia de gloriosa recordacion e agora no menos quando nos conviene scrivir de los afferes que tocan nuestra muy cara fija e vuestra la reyna de Sicilia su muger la qual ell sobre todas cosas amava e nos por conseguient amamos aquella tanto como en vida del dito rey su marido faziamos e la havemos e havremos todos tiempos por fija nuestra muy cara: e es muyto consonant a razon quar nos la li esleimos por muger e la saquemos de la vuestra casa paternal e la embiemos al dito nuestro primogenito por reyna e muger suya. Rey muy caro y muy amado hermano porque a vos sea bien cierto que todo lo que desuso es contenido no solament lo havemos a corazon antes de feyto lo hemos metido en buena execucion significamosvos que encontinent sabida por nos la dita muert muy dolorosa ordenemos que la dita reyna fija vuestra et nuestra fos regidora e lugartenient nuestra en el regno de Sicilia en aquella maniera que era vivendo el dito rey de Sicilia su marido e ahun con muyto mayor e amplo poder e ordenamos ahun mas que ella estea en aquellas ciudades villas e lugares e vaya por todas aquellas partes del regno que mas li plazeran liberament e assin como ella esleira e que le sea feyta aquella honor e obediencia que a nos seria feyta si eramos personalment en aquell regno en el qual con la ayuda de nuestro Senyor Dios entendemos pasar muy prestament por visitar la dita reyna e poner aquell en buen estado. Porque rey muy caro e muy amado hermano en caso que a la dita reyna fija nuestra et vuestra muy cara plazera aturar e remaner en el dito regno de Sicilia nos ne havremos muy gran plazer e consolacion e li faremos fazer en aquell tanta honra como a nos mesmo: e si no hi querra remaner mas passar en estas partes nos la faremos bien e honorablament acompanyar e despues si querra estar en nuestra cort havremosne muy grant placer e la havremos e tractaremos como a fija nuestra muy cara: e si mas querra tornar en vuestro regno nos la faremos acompanyar en tal manera que sera devidamente satisfeyto a vuestra honra e a la nuestra e a la suya. De todas estas cosas rey muy caro e muy amado hermano e de otras provisiones que sobre este feyto havemos mandado fazer vos pora informar mossen Arnau de Luça al qual ne havemos dito nuestra intencion. Rey muy caro e muy amado hermano la sancta Trinidad sea vuestra continua proteccion. Dada en Barchinona dius nuestro siello secreto a XXI dia de octobre del anyo de la natividat de Nuestro Senyor mil CCCC nueve. - REX MARTINUS. - Dominus rex mandavit michi - Bernardo Medici. - El rey Daragon hermano vuestro (1).

(1) Habla con el rey don Carlos el noble de Navarra.
https://es.wikipedia.org/wiki/Carlos_III_de_Navarra

Carlos III, el noble, Navarra, Detalle de su escultura yacente en el sepulcro de la Catedral de Pamplona (Janin Lomme de Tournai, 1416)
Carlos III, el noble, Navarra, Detalle de su escultura yacente en el sepulcro de la Catedral de Pamplona (Janin Lomme de Tournai, 1416)

Ver documento de adopción de Jaime I y el rey don Sancho de Navarra (siglo XIII) para comparar el estilo y vocabulario de los dos documentos.

sábado, 29 de febrero de 2020

CI, legajo cartas reales, 89, 12 junio 1359

CI. 
Leg. de cartas reales. Núm. 89. 12 jun. 1359.

(Nota: Aragon aparece sin tilde, como todas las demás palabras del texto, lo dejo como Aragón con tilde).

Don Pedro por la gracia de Dios rey de Castiella de Toledo de Leon de Gallisia de Sevilla de Murcia de Jahen del Algarbe de Algecira e senyor de Molina. A todos los conceios alcailles jurados jueses justicias meerinos alguaciles et otros oficiales de todas las çibdades et villas et lugares de mios regnos asi a los que agora son como a los que seran daqui adelante o a qualquier o a qualesquier de vos que esta mi carta fuere mostrada o el traslado della signado de escrivano publico sacado con autoridad o de juez de alcaille salud et gracia. Sepades que en las posturas o avenencias que fueron fechas entre mi et el rey de Aragon que se firmaron en quatro dias del mes de octubre que agora paso de la era de mill et trescientos et noventa annos se contiene que yo ni el non consintiesemos dende adelante acoger ni mantener en los nuestros regnos et senyorios ninguno que dende adelante fuese dado por alguno de nos por traidor o por alevoso o por fechor de algun maleficio e si alguno lo tomase que lo mandase prender et entregar al rey que lo dese por traydor o por alevoso o por fechor de maleficio seyendo dello segurado. Otrosi que non consintiese acoger ni mantener el rey de Aragón en sus regnos et senyorio ninguno ni ningunos de los que yo havia dado fasta aqui por traidores que eran en el mio senyorio o en otra parte fuera del regno de Aragón et en qualquier otro regno o tierra que fuesen et si entrase de aqui adelante en Aragón que los mandase prender el rey de Aragón et entregarlos a mi seyendo dello segurado. Otrosi que yo non consintiese acoger ni mantener en los mios regnos et senyorio a ninguno ni ningunos de los que fueran dados fasta el dicho dia por traidores por el rey de Aragón que eran en el senyorio del rey de Aragón o en otra parte del regno de Castiella o en qualquier otro regno o tierra que fuese: et si y entrasen dende adelante que los mandase prender et entregar al rey de Aragón enviandome requerir dello segunt que mas cumplido uviere e en las dichas posturas et avenencias se contiene. Et agora el dicho rey de Aragón enviome rogar quel mandase dar mis cartas para vos en esta razon salvo contra aquellos que estavan al dicho tiempo en que se firmaron las dichas avenencias o estuvieron despues o estan con la reyna donna Leonor mi tia o con los infantes sus fios o con alguno dellos fuera del senyorio de Aragón o con ellos o sin ellos en Albarrazin o en Orihuela o en Alacante o en Guardamar o en Elche o en Crevillen o en Valdaiosa o en qualquier lugar que los dichos infantes o alguno dellos an de Sexona adelante contra el regno de Murcia o en sus terminos de cada uno destos lugares. Et yo por guardar la amistat et las posturas et avenencias que se fizieron entre mi et el dicho rey en esta razon tengolo por bien. Porque vos mando vista esta mi carta o el traslado della signado como dicho es a cada uno de vos que cada que fueredes requeridos de parte del dicho rey de Aragón o de sus oficiales en razon de los quel dicho rey dio desdel dicho dia que fueron firmadas las dichas avenencias o diere por traidores o alevosos o por malfechor por si o por sus oficiales de algun maleficio o malfectura segunt que en las dichas posturas et avenencias se contiene como dicho es que los dedes et entreguedes luego a quien el dicho rey de Aragón o sus oficiales vos enbien requerir sobresta razon et non gelos enbarguedes ni comtralledes. E otrosi si alguno o algunos de los que el dicho rey de Aragón dio por traidores ante del dicho dia que se firmaron las dichas avenencias et a ese tiempo non eran en el mi senyorio et agora estan y et fueredes requeridos como dicho es: mandovos que gelosentreguedes pero que non entreguedes alguno ni algunos de los que estavan en el dicho tiempo que se firmaron las dichas avenencias o estuvieron despues o estan con la dicha regnadonna Leonor o con los infantes sus fijos fuera del senyorio de Aragón o con ellos o sin ellos en los dichos lugares et en sus terminos como dicho es. E si los que esto ovieren de veer por el dicho rey de Aragón o por sus officiales que vos vinieren requerir sobresta razon vos dixieren que era mester conpanyias de pie o de cavallo para que vayan con ellos et con los que levaren para que los pongan en salvo de un logar en otro fasta en el senyorio del dicho rey de Aragón: que les dedes companyias de pie o de cavallo las que ovieren mester para que vayan con ellos de un lugar a otro et los pongan en salvo en el senyorio del dicho rey de Aragon como dicho es dando ellos a los que para esto les daredes la costa ajustada: et non fagades ende al por ninguna manera so pena de la mi merced et de seiscientos maravediz d .... a cada uno de vos. Et de como esta mi carta vos fuere mostrada et la cumplieredes mando a qualquier escrivan publico que por esto fuere llamado que de ende al que vos la mostrare testifique signando con su signo para que yo sepa en como conplides nuestro mandado et non faga ende al so la dicha pena la carta leyda .... Dada en Valladolit dose dias de junyo era de mill et trescientos et noventa et VII. - Yo Diego Ferrandez la fiz escrivir por mandado del rey. - Alvar Ferrandez. - Esta signada y sellada en su dorso con las armas de Leon y Castilla.

cii-reg-1081-fol-1-2-diciembre-1368

jueves, 20 de febrero de 2020

LXXII, perg 220, fol 41, 28 junio 1321

LXXII. 
Perg. n. 220. fol. 41. 28 jun. 1321.

Noverint universi quod nos Jacobus Dei gratia rex Aragonum Valencie Sardinie et Corsice ac comes Barchinone attendentes dudum composicionem seu transaccionem factam fuisse inter illustrem dominum Petrum bone memorie regem Aragonum patrem nostrum ex una parte et illustrem Jacobum felicis recordacionis regem Majoricarum
patrem vestri illustris Sancii regis Majoricarum comitis Rossilionis et Ceritanie ac domini Montispessulani karissimi consanguinei nostri ex altera super regno Majoricarum insulis Minorice et Evice et aliis insulis eidem regno adjacentibus et super comitatibus et aliis terris ipsius Majoricarum regis: in qua quidem composicione seu transaccione dictus rex Majoricarum inter alia convenit et promissit quod heredes et successores sui tenerentur eidem domino regi Petro et suis dare potestatem de civitate Majorice nomine et vice totius regni Majoricarum insularum Minorice et Eviçe et de villa Podiiceritani (Puigcerdà ? Podii : puig, pueyo, ceritani: Cerdanya) nomine et vice Ceritanie et Confluentis et de villa Perpiniani nomine comitatus Rossilionis et terrarum Vallispiri et Cauchiliberi (Colliure?) et de castro de Omelacio nomine et vice vicecomitatus de Omeladesio et quod etiam omnes heredes vel successores dicti regis Majoricarum tenerentur semel quolibet anno cum essent requisiti ire ad curiam dicti domini regis Petri et suorum in Cathalonia nisi tunc quando requirerentur essent in regno Majoricarum: que composicio seu transaccio fuit postmodum inter nos et eundem Jacobum regem Majoricarum et subsequenter inter nos et vos dictum Sancium regem Majoricarum iterum renovata prout hec et alia in instrumentis de dictis composicione seu transaccione et ejus renovationibus confectis plenius continentur: et nunc vos dictus Sancius rex Majoricarum existendo nobiscum in curia quam cathalanis celebramus in civitate Gerunde ad quam per nos requisitus venistis juxta convenientias supradictas gratiam pecieritis per nos vobis fieri videlicet quod faceremus vos franchum in tota vita vestra a veniendo ad curiam nostram et nostrorum et de dandis potestatibus supradictis: idcirco pensatis vinculo sanguinis et mutue dilectionis sinceritate quibus vicissim annectimur per nos et nostros graciose concedimus vobis dicto Sancio regi Majoricarum presenti et recipienti quod in tota vita vestra sitis franchus exceptus pariter et immunis a veniendo ad curiam predictam nostri et nostrorum et a dandis potestatibus antedictis ita quod vos dum vixeritis non veniatis nec venire teneamini ad dictam curiam nostri et nostrorum nec dare nobis aut nostris potestates jamdictas in vita vestra ut superius est jamdictum: post obitum vero vestrum heredes seu successores vestri in dictis regno comitatibus et terris veniant et venire teneantur ad curiam nostram et nostrorum predictam et dare dictas potestates bene et complete secundum dictas composicionem seu transaccionem et renovaciones ejus que in hiis et aliis in omnibus et per omnia in suo robore remaneant et vigore. Et nos infans Alfonsus primogenitus et heres dicti domini regis Aragonum per nos et heredes ac successores nostros laudamus et approbamus omnia supradicta jurantes in anima nostra per Deum et ejus sancta quatuor evangelia manibus nostris corporaliter tacta quod ea omnia tenebimus et servabimus et non veniemus aliquo tempore contra ea. Ad hec nos Sancius Dei gratia rex Majoricarum comes Rossilionis et Ceritanie ac dominus Montispesulani predictus recipientes cum gratiarum actione a vobis serenissimo
principe domino Jacobo rege Aragonum Valencie Sardinie et Corsice ac comite Barchinone predicto gratiam prenotatam quom nobis facitis de non veniendo ad dictam curiam et de non dandis dictis potestatibus dum vixerimus ut superius continetur promittimus per nos et heredes seu successores nostros in dictis regno Majoricarum comitatibus et terris vobis dicto domino regi Aragonum presenti et recipienti et vestris ac notario infrascripto tanquam publico persone stipulanti et recipienti pro illis quorum interest vel poterit interesse quod post obitum nostrum dicti heredes seu successores nostri venient et teneantur venire ad curiam vestram et vestrorum et dabunt ac dare teneantur vobis et vestris potestates predictas bene et complete secundum composicionem seu transaccionem predictam et ejus renovaciones superius expressatas sicut in predictis instrumentis ex composicione seu transaccione ac renovacionibus predictis confectis melius et plenius continetur: que composicio seu transaccio et renovaciones ejus predicte remaneant in hiis et aliis in omnibus et per omnia in suo robore et vigore. In quorum testimonium nos predicti reges et infans presens publicum instrumentum per litteras divisum inde fieri jussimus et sigillis nostris pendentibus comuniri. Acta fuerunt hec in civitate Gerunde in domo predicatorum quarto kalendas julii anno Domini MCCCXX° primo. - Signum + Jacobi Dei gratia regis Aragonum Valencie Sardinie et Corsice ac comitis Barchinone qui hec concedimus et firmamus. - Signum + Sancii Dei gracia regis Majoricarum comitis Rossilionis et Ceritanie ac domini Montispesulani predicti qui hec concedimus et firmamus. - Signum + infantis Alfonsi predicti primogeniti et heredis antefati domini regis Aragonum qui hec concedimus firmamus et juramus. - Testes hujus rei sunt qui presentes fuerunt inclitus dominus infans Petrus filius dicti domini regis Aragonum inclitus dominus infans Raimundus Berengarii filius ejusdem domini regis Aragonum Raimundus Valencie episcopus dicti domini regis Aragonum cancellarius Raimundus Fulchonis vicecomes Cardone Berengarius de Vilariacuto Bernardus de Serriano Petrus de Fonolleto vicecomes de Insula (vizconde de Illa, Dilla) Guillelmus de Caneto senescalcus Berengarius Maynardi canonicus Narbone cancellarius Berengarius de Petrapertusa tenens locum in Montepesulano Petrus de Pulcrocastro majordomus Hugo de Tacione portarius major Nicholaus de Sancto-Justo thesaurarius et Jacobus Scuderii scriptor predicti domini regis Majoricarum Bernardus de Fonollario miles gerens vices procuratoris in Cathalonia pro predicto domino infante Alfonso Petrus Marti thesaurarius dicti domini regis Aragonum Guillelmus Oulomarii judex curie memorati domini infantis Alfonsi. - Fuerunt clausa per Bernardum de Aversone notarium domini regis et publicum per totam terram ipsius domini regis: et est certum quod de mandato dicti domini regis Aragonum dictus Bernardus de Aversone tradidit manualiter dicto regi Majoricarum intus domum fratrum minorum Gerunde ubi hospitabatur alterum ex dictis instrumentis perfectum et clausum et sigillatum sigillis pendentibus ipsius domini regis Aragonum et dicti regis Majoricarum et incliti infantis Alfonsi predicti consimili retento pro parte domini regis Aragonum.

lxxiii-reg-221-fol-149-20-diciembre-1321

domingo, 9 de junio de 2019

Tomo I, texto XXV, testamento rey Martín de Sicilia


XXV.

Pergaminos de don Martín, n.° 454. 23 de julio de 1409.

In Christi nomine noverint universi: Quod nos Martinus Dei gratia rex Sicilie Athenarum et Neopatrie dux serenissimique domini regis Aragonum primogenitus ejusque regnorum et terrarum generalis gubernator corporali egritudine detentus nostro tamen sensu memoria et intellectu ac firma loquela consistentes nostrum facimus testamentum per modum sequentem. - Imprimis instituimus et ordinamus nostrum heredem universalem in omnibus et singulis bonis nostris tam posessis quam quasi posessis mobilibus et immobilibus corporalibus et incorporalibus ubicumque et qualitercumque melius apparentibus et specialiter in regno Sicilie et insulis coadjacentibus ac ducatum Athenarum et Neopatrie cum omnibus juribus regalibus jurisdictionibus et pertinentiis universis serenissimum dominum regem Aragonum patrem et dominum nostrum carissimum salvis legatis et fideycommissis infrascriptis. - Item paternali afectione ducti instituimus nostrum heredem particularem carissimum filium nostrum don Fredericum natum ex nobis tunc soluto et Tarsia muliere soluta in comitatu de Luna sito in regno Aragonie ad nos spectante ex successione quondam serenissime domine regine Aragonie matris nostre carissime cum omnibus jurisdictionibus vassallis et juribus universis ad dictum comitatum pertinentibus necnon et in omnibus aliis bonis tam castrensibus quam feudalibus et paganicis quam aliis juribus quibuscumque ad nos spectantibus ex successione materna quondam serenissime regine predicte. - Item si contingat ex hac infirmitate decedere volumus et ordinamus quod illustris regina Blanca consors nostra carissima sit et remaneat vicaria in predicto regno Sicilie et ipsum regat gubernet et conservet ut vicaria generalis remanentibus in consilio fratre Alamanno de Foxa priore Messane et preceptore Montissoni Lodovico deRajadells Bartholomeo de Juverio et Gabriele de Faullo militibus: et nichilominus cum contingerit Johannem Ferrandis de Heredia et Jacobum de Aricio milites redire ad regnum Sicilie declaramus et volumus ipsos et ipsorum quemlibet fore de consilio sicut sunt dicti quatuor superius nominati: ac etiam volumus et mandamus quod in predicto consilio una cum predictis sex interesse debeant tamquam consiliarii videlicet unus electus per universitatem urbis Panormi (Palermo) reliqus per universitatem Messane (Mesina) tertius per universitatem Cathanie quartus per universitatem Syracuse (Siracusa) quintus per universitatem Agrigenti (Agrigento) et alius per universitatem Trapani: quodquidem consilium jubemus quod regatur Cathanie (Catania) in cancellaria extra castrum usque ad ordinationem dicti domini regis Aragonie. - Item legamus dicte regine consorti nostre dotem assignatam nobis vel alii nomine nostro contemplatione matrimonii nostri et ipsius regine necnon et dotarium ac etiam legamus sibi triginta milia florennorum. - Item volumus et mandamus quod quamdiu dicta illustris regina viduitatem servaverit teneat et possideat omnia loca sibi assignata in camera et pro camera in regno Sicilie que et prout ad presens ex causa predicta tenet et possidet: et nichilominus specialiter suplicamus dicto domino regi Aragonie quatenus presentem dispositionem nostram singularem singulari affectione per nos ordinatam observare faciat cum effectu relinquentes in arbitrio dicte regine quod ipsa possit habitare in castro Cathanie Jaci vel Auguste in cujus regine custodiam ordinamus quod sit et esse debeat Gabriel de Faullo miles cui dicti castri eligendi per dictam reginam totalem custodiam regimen et conservationem relinquimus et comendamus juxta tenorem cujusdam albarani nostre propie manuscripti et consignati dicto Gabrieli militi: mandando dictis castellanis et cuilibet ipsorum sub fide qua nobis tenentur quod dicto Gabrieli obediant tanquam persone dicti domini regis atque nostre: et suplicamus eidem domino regi Aragonie quod mandet dictum nostrum albaranum debere exequi cum eftectu. Et si ipsa regina eligerit stare in castro Cathanie eo casu dicto Lodovico de Rayadelles militi comendamus gubernationem civitatis Cathanie cum consilio preceptoris Montissoni et Gabrielis de Faullo militis: dicto tamen Gabrielli militi comendamus regimen et gubernationem castri ipsius civitatis juxta tenorem dicti albarani et quousque per dictum serenissimum regem Aragonum fuerit aliter provissum: et si in dicto albarano non continerentur stetur simplici verbo dicti Gabrielis militis cui ipsi castellani propterea obediant tanquam nobis: quod albaranum in omnem eventum volumus observari etiamsi in aliquo presens testamentum eidem contradicetur albarano. - Item rogamus dictum dominum regem Aragonum quod dignetur filiam nostram naturalem nomine Violanti maritare magnifice ad ejus arbitrium et discretionem. - Item volumus et rogamus serenissimum dominum regem patrem nostrum et heredem universalem quod dignetur onus assumere maritandi honorifice Tarsiam matrem don Friderici et Agatuciam matrem dicte Violantis.
- Item legamus pro anima nostra et male ablatis incertis erogandis per fideycomissarios nostros auri centum milia florennorum. - Item ordinamus et mandamus quod omnes assignationes facte officialibus provissionatis assignatariis domesticis et servitoribus nostris ubicumque in regno Sicilie existentibus que ipsas assignationes consueverant maxime super portubus habere illas habeant ad eorum vitam easque eisdem legamus et relinquimus duraturas in vita ipsorum prout et sicut in provissionibus et executoriis litteris nostris inde factis potest apparere: rogantes specifice prefatum dominum regem Aragonum patrem et heredem nostrum quatenus dignetur ejus majestas pro bono regni Sicilie confirmare et acceptare presens generale legatum et assignationes predictas ipsis servitoribus nostris. - Item confirmando et de novo concedendo Galcerano de Sanctapace militi annuales redditus unciarum centum viginti terre Calatagironi quas olim habebat quondam Uguetus de Sanctapace miles ejus frater et exinde Calceranus ex provissione et concessione dicti domini regis Aragonie et nostra super redditibus dicte terre ex habundantiori cautela eidem Calcerano legamus et relinquimus easdem: et quia idem Calceranus temporibus retrolapsis aliquibus annis non recepit dictas uncias centum viginti prout debebat in recompensationem dictorum annorum preteritorum volumus quod calculato et declarato de toto eo quod non receperit illud recipiat habeat et consequatur super aliis reditibus regni nostri. - Item volumus et mandamus quod comitissa Calalabillocte uxor subarrata cum Artali de Luna disponsetur in faciem Ecclesie et nuptui tradatur dicto Artali cui Artali nomine ipsius uxoris libere et expedite assignetur tam dictus comitatus quam baronia Biskone et Juliane spectantes ad dictam comitissam ejus uxorem qui quidem Artalis etiam consequatur pro parte dicte uxoris sue omnia alia et singula jura spectantia ad dictam ejus uxorem: ubicumque et qualitercumque melius apparentia.
- Item volumus et mandamus quod omnia jocalia nostra cum publico inventario per Sanccium Rohiz de Lihori militem camerlengum nostrum assignentur Petro Torrelles militi per eum deferenda et assignanda dicto domino regi genitori nostro: et ea jocalia que sunt pignoris nomine tradita patronis galearum nostrarum pro certa quantitate peccunie soluta peccunia ipsa per dictum dominum nostrum genitorem patronis ipsis assignentur sibi jocalia supradicta.
- Item legamos Johanni Darbea militi consideratione suorum serviciorum unciarum auri duo milia.
- Item legamus consideratione suorum serviciorum magistro Rogerio Camma phisico nostro et filio suo post eum tonnariam Panormi: quam quidem tonnariam volumus per supradictos teneri pacifice et sine controversia donec ei vel ejus filio provideatur de equivalenti excambio ultra tamen assignationem ejusdem magistri Rogerii debitam et consuetam quam habere volumus ut solebat.
- Item legamus Garcie Latras militi uncias tres mille.
- Item legamus Ugueto de Foxa militi ultra assignationem et gratiam per nos sibi factam decem milia florennorum.
- Item legamus Sigerio de Perapertusa militi florennorum auri decem milia.
- Item in aliqualem recompensationem serviciorum legamus Jacobo de Aricio militi prothonotario nostro tonnariam Bonaxie in ejus vita et filii sui per eos tenendam pacifice et sine controversia quousque provideatur dicto militi vel ejus filio nunc viventi de excambio equivalenti quod sit duraturum in vita dicti militis et filii sui ultra consuetam assignationem ejusdem militis.
- Item confirmando Alberico de Heredia militi baroniam Palacioli cum juribus suis legamus sibi florennorum auri triginta milia.
- Item legamus Lodovico de Rayadelles militi consideratione suorum gratorum serviciorum florennorum auri viginti quinque milia.
- Item legamus Sanccio Roiz de Lihori militi camerlengo nostro totum id et quicquid proventurum est vel erit ex redemptione Guillermi de Moglo militis capiti armate januensium Janecti scutiferi vicecomitis Narbone Caroli Omellini Symonis de Amari Brance Doria Ambrosini de Grimaldis et ejus fratris captivorum quomodocumque et qualitereumque proveniat cujus rei causa dictos captivos sibi tradimus et assignamus.
- Item legamus Aloysio de Santadria militi super tractis regni Sicilie in ejus vita et filii sui nunc viventis annuales redditus florennorum mille.
- Item legamus fratri Johanni Ximeniis confessori nostro redditus mille florennorum auri quousque provideatur sibi de aliqua dignitate equivalenti vel majori.
- Item legamus Isabelle de Luna pro ejus maritagio florennorum auri decem milia.
- Item legamus Bernardo Centelles militi camerlengo nostro florennorum auri quinquaginta milia. - Item legamus infrascripto notario et secretario nostro in subsidium militie et ejus serviciorum consideratione Jacobo de Gravina militi uncias auri mille super reditibus cabelle tritici civitatis Cathanie.
- Item legamus Petro Caldarono castellano Catanie uncias auri mille.
- Item legamus Gabrieli de Faullo militi florennos auri viginti milia.
- Item legamus Giliberto Centelles militi florennorum auri decem milia.
- Item legamus Petro Darbea militi florennorum auri decem milia.
- Item legamus Nicolao Dabella militi et ejus filiis de suo corpore legitime descendentibus super tractis regni Sicilie annuales reditus florennorum auri mille.
- Item legamus Augerot Delarca militi florennorum auri decem milia.
- Item volumus et mandamus quod quodam joellum quod nunc est in posse dicti camerlengi nostri restituatur dicte regine consorti nostre.
- Item ordinamus nostros fideicommissarios seu malmissores dictum dominum regem Egidium Roiz de Lihori militem gubernatorem Aragonum Sanccium Roiz de Lihori militem camerlengum nostrum et prefatum fratrem Johannem de Eximeniis quibus virtute hujusmodi testamenti seu ultime voluntatis nostre plenam conferimus potestatem et facultatem predicta omnia et singula distribuendi exequendi administrandi et penitus adimplendi. - Et hanc volumus esse ultimam voluntatem nostram quam valere volumus jure testamenti et si jure testamenti non valeat vel valebit valeat seu valebit vel valere possit jure codicilli vel alterius cujuslibet ultime voluntatis: supliciter exorantes dictum dominum regem quatenus presentem voluntatem nostram dignetur nostra sola voluntate et veritate inspecta eandem ut predicitur tanquam validam facere effectui demandare. Actum in castro Calleri anno Domini millessimo quatuorcentessimo nono vicessima quinta die julii secunde indictionis. - Sig+num nostri Martini Dei gratia regis Sicilie Athenarum et Neopatrie ducis et primogeniti Aragonum supra nominati qui predicta firmamus concedimus et laudamus presentibus ad hec vocatis et rogatis testibus infrascriptis videlicet nobilibus Johanne Ferrandis de Heredia Sanccio Roiz de Lihori Bernardo Centelles militibus fratre Johanne Eximeniis confessore Antonio Valls Petro Compagnono secretariis Alberico de Heredia Uguet de Foxa Sigerio de Perapertusa Nicolao Dabella Johanne Castellar et Garcia Latras militibus et Rogerio de Camma phisico et Jacobo de Aricio milite prothonotario. + Ego frater Johannes Exameno confessor dicti domini regis testor. - + Yo Sancho Roiz de Lihori son testimoni - + Jo Johan Ferrandez de Heredia som testimoni - + Jo Bernat Centelles som testimoni - + Ego Anthonius Valls predictus pro teste me subscribo - + Ego Jacobus de Aricio premissis interfui et testor. -
+ Ego Nicolaus de Apilia testor. - + Jo Uguet de Foxa son testimoni. - + Yo Johan Castella ne so testimoni. - + Eguo Seguier de Peyrapertusa son testimoni. - + Eguo Guarcyas de Latras testor. - + Ego Rogerius de Camma phisicus testor. - + Yo Alberico de Heredia so testimoni. - + Ego Petrus Companyoni de Stagneolo qui premissis presens fui hic me pro teste subscribo.
- Sig+num mei Jacobi de Gravina militis regii secretarii et publici notarii auctoritate regia in regnis Sicilie et Sardinie qui ad hec vocatus premissa propia manu scripsi eisdemque interfui
publicavi et clausi cum rasura ubi legitur videlicet nobilibus non vicio set errore: ideo pro autentico habeatur.

/ Caller : Cáller : Cagliari , en sardo Casteddu  /

viernes, 2 de abril de 2021

PRAGMATICA SANCTIO INSTITVTIONES REGIAE AVDIENTIAE, IN HOC BALEARIVM REGNO.

PRAGMATICA

SANCTIO
INSTITVTIONES REGIAE AVDIENTIAE, IN HOC BALEARIVM REGNO.

NOS
Philippus (Felipe II) Dei gratia Rex Castellae, Aragonum,
Legionis, vtriusque Siciliae, Hierusalem, Vngariae, Dalmatiae,
Croatiae. Nauarrae, Granatae, Toleti, Valentiae, Gallitiae,
Maioricarum, Hispalis, Sardiniae, Cordubae. Corcicae, Murciae,
Giennis, Algarbi, Algezirae, Gibraltaris, Insularum Canariae, necnon
Indiarum, Insularum, & terre (rerre) firmae maris Oceani;
Archidux Autriae, Dux Burgundiae, Brauantiae, & Mediolani;
Comes Barchinonae, Flandriae, & Tirolis, Dominus Viscayae, &
Molinae; Dux Attenarum, & Neopatriae; Comes Rossilionis, &
Ceritaniae: Marchio Oristani, & Gotianj. Et si maiores
nostri solerti studio, summaque cura & vigilancia intenderint res
Prouinciarum & Regnorum suorum ita ordinare, & statuere, quod
ipsorum Respublicae firma conuersatione, & augmento
gubernaretur; quia tamen aliquando experientia rerum omnium magistra
temporum varietate, & successu ostendit iam prouisis aliquid
addere, aut detrahere, vel ea in totum mutare debere, consentaneum
esse duximus id facere quando necessitas, aut humilium subditorum
petitio exposcit. Animaduertentes igitur Regnum nostrum
Maioricarum
ex antiqua Ordinatione gubernatum fuisse, & nunc 
gubernari
per vnum Locumtenentem Generalem, & duos Iurisperitos
Consiliorios nostros, quorum alter est Regens Cancellariam,
alter vero Fisci, & Patrimonij nostri Aduocatus, qui soliti sunt
iura vnicuique; tam in Ciuilibus, quam in Criminalibus reddere,
excepto quod in causis supplicationis seu appellationis, dictus
Locumtenens Generalis consueuit alium Doctorem assumere vice, &
loco Regentis
Cansellariam, aut illius cuius Concilio
sentencias, a quibus fuit supplicatum, vel appellatum protulit: ne
eiusdem Iurisconsulti 
voto
primae, & secunda sententiae proferrentur. Et licet Regnum iam
dictum hucusque fuerit forma memorata fatis commodem, gubernatum,
considerata tamen ipsius Regni qualitate incolarumque, &
habitatorum eiusdem in quo, quam
plu-plures existunt pauperes,
ac alij diuites; qui inter se diuersas causas, & negotia tractant
non modicae aestimationis, & valoris, ac etiam importantiae quae
merito debent per plures Iurium professores maiori authoritate,
studio, & discussione tractari, decidi, & terminari: & ne
pauperes quorum facultates, ad supportandos graues litium sumptus non
suppetunt, 
propter
deffectum iudicum, causas proprias pro derelictis haberent, aut eas
non prosequi cogantur, aut ad nos cum personarum, & bonorum
iactura recurrere. His igitur, nostrum 
Regium
animum digne mouentibus, perpensis attente; accedenteque ad hoc per
humili supplicatione dilecti nostri
Antonij Cotoner Syndici,
Procuratoris, ac Nuncij Vniuersitatis 
dicti
Regni, ad id specialiter ad nos missi, & destinati, non modo
vtile, sed valde necessarium nobis visum est, pro bona eiusdem Regni
gubernatione, optimaque, & maiori ac magis expedita Iustitiae
administratione, (
cruz) Rotam, siue Regiam Audientiam,
aut Regium Concilium plurium consultorum in eo Regno, & Insulis
adiacentibus, * (* Rotae nomen, antiquum & cur ita dictum. Pet.
Grego. In Syntag. Iur. Univer. Lib. 15. c.24.n.15. In causis
appellationum. )
Minoricarum scilicet, & Euicae,
formare, erigere, & creare. Quam obrem tenore praesentis
Pragmaticae sanctionis cunctis temporibus valiturae. deque nostri
certa scientia, & auctoritate deliberare, & consulto, nostri
Sacri supremi Consilij matura deliberatione praecunte: statuimus,
sancimus, & ordinamus, quod deinceps in dicto nostro
Maioricarum
Regno
, & Insulis eisdem adiecentibus (al margen izquierdo:
Regiae Audientiae auditorum sex Iuris peritorum constat.)

sit, &
constituatur Rota, siue Regia Audiencia: in qua praesideat noster
Locumtenens Generalis, qui nunc est & pro tempore fuerit in eo
Regno, modo, & forma sequentibus.


PRIMO
siquidem quod sex Iurisconsulti in Iure Ciuili, vel Canonico
graduati, sint, & creentur in ea Consiliarij nostri sicuti Nos
cum praesenti dictam Rotam, siue Regiam Audientiam formando, &
erigendo nominamus, & eidem deputamus scilicet nostrum Regentem
Cancellariam, & Fisci (Fici) Aduocatum, qui nunc sunt in
dicto Regno, & qui pro 
tempore
fuerint in eodem, ac etiam quatuor alios Iurisperitos per nos seorsum
nostris cum Regijs Priuilegijs solita forma, de prout decet
expediendis, nominatos, seu in posterum nominandos, duos scilicet
dicti Regni Maioricarum, si tamen in eo habiles, & idonei ad
dictum munus obeundum arbitrio nostro reperirentur, reliquos vero
aliunde, quam ex 
dicto
Regno Maioricarum nominandos per Nos, habiles tamen, & idoneos,
ex terris, & ditionibus
nostrae Coronae, Aragonum,
pro ut nobis visum fuerit fieri debere: quorum vltimo admissus
officium Iudicis curiae, negotijs, & causis criminalibus vacando,
regat, & exerceat. Qui quatuor Doctores, antequam exercicio
dictorum officiorum se immisceant, teneantur iurare, & homagium
solitum praestare in posse dicti nostri Locumtenentis, Generalis, vel
Regentis Cancellariam, aut illius ad quem expectet, de bene
fideliter, & legaliter in exercitio dictorum suorum officiorum se
habendo, & de (
cruz) seruando secreta dictae Regiae
Audientiae, & alia omnia & singula faciendo, ad quae
teneatur, & stricti existant, sic, & quemadmodum dictus
Regens Cancellariam, & Fisci Aduocatus in dicto Regno, soliti
sunt iure. Et ex dictis sex Iuris peritis, Rotam, sive Regiam
Audientiam in dicto Maioricarum Regno, quinque ex eis (dempto
scilicet, Aduocato Fiscali qui in criminibus, fiscalibus causis
tantum solam interessentiam habet, vt infra dicetur) assistant, &
consulant nostro Locumtenenti Generali in dicto Regno; omnesque, &
quasuis causis motas, & de coetero mouendas, tam Ciuiles, quam
Criminales respectiue, ac etiam negotia cuiusuis qualitatis, &
naturae existant; audiant, tractent, votent, iudicent, decidant, ac
sententialiter (
deretminent) determinent, & finiant. Quae
quidem Rota, siue Regia Audientia manere, residere, & celebrari
debeat in Ciuitate nostra Maioricarum in Castro, siue Regio Palacio,
in eadem sito, & alibiquam in dicta Ciuitate non celebretur, nec
celebrari possit, nisi tempore pestis, vel ex alia vrgentissima
causa: quo casu decernimus, quod mutetur, &
rransferatur
transferatur in Ciuitatem, aut Opidum
eitsdem Regni; dictis
Locumtenenti Generali, & Conciliarijs, nostris bene visum. Cui
Regiae Audienciae praesit, & praesidere debeat, vt dictum est,
praedictus Locumtenens Generalis noster, qui nunc est & pro
tempore fuerit; & eo absente aut aliás legitime impedito, quo ad
gubernationem 
Regni,
& exercitium rei militaris, & bellicae, praesit is quem
Locumtenens, Generalis nominauerit; & si non nominauerit
presidat, quo ad predicta noster Regius Procurator, qui 
nunc
est, & pro tempore fuerit ad nostrum beneplacitum. Quo vero ad
exercitium, & administrationem iustitiae, dictus Regens
Cancellariam; qui ad praesens est, vel qui in futurum erit. Et dicto
Regente similiter impedito, aut absente, vel mortuo decernimus &
sancimus, quod praesit antiquior ex Conciliarijs eiusdem Regiae
Audientiae, cum simili potestate, ac praeminencia, qua dictus noster
Vicecancellarius, vel Regens Cansellariam si presens esset vteretur.
Declarando eum esse antiquiorem in dicta Regia Audiencia, qui prius
ad exercitium sui ofiicij existerit admissus. Et si forte duo, vel
plures fuerint vno eodem tempore admissi, illum antiquiorem
decernimus, qui prius nobis, aut
Caesareae Maiestatis
Caroli V. Imperatoris Patris, & Domini mei
colendissimi foelicis recordationis, in aliquo Regio officio ei
commisso inseruierit; aut prius gradum doctoratus in Iure Canonico,
aut Ciuili obtinuerit. (
Notas a la derecha e izquierda que se
omiten a partir de aquí, o sea, pág. 161 del pdf.
)


Satuimus
insuper, & ordinamus quod praedicti Consiliarij omnibus diebus
non feriatis congregentur in dicto Castro, seu Regio Palatio, ad
dictam Regiam Audientiam celebrandam, & expeditioni causarum
vacandum; in qua residere habeant per spatium trium horarum, scilicet
a primo die mensis Octobris vsque ad festum Paschae
Resurrectionis
, ab octaua hora ante meridiem, vsque ad vndecimam;
& post meridiem, pro expeditione causarum Criminalium, &
aliorum negotiorum bonum regimen, & gubernationem dicti Regni
concernentium diebus Lunae, & Mercurij, & Veneris per spacium
duarum horarum vel plurium arbitrio nostri Locumtenentis Generalis,
iuxta negotiorum concursum, & qualitates in eodem palatio, seu
Castro Regio conuenire habeant. Et a festis Paschae, Resurrectionis,
vsque ad festum Sancti Michaellis mensis Septembris, accedere,
& conuenire habeant mane, a septima hora vsque ad decimam, &
post meridiem, tribus diebus supra memoratis per duarum horarum
spacium, vt dictum est. Ita vt ante meridiem teneantur assistere in
dicta Regia Audientia singulis diebus non feriatis, tribus horis
continuis: & post meridiem, per duas horas diebus iam designatis.
Quibus, si feriati fuerint, dies non feriati immediate sequentes
succedant dant ad causarum criminalium expeditionem. Et diebus
Sabbatinis, vel die praecedenti non feriata cuiuslibet
hebdommadae, per totum annum dicti nostri sex Consiliarij post
meridiem 
visitent,
& visitare habeant vna cum Locumtenente Generali, vel sine eo, si
absens fuerit, aut legittime impeditus, vel si accedere noluerit,
Carceres Regios, & carceratos in eisdem:


&
ibidem per duas aut tres horas assistant, iuxta negotiorum
importantiam. Fiatque relatio per Iudicem Curiae Regiae de titulo
criminis vniuscuiusque Rei, seu carcerati: & in quo puncto
processus vniuscuiusque existat, & quicquid in eo supersit
agendum. De quorum carceratorum numero, ac statu inquisitionis,
memoriale qualibet die Sabbati fiat per commetariensem, vna cum
Iudice Curiae: & tam dicto Locumtenenti Generali, quam
Vicecancellario, vel Regenti Cancellariam, Fisci Aduocato, &
alijs Doctoribus Regiae Audientiae tradatur: nec non etiam ibidem
inquirant, an dicti carcerati per 
commentariensem,
& alios carcerum custodes bene tractentur, an vero illicitis
exactionibus, vel alias vexentur: super quo concientias eorum
oneramus. Et quoniam tempus statutum, & praefixum dictis nostris
Consiliarijs assistendi in dicta Regia Audientia, & consilio
Criminali satis competens est, expeditioni causarum Ciuilium, &
Criminalium, &


si
is ordo non seruetur, maxime impedirentur dicti Consiliarij sirca
studium particulare, quod in recognoscendis processibus & dubijs
in iure circa illos occurentibus accurate, & diligenter (ut
decet) & de eis confidimus, resoluendis, & decidendis
impendere debent: atque ita, & alias negotia indigesta absque
debita discutione tractarentur. Propterea ad euitandum confusionem
negotiorum quae solet adesse vbi ordo abest: statuimus, sancimus, &
ordinamus quod noster Locumtenens Generalis, non detineat, nec
detinere possit dictos Consiliarios in dicta Regia Audiencia vltra
dictas tres, & duas horas respectiue praefixas: nisi vrgens
aliqua necessitas, vel negotij alicuius arduitas aliud exposceret:
super quo, tam dicti nostri Locumtenris Generalis, quam
dictorum Consiliariorum conscientias oneramus.


Statuimus
praeterea, atque sancimus quod nullus alius interueniat, nec
interuenire possit in dicta Regia Audientia vltra dictos sex
Consiliarios: praeterquam, cum negotia fiscalia non patrimonialia
tractabuntur: In quibus patrimonialibus volumus quod dicto
Procuratori Regio, nec eius officio fiat praeiudicium aliquod in
cognitione, & examinatione causarum; sed quod obseruentur Regiae
Pragmaticae dicto officio concessae. Et sic declaramus, quod cum
dicta negotia fiscalia non Patrimonialia tractabuntur, in dicta Regia
Audientia,


vocari
posse Regium Procuratorem Procuraaorem nostrum in eodem Regno
ad dicta negocia audienda, & tractanda si eius assistentia dictis
Locumtenenti, & Consiliarijs visa fuerint necessaria.


In
concludendis autem, & votandis dictis negocijs nolumus eum
interesse, post quam aderit Fisci Aduocatus, cuius sola praesentia in
negotijs fiscalibus decidendis sufficiens est. (cruz) Quotiens vero
de componendis, seu remittendis criminibus tractabitur in Consilijs
Criminalibus, & maximé in Regi* visita, dictum Procuratorem
Regium, quia etiam Regiae Thesauriae administrationem habet interesse
volumus, tam in tractandis, quam in concludendis compositionibus, &
alijs negotijs Criminalibus. Et omni casu interessentiae dicti
Procuratoris Regij in consiijs, volumus eum obtinere primum locum in
sedendo post vicecancellarium, vel Regentem Cancellariam, & suo
casu antiquiorem Consiliarium nostrum: nostrum vero fisci Aduocatum
vltimum locum post omnes Consiliarios. Volumus tamen, & expresse
sancimus, quod noster Regens Cancellariam, & Fisci Aduocatus, qui
nunc sunt, & pro tempore fuerint, sint Consultores ordinarij
dicti Procuratoris Regij, in omnibus dubijs in dicto officio
Procurationis Regiae occurrentibus.


Sancimus
insuper, & ordinamus, quod omnes causae, ac negotia, quae in
dicta Regia Audiencia introducentur, ac quae iam de praesenti coram
nostro Regente Cancellariam, & alijs Regiis commissarijs forte
pendent indecisse, distriuantur, & committantur inter dictos
Regentem, & Consiliarios per dictum Regentem Cancellariam tantum,
& suo casu per antiquiorem arbitrio suo, ad colligendum, &
referendum tantum, praeterquam quod, consiliario nostro, qui officium
ludicis Curiae exercebit, comissiones causarum ciuilium fieri
prohibemus: vt instruendis processibus criminalibus & expeditioni
causarum, & negotiorum criminalium intentius vacare possit.
Relatione vero omnium, & singularum causarum


dictae
Regiae Audientiae, super meritis diffinitiuae & tantum; in eadem
Regia Audientia fieri volumus palam, & publice coram par ibus &
earum Aduocatis si adesse voluerint. Et relatione facta in eadem
Regia Audientia (vt dictum est) super meritis diffinitiuae; causas 
omnes
votari concludi, & decidi volumus. Abdicantes cum praesenti
Consiliarijs iam dictis, facultatem assignandi ad Relationem, vel
sententiam super meritis diffinitiuae, in causis eis commissis, quae
in Regia Audientia votari, & concludi habent, absque permissu, &
voluntate Vicecancellarij, vel Regentis Cancellariae, aut dicti
antiquioris Conciliarij suo casu: vt confusio, & turbatio
negotiorum vitetur; & ne vnus alium impediat. In votandis autem
causis, & negotijs dictae Regiae Audientiae,
Satuimus,
& ordinamus, quod Relator causae, siue negotij de quo tractabitur
sit primus, & deinde in causis Ciuilibus secundum votum praebeat
modernior Consiliarius, & post eum reliqui, ordine successiuo;
ita vt Vicecancellarius, vel Regens Cancellariam, vel Antiquior
Consiliarius suo casu, sit 
vltimus
in votando. In negotijs vero Criminalibus, & fiscalibus, solam
interessentiam habeat Fisci Aduocatus.


Et
quoniam iustum est dictis nostris Consiliarijs competentia salaria
pro aliquali remuneratione laboris, quem in administratione
Iustitiae, & bono regimine Regni praedicti suscepturi sunt,
constituere; Statuimus, Sancimus, & ordinamus, quod attento iam
ex nostris Regijs Aerarijs dicto Regenti Cancellariam, &
Fisci Aduocato certa salaria ordinaria assignata sunt, reliquis
quatuor Doctoribus qui vigore, & pro executione praesentis
nostrae Pragmaticae sanctionis, per nos (vt dictum est) nominabuntur,
constituantur, & assignentur ducentum quinquaginta Ducati
Catalani
annui: valentes, quadringentas libras monetae
Maioricarum
, pro quolibet: exoluendi scilicet duobus ex eis; ex,
& de iuribus, redditibus, & emolumentis, nostrae Regiae
Procurationis dicti Regni, & alijs duobus; ex, & de iuribus
redditibus, & emolumentis Vniuersitatis dicti Regni Maioricarum:
per quatuor aequales solutiones singulis tribus mensibus: remittendo
formam Consignationis dicti salarij, & executionis illius, dicto
nostro Locumtenenti Generali, & Regenti Cancellariam, ac Regio
Procuratori, ad quorum cognitionem conficiantur obligationes, &
instrumenta necessaria.


Statuimus
etiam sancimus, & ordinamus, quod deinceps ex causis, &
negotijs Criminalibus per dictos nostros Consiliarios, nullum
recipiatur salarium: demptis suo casu, Auerijs, prout inferius
disponetur. Et quod salaria causarum Civilium dictis Consiliarijs
pertinentia, quae ad rationem quatuor denariorum monetae
Maioricensis
pro qualibet libra eiusdem monetae, pro ut actenus
exigi solitum est, taxamus, ita tamen, quod non possint excedere
summan quinquaginta librarum dicte monetae, pro qualibet quantúvis
magna causa & tam pro prima, quam secunda instantia. Et si super
incertitudine valoris causarum, quaestio erit inter partes, vel
dictos Consiliarios; seruetur forma, Priuilegij super hoc concessi.
Deponantur, & deponi habeant per partes apud tabulam depositorum,
siue communem dictae Vniuersitatis: & etiam inde extrahantur
secundum modum, & formam ordinandam ad partem, per nostrum
Locumtenentem Generalem, Regentem Cancellariam, & Procuratorem
Regium; tunc demum, cum ad relationem fuerit assignatum: dictaque
salaria diuidi, & distribui, volumus, aequaliter inter dictos
Consiliarios 
singulis
tribus mensibus, cum sentencia diffinitiua, causae fuerint
terminatae; vel sententiae Scribae Causae, ad eas publicandas
traditae; ita quod iam Relator causae, seu Relatores functi fuerint
officijs suis. De quo administratoribus dictae tabulae, ante
diuisionem fiendam constare habeat, per albaranum manu Regentis
Cancellariam, vel antiquioris Consiliarij, suo casu firmatum. Cumque
dictis nostris Consiliarijs, ex dictorum salariorum perceptione, &
ex dicti ordinarij salarij assignatione, competenter consultum sit:
tollimus, & abdicamus eisdem facultatem patrocinandi, consulendi,
vel officium Aduocati exercendi palam, vel occultem; aut salaria,
pensiones, quitationes, largitiones, nec munera accipiendi quauis
causa, vel colore; a quibusuis corporibus, Vniuersitatibus, & 
alijs
personis cuiuscunque status, vel conditionis existant.


Auerias
vero, ex negotijs, & factis criminalibus procedentes, quae
actenus certo modo diuidi solitae sunt; attenta adiunctione Iudicis
Curiae pro expeditione dictorum negotiorum criminalium, qui
praecipué, & peculiariter eorum pondus sustinere debet, ante
alios omnes Consiliarios; Statuimus, sancimus, & ordinamus, quod
deinceps diuidantur modo sequenti, scilicet quod nostro Locumtenenti
Generali tradantur sexdecim denarij, Regenti Cancellariam 8. denarij,
Iudici Regiae Curiae vnus solidus seu duodecim denarij, Fisci
Aduocato sex denarij, & aiij sex denarij Procuratori Fiscali.


Vlterius
etiam sancimus, statuimus, & ordinamus, quod causae quae in dicta
Regia Audientia tractabuntur, expediantur per dictos nostros
Consiliarios iuxta ipsarum antiquitatem, & prioritatem; sicque in
earum expeditione, ordo prioritatis seruetur: nisi qualitas causae
recétioris, iuxta iuris formam aliud exposceret; vel in eo puncto
esset causa recentior, quod facilius, & citius expedire posset,
quam quae eam praecederet:


vel
alias partes praecedentium, vel antiquiorum causarum, earum
expeditioni non insisterent, recentiorum vero soliciti essent circa
earum expeditionem: quibus subueniendum est super quo nostri Regentis
Cancellariam conscientiam oneramus.


Volumus
autem, & ordinamus, quod inchoata relatione vnius causae per
aliquem ex dictis nostris Consiliarijs, nec fiat per eundem transitus
ad aliam, donec incoata debitum finem acceperit: nisi aliquod
legitimum impedimentum successerit; vel ab ipsis partibus, vel
propter dubia in facto; vel Iure occurrentia causarum: quo casu,
possit idem relator, iterum 
aliam
causam expediendam assumere, in tempore sibi competenti.


Sancimus
etiam, & ordinamus, quod quotiescunque dicti Consiliarij
inceperint votare in aliqua causa ciuili, vel criminali, non possint
a loco Audientiae exire, vel recedere causa, vel negotio non
concluso, & per omnes votato: etiam si noster Locumtenens
Generalis, qui nunc est, & pro tempore fuerit, aliud iuberet.
Votaque omnium tali casu in scripturam publicam, per Scribam, vel
Secretarium dictae Regiae Audientiae eadem die, & hora redigi
volumus, & continuari deinde, in libro qui intitulatur, Liber
Consiliorum Regiae Audientiae
; quam apud nostrum Regentem
Cancellariam, & suo casu apud antiquiorem Consiliarium continuo
manere, & custodiri volumus, & ordinamus; ne secreta votorum,
si aliquando diuersa fuerint partibus, vel alijs, innorescant: de quo
secreto tenendo, dictos Scribas, seu secretarios dictae Regiae
audientiae, qui nunc sunt; & pro tempore


fuerint,
iuramentum apud dictum nostrum Regentem Cancellariam praestari
volumus, & iubemus.
Item sancimus, & ordinamus, quod tam
dictus noster Locumtenens Generalis, quam Regens Cancellariam, &
suo casu, Antiquior Consiliarius, in decisionibus causarum, tam
ciuilium quam criminalium, & aliorum negotiorum, quae in dicta
Regia Audientia tractabuntur, concludere habeant cum voto dictorum
Consiliariorum; vel si discordes fuerint, cum voto maioris partis
eorum: & dictam maioris partis determinationem sequi, &
exequi, iuxta Iuris dispositionem, aut franchesiarum Priuilegiorum, &
Pragmat. dicti Regni tenentur. Et si dicti Consiliarij pares fuerint
in votis, volumus, & decernimus, vota illa praeualere, cum quibus
dictus Vicecancellarius, vel Regens Cancellariam, concurret; etiam si
praesideat in dicta Regia Audiencia noster Locumtenés
Generalis. Et omni casu


volumus,
& ordinamus, quod facta deliberatione, & conclusione in
scriptis redacta, in quolibet negotio, & causa, tam ciuili, quam
criminali, publicari habeat sententia, seu decisio in ea causa vel
negotio facta; intra tres dies iuridicos tunc proxime, &
immediate sequentes: si a partibus, vel altera earum petatur, quam
publicationem, & suo casu, executionem, per nostrum Locumtenentem
Generalem impediri, aut differri nolumus, immo expresse prohibemus,


Insuper,
quia maxime conuenit bonae administrationi iustitiae quod dicti
nostri Consiliarij cum libertate, vota sua in omnibus negotijs, &
causis praebeant, atque explicent: Statuimus, sancimus, &
ordinanamus, quod noster Locumtenens. Gener. qui nunc est; & pro
tempore fuerit in dicto Regno, directem vel indirectem per
interpositas personas, aut alias, tam in tractatu negotiorum, &
causarum, in dicta Regia Audientia, quam extra eam, intentum, aut
votum suum non aperiat, dictis Consiliarijs; nec inter votandum eos
interrumpat, nec alia faciat per quae, dicti Consiliarij minus libere
vota sua prabeant: super quo dicti nostri Locumtenentis Generalis
conscientiam oneramus.


Insuper
vt obuietur frustratorijs dilationibus, quae multoties per partes
quaeruntur Iudices seu Relatores vt suspectos recusando, Statuimus,
sancimus, & ordinamus, quod pars quae voluerit allegare, &
deducere suspiciones contra Relatorem causae; illas teneatur
deducere, & propotiere intra tres dies computandos, a die qua
commissio dictae causae sibi innotuerit. Quae si legittimae Regiae
Audientiae, visae fuerint, eadem die qua proponentur, intimari, &
notificari habeant alteri parti, ex prouisione in Regia Audientia
facienda: & dicta pars altera, dictis suspicionibus respondere
teneatut. Et intra sex dies post dictos duos immediate subsequentes,
Regens Cancellariam, remoto eo qui suspectus allegatus fuerit, vna
cum reliquis Consiliarij super dictis suspicionibus declarare
teneatur iuxta iuris regulas; procedendo in praedictis summarie, &
absque alio ordine iudiciario, quam dictum est. A qua declaratione,
nulla partium possit supplicare, recursum interponere, aut reuisionem
petere. Quod si non contra Relatorem sed contra alium ex dictis
nostris Regente, vel Consiliarijs suspiciones proponentur; Volumus, &
ordinamus eas proponi & deduci debere, intra tres dies continuos
postquam causae suspicionis ortae fuerint, vel ad notitiam partis eas
proponentis deuenerint, de
quo ante quam admittatur pars ad probandum, iuramentum praestari
habeat ad sancta quatuor Euangelia in manibus, & posse dicti
Regentis Cansellariam;
alias nullatenus ad eas prosequendum admittatur. Et si iurauerit, vt
dictum est, seruetur in earum declaratione ordo, & tempus proxime
dictum. Volumus tamen, & declaramus quod si pars, que suspiciones
proponet, succubuerit, vel ex defectu probationum, vel quod non
legittimas proposuerit iuxta iuris 
dispositionem,
mulctetur, in viginti quinque libris: quae mulcta applicetur pro
medietate Fisco Regio, & pro altera medietate pro alimentis
carceratorum pauperum.


Et
quoniam grauatis, & oppressis remedium appellationis &
supplicationis a iure indultum est, id circo, Statuimus, sancimus, &
ordinamus, quod a sententijs latis in causis quae in


Regia
Audientia, ut dictum est, concludentur, supplicari possit ad eandem
Regiam Audientiam; & causae dictae supplicationis commiti habeant
per dictum Regentem Cancellariam alteri ex dictis Consilarijs pro
relatione facienda tantum: & decidi habeant in eadem Regia
Audientia, modo, & forma in decisione causarum in prima instantia
statutis. A sententiis vero quae in dictis supplicationum causis, per
dictam Regiam Audientiam tam deliberato, digesto, ac maturo consilio
proferentur, si priorum confirmatoriae fuerint vlterius supplicandi
facultatem omnino abdicamus; si vero fuerint revocatoriae ad Nos, &
nostrum Sacrum supremum Consilium supplicari posse volumus: &
etiam quod liceat, & sit permissum quibusuis litigantibus, si
ipsi voluerint, supplicare, & recursum habere ad nos, seu nostrum
Sacrum supraemum, & Regium Consilium, a sententijs diffinitiuis
in dicta Regia Audientia ferendis: In causis quae summam, seu valorem
trium mille librarum monetae Maioricencium excesserint.

Sancimus praeterea, & ordinamus quod omnes sententiae
diffinitiuae in causis Ciuilibus latae, vel ferendae, etiam, si ab
eis ad eandem Regiam Audientiam, vel ad nos, secundum modum, &
formam proxime dictam supplicatum fuerit; executioni demandentur,
rejectis illegitimis exceptionibus: praestita tamen prius cautione
per partem, que executionem postulauerit. A sententijs vero
interloquutorijs, seu prouisionibus quae super intermedijs, seu
altercatis per partes propositis, per Relatores, proferentur, seu
fient; siue de his in dicta Regia Audiencia relatio facta fuerit,
siue non: Sancimus, & ordinamus, quod possit per partes peti
reuisio, seu contrario imperio supplicari: & dicta supplicationis
causa, eidem Relatori commitatur: per quem, facta relatione in eadem
Regia Audiencia, decidi habeat cum voto maioris partis, &
admitatur pars supplicans tali casu ad deducendum, producendum, &
allegandum, quicquid producere deducere, & probare voluerit intra
decem dies praecise, & peremptorie: quibus lapsis, ne littis
cursus diiferatur, aut protuletur teneatur dictus Relator intra
viginti dies dictam supplicationis causam expedire: a qua vltima
declaratione, etsi primae contraria sit, nulli partium liceat
vlterius supplicare. Et teneatur pars, quae dictam reuisionem
petierit, seu contrario imperio supplicauerit, tertiam partem tertiae
partis salarij totius causae, intradictos decem dies deponere: alias,
dicta supplicationis causa declaratur deserta.


Statuimus,
praeterea, & ordinamus, quod circa appellationes, vel
supplicationes a sententijs diffinitiuis, vel interloquutorijs
tormentorum in dicta Regia Audientia in causis 
criminalibus
ferendis, seruentur Priuilegia dicti Regni, & consuetudines
actenus obseruatae.


Quo
vero ad euocationem, & cognitionem causarum prime instantiae
Insularum Minoricarum, & Euicae, & alia bonum regimen, &
statum eorum concernentia, quia non habetur pro nunc plena notitia
Priuilegiorum, Franchesiarum, & aliorum Iurium dictarum
insularum, reseruamus nobis facultatem ordinandi super praemissis, &
alijs omnibus, pro ut melius visum fuerit expedire.


Volumus
tamen, & ordinamus, quod cause minores, centum librarum monetae
Barchinonae
dictae nostrae Ciuitatis, & Regni Maioricarum,
non possint ad dictam nostram Regiam Audientiam euocari; sed iliae in
curijs Baiuli, & Vicarij respectiué pro vt ad vniuscuiusque
eorum iurisdictionem pertinebant inchoari, prosequi, & finiri in
prima instancia, habeant: maiores vero centum librarum, possint, ad
dictam Regiam Audientiam euocari sub praetextibus, & qualitatibus
paupertatis, & miserabilitatis, viduitatis, & pupillaritatis,
& alijs quae a iure legittime reputantur, constito prius Relatori
causae, de dictis maioritate, & qualitate.


Item
sancimus, statuimus, & ordinamus: quod noster Locumtenens
Generalis, in dicto Regno Maioricarum singulis diebus Veneris,
cuiuslibet hebdommadae, teneat Audientiam 
verbalem
(cruz) cum assistentia, & consilio Regentis Cancellariam seu suo
casu (vt dictum est) antiquioris Doctoris dictae nostrae Regiae
Audientiae pro pauperibus, & viduis, & pupillis, & alijs
miserabilibus personis: & per hoc non cenceatur excusatus Regens
Cancellariam ab audiendo causas verbales, vsque ad quantitatem
viginti
librarum Barchinonen. tantum, singulis diebus per
spacium vnius horae integrae post meridiem, nec etiam censeatur
excusati, Baiulus & Vicarius dictae Ciuitatis, & Regni absque
tamen praefinitione, & limitatione quantitatis, & horae pro
vt actenus, soliti sunt pro praedictis personis, pro ut de iure ad
officium
cuiusllibet eorum respectiue spectat causas dictarum
personarum audire, & cum minoribus sumptibus, & expensis quo
citius fieri poterit eas expedire seruatis tam in decisione, quam in
expeditione earum Franchesiis, & Priuilegijs, & alijs de iure
seruandis.


Volumus
tamen, & ordinamus, quod priuilegia Pragmaticae Franchesiae, aut
quaeuis alia Regia scripta, Vniuersitatibus, & singularibus
personis dicti Regni concessa, & signanter Regiae prouisiones, &
Priuilegia concessa curijs Baiuli, & Vicarjj Ciuitatis
Maioricarum, & alijs officialibus nostris dicti Regni, &
eorum Scribis; qui huic nostrae Pragmaticae sanctioni non
contrarientur, custodiantur, & obseruentur ab omnibus inconcusse,
sub poena quingentorum florenorum Auri Aragonum
priuationisq; officiorum: eisq; regnicolae dicti Regni vtantur, &
fruanrur pro vt actenus melius, & plenius fuerit in eorum
vsu & pocessione remotis tamen quibuscunque abusibus, in
praeiuditium, & lesionem dictorum Priuilegiorum.


Quapropter
Reuerendum in Christo patrem Episcopum Maioric. & alias
Ecclesiasticas personas Regni praedicti Maioric. & Insularum
eidem adiacentium, Requirimus, & hortamur: Spectabili vero Mag. &
dilectis Consiliarijs Locumtenenti Generali nostro in dicto Regno,
Regenti Cancel. Doctoribus dictae R. A. Regio Procuratori, Fisciq;
Aduocato, ac iudici Regiae Curiae gerentibusq; vices nostri Generalis
Gubernatoris in praefatis Insulis Minoric. & Euicae Baiulis,
Vicarijs, subbaiulis, subuicarijs, Alguazirijs, virgarijs, &
portarijs, Magnificis quoq; Militibus, Richis hominibus, Iuratis
etiam Concilijs, & Vniuersitatibus, dictae Ciuitatis Maioric. &
aliorum Opidorum, & Villarum Regni, & Insularum praefatarum
coeterisq; officialibus, & subditis nostris, maioribus, &
minoribus in dictis Regno Maioric. & Insulis adiacentibus,
constitutis, & constituendis ipsorumq; officialium
Locumtenentibus, seu officia ipsa regentibus, praesentibus, &
futuris; dicimus, praecipimus, & iubemus ad incursum nostra
regiae indignationis, & irae, poeneq: florenorum Auri Aragonum
trium mille nostris Regijs inferendorum Aerarijs, priuationisq;
officiorum, quod nostram huiusmodi Pragmaticam sanctionem, &
omnia, & singula in ea contenta, teneant firmiter, &
obseruent, teneriq; & inviolabiliter obseruari faciant per quos
deceat, cauti secus agere 
fieri
ve permitere aliqua ratione seu causa sidictae
Ecclesiasticae personae nobis morem gerere coeteri vero Officiales, &
subditi nostri preter irae, & indignationis nostrae incursum
poenam praeappositam cupiunt euitare. In cuius rei testimonium
praesentes fieri iussimus nostro Regio Sigillo a tergo munitas. Datis
in Aranjuez, die xj. mensis Maij Anno a Natiuitate Dni. MD lxxvi.
(1571)


YO
EL REY.


Vt.
Don Berñ. Vicecancel. Vt Loris Regens.


Vt.
Comes. G. Thes.


Vt.
Sapena Regens. Vt. Sentis Regens,


Vt.
Talayero, pro Conser. Generali.

miércoles, 18 de noviembre de 2020

10 DE MARZO.

10 DE MARZO.

En este día resolvieron los diputados escribir a los embajadores enviados a la Reina y al Príncipe, para que suplicaran a este se sirviera pasar a Barcelona, cuyas cartas y otras que se leyeron en esta sesión, son como siguen.

Als magnifichs e savis senyors los embaxadors del Principat de Cathalunya.
Magnifichs e savis mossenyors. Circa les deu hores de la nit passada parti de aci lo correu ab lo qual vos havem respost a vostra letra e stesament havem de nostra deliberacio aci feta sobre la resposta que fer havieu de nostra part a la Senyora Reyna e al Illustrissim Senyor Primogenit en lo que explicat nos havien los noble e magnifichs mossen Marti Guerau de Cruilles e mossen Luis de Vich. Crehem aquesta hora hajau lo dit correu rebut. E per quant de les parts de Fraga e del capita del exercit daquest Principat nos han sobrevenguts avisos qui requeren presta deliberacio la qual degudament no pot esser feta sens haver comunicat ab lo dit Senyor Primogenit per causa del qual stan moltes coses aci en suspensio e indeliberades sperant la venguda de lo sua Excellencia e la detencio de deliberarhi no es sens perill havem per ço deliberat fervos lo present correu e avis significantvos la molta necessitat que occorre en esser aci lo dit Senyor Primogenit. Pregantvos afectuosament ab bona cura e diligencia vullau supplicar e sollicitar al dit Senyor Primogenit placia a la sua Altesa orde donar prontament en aquesta ciutat entrar. E per causa alguna nos vulla detenir car la necessitat importa e requer la sua Excellencia esser aci com totes les coses stiguen en suspensio qui porta perill de molts dans e inconvenients. E la Sancta Trinitat sia molt magnifichs e savis senyors en guarda sua. Dada en Barchinona a X de març any Mil CCCCLXI. - A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya e consell et cetera.

Als reverendissimos venerables egregis nobles magnifichs be amats e verdaders amichs nostres los diputats del Principat de Cathalunya e altres congregats en la ciutat de Barchinona sobre la liberacio nostra e conservacio de les libertats.
Lo Princep e Primogenit et cetera.
Reverendissimos pares en Christ venerables egregis nobles magnifichs be amats e verdaders amichs nostres. La causa de la present es sols per significar a vosaltres com ir entram en aquesta ciutat de Tarragona on fom reebuts ab molta gloria e honor detenint nos aci huy causant la venguda del venerable e magnifichs embaxadors vostres e de la ciutat de Barchinona mijançant los quals apres sereu fets certs de tot lo subseguit. E Deu vos conserve. Dada en Tarragona a VIIII de març any Mil CCCCLXI – Carles. - R. Vitalis prothonotarius.

Als reverendissimos venerables egregis nobles magnifichs be amats e verdaders amichs nostres los diputats de Cathalunya e altres destinats a la liberacio nostra e conservacio de les libertats.
Lo Princep e Primogenit et cetera.
Reverendissimos venerables egregis nobles magnifichs be amats e verdaders amichs nostres. Per quant dema Deu volent entenem pertir de aci e anar a Vilafrancha a dormir e lo dijous primer vinent entrar en aqueixa ciutat de Barchinona per tant vos fem la present sols per notificarvos nostra entrada que sera lo dit dia a tres hores apres mig jorn. E sia Deu ab vosaltres. Dada en Tarragona a VIlll de març any Mil CCCCLXI.
- Carles. - R. Vitalis prothonotarius.

Als molt reverends egregi nobles magnifichs e honorables mossenyors los diputats de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit.
Molt reverends egregi nobles magnifichs e honorables mossenyors. Ahir per correu propri avisam vostres paternitats e magnificencies com haviem explicada vostra crehença a la lllustrissima senyora la Senyora Reyna la qual segons Iargament vos scrivim se atura delliberacio apres per moltes singulars rahons per la dita Senyora fetes. Vuy ora tarda la Senyora Reyna nos ha fet hun rahonament ple de tanta humanitat e virtut que sobrave tot saber de dona dient en efecte plorant que la sua sperança es en aquest Principat lo be del qual ella tant desige com la sua vida e los treballs que de aquest fet a portats e porta es per amor de aquest Principat e que si la sua mort havia esser repos e be del Principat que ella per fer tant de be voluntariament elegiria morir e que veya havent ella tal voluntat apertat de tota ficcio lo Principat no voler ella esser en aquexa ciutat era cosa de que portave gran passio com venia a considerar que de ella no haviem fiança e encara per lo nom e fama qui per lo mon se esbandiria e per lo semblant de la congoxa que lo Senyor Rey ne aportaria pero que la sua Senyoria era disposta fer tot lo que lo Principat li consellaria e pus axi era que tal era lo vostre pler que ella acompanyaria lo Senyor Primogenit fins a Sant Boy e que staria III o quatre dies apres que lo dit Senyor Primogenit fos jurat a Barchinona e que apres si per vostres magnificencies era vist que ella intras en Barchinona entraria si li consellaven que tornas al Senyor Rey que sen tornaria dient ab la major humanitat ques pot plorant que plagues a vosaltres haver a memoria lo honor del Senyor Rey e la fama vostre e lo repos seu e de aquest Principat per lo qual ella era disposta morir. Tanta era la discrecio del seu perlar de la sua Excellencia e la humanitat que no aparia perlar huma. E nosaltres per orga de mi ardiacha de la Mar fonch respost regraciant a sa Majestat la bona voluntat que porta vers lo Principat e per lo semblant com anuncia a les supplicacions del Principat de sobreseure en la intrada de Barchinona dient que lo voler del Principat era principalment en fer lo servey de la Majestat del Senyor Rev (Rey) e salvar lo honor de aquell e dar repos al Principat de Cathalunya e que per venir al fi de les dites coses lo Principat Ien havia suplicada la sua Excellencia de sobreseura la entrada de la ciutat e no per desalt de fiança sua e que fos de sa merce no dar congoxa a la sua reyal Majestat car si plasent sera a Deus les coses se comprendrien en tal manera que lo fi seria lo servey de Deu e del Senyor Rey e seu repos e bon stat del Principat confortant la sua gran Excellencia com mils podrem. Replicant la sua Senyoria que pus la sua Majestat era disposta de star a consell del Principat que la concellassen talment que lo honor del Senyor Rey fos salva recomenant lo repos seu e de sos fills a nosaltres e per nosaltres fon dit tal era lo desig vostre e que los treballs que fins aci haviem presos eran en aquell fi. E axi mossenyors dema que comptarem X del present la dita Senyora e lo Primogenit faran la via de Vilafrancha e dimecres iran a Sant Boy. Lo dijous lo Senyor Primogenit entrara e la Senyora Reyna romandra a Sant Boy e aqui seguira vostre consell. - Placieus advertir en tot car la sua Senyoria es disposta fer lo que volreu e ab gran voluntat dient que pus tost morria que no volria lo dan de aquest Principat en lo qual vol viura e morir si a nosaltres es plasent. E per aquesta mossenyors no havem mes a dir. Ramatent lo mes quant Deus volra serem aqui segons vostres instruccions. Romanent lo Primogenit a Sant Boy nosaltres havem romanir si donchs no desliberaveu que entrassem per avisar vostres magnificencies del que fos master per que sius parra deguam intrar lo dimecres pus lo Primogenit sie dins Sent Boy. Placiaus avisarnos e sia la Sancta Trinitat en proteccio de vostres paternitat nobleses e magnificencies. Scrita en Tarragona a Vllll de març any Mil CCCCLXI a una hora apres mitga nit. - A ordinacio e manaments de vostres paternitats e nobleses e magnificencies prests los vostres embaxadors.

AIs molt reverends egregi nobles e magnifichs e honorables senyors los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat.
Molt reverends egregi nobles magnifichs e honorables senyors. Per quant ab vostres letres del jorn que de la ciutat de Leyda parti per venir en aquesta vila de Fraga continuament me exhortau encarregau e requeriu que en aquella ab mon exercit stiga sens anar avant o tornar atras fins altrament per vosaltres me fos scrit sentint e havent avisos axi per registres e treslat de letres com per exploradors e publiques fames que lo Senyor Rey fahia ajusts de gent darmes axi de peu com de cavall per fer la via de aquesta vila yo per moltes letres vos haja scrit attesa majorment la indisposicio axi del castell com de la vila e muralla de aquells vos plagues provehir e donar facultat de adobar muralles e avituallar castell hoc e encara si lo Senyor Rey aci venia me avisasseu com e en quina manera yo e mon exercit nos deviem regir e singularment ab la letra ab la qual vos tramis la requesta a mi per part de aquesta vila e jurats de aquella feta may empero fins avuy de e sobre les dites coses he haguda vostra resposta per la qual causa jatsia yo e mon consell siam constituhits en gran perplex e molta congoixa noresmenys so vuy en major com la mateixa hora que per mi e lo veguer es stada donada la resposta per vosaltres a mi tramesa als qui aquella nos havien feta lo jurat de Çaragoça ab laltre embaxador en e per nom en la requesta expressats e continuats han presentat a mi una altra requesta de la qual vos trames lo trellat per ells a mi donat feta per mi resposta de paraula de consell de micer Stopinya com yo prenia lo dit trellat per ells a mi donat dissentint expressament en totes e sengles coses en la requesta per ells a nosaltres feta si e en quant fessen o eren vistes fer contra lo dit Principat e sa empresa allargantse lo dit jurat de paraula ultra les coses contengudes en la dita requesta com attes que yo tenia aquesta vila e castell contra voluntat e mal grat del Senyor Rey e prejudici gran dels furs e libertats de Arago que ell en nom del dit Senyor e diputats del regne me requeria a mi e a mossen lo veguer e per part de la ciutat fessem les coses en la dita requesta contengudes ab la qual yo he respost me maravell molt de ell en lo que dehia de yo tenir la vila contra voluntat e malgrat del dit Senyor com aquell yo en nom del dit Principat qui la te e la vol tenir per lo dit Senyor la haja haguda e no en altra manera. E axi per tots aquests actes e encara de e sobre les demandes per mi fetes ab la present e altres puixam delliberar e provehir es stat delliberat vos spatxas correu pregantvos que en totes aquestes coses vos placia pensar delliberar e provehir e sobre tot de vostres delliberacions e provisions a mi scriure. Ab la present vos tramet trellats de letres del Senyor Rey trameses a mi e als jurats de Çaragoça sobre la entrada del conestable de Navarra e com per aquell e no per altre lo dit Senyor ajusta gent darmes e mes de una letra de creença dels diputats del regne de Arago feta als dits embaixadors de
Çaragoça la qual explicada no es stat pus sino oblacio de la dita requesta. E la Sancta Trinitat sia vostra proteccio e guarda. De Fraga a VIII de març any Mil CCCCLXI. - A vostra honor prest lo comte de Modica.

Por causa de la detencion del Illustre Senyor Princep fillo del Serenissimo Senyor Rey nuestro Senyor vos muy egregio senyor don Johan de Cabrera comte de Modica capitan general del exercito e armada del Principado de Cathalunya e vos muy magnifico mossen Arnau Guillem Pastor regent la vegueria de la ciutat de Barchinona pretendeys haver entrado en el regno de Aragon e demandado passatge a la villa de Fraga qui notoriament es dentro los limites del regno de Aragon e fuera del Principado de Cathalunya e limites de aquell haveys entrado en aquella e occupado el castello e aquella con el dicho castiello teneys e guardays diez dias a mas ja passados contra voluntat del Senyor Rey e contra los privilegios e libertades del regno de Aragon e en gran danyo e prejudicio de la dita villa. E por quanto a vos ditos senyor Comte Capitan Regent la dita vegueria e a vos muy redubtable don Jofre vezcomte de Rochaberti don fray Franci Oliver comendador de Torres mossen Miguel de Boixadors cavallero En Francesch Cescorts ciutadano de Barchinona e a todo vuestro honorable consello e
exercito assi por letras patentes como en otra manera sea notorio e manifesto el dito Illustre Senyor Princep no seyer detenido ante seyer liberado de la dita detencion e star en su plena e francha libertad e facultat de fazer de si lo que quiere e faze su via recta con la lllustrissima Senyora Reyna a la ciudat de Barchinona e miercoles que se contava a quatro del present mes de março del anyo Mil CCCCLXI el dicho lllustrissimo Senyor Princep seyer en el dito Principado de Cathalunya e en la ciudad de Tortosa e por consiguent et alias vos dito senyor Capitan e Regent la dita vegueria con el dito exercito e armada no dever aturar ni estar en la dita vila de Fraga ni detener el castiello de aquella occupados en desservicio del Senyor Rey e contra los privilegios fueros e libertades del
regno de Aragon. Por tanto Lorenç Dalgas e Anthon DangusoIis ciutadanos e missatgeros de la ciudad de Çaragoça en nombre e voz de los diputados del dito regno de Aragon e en aquella mellor forma modo e manera que pueden e deven non consentiendo en los actos por vosotros feytos ante a daquellos expressament contra diziendo et con expressa protestacion que por la entrada que se dize haver feyto en la villa de Fraga occupacion e detencion del castiello e de aquella no sea fecho prejudicio al regno de Aragon privilegios fueros e libertades de aquell requieren a vos ditos senyores Capitan e Regent la dita vegueria e a los de vuestro consello a todos aquellos a qui las cosas suso ditas e infrascriptas toquan e toquar pueden que de continent e sin dilacion alguna relexedes la dita villa e castiello liberos e expeditos a servicio del Senyor Rey de quien son e vos vajades de aquellos e con todo vuestro exercito e armada vos tornedes al dito Principado de Cathalunya sin fazer danyo ni prejudicio a la dita villa e habitadores de aquella. En otra manera los ditos exponientes con aquella honor e reverencia que conviene protestan contra vuestras personas e bienes e de cada uno de vos e contra el
dito Principado do Cathalunya e singulares de aquell e vuestros bienes e suyos e de cada uno e qualquiere de vos del crebamiento de las libertades fueros e privilegios del dito regno de Aragon expensas dampnatges e interesses e de todo su dreyto plenario e de todas e cada unas otras cosas de las quales los ditos sus principales e el dito regno e diputados de aquell puedan e devan requerir e protestar. Requiriendo a vos Arnau Carni notario desto fagaes carta publica.
Sig+num mei Arnaldi Carni notarii publici et habitatoris ville Frage Regiaque auctoritate generalis per totam terram et dominacionem lllustrissimi domini Regis Aragonum qui hujusmodi copiam a sua originali requisicionis cedula per me receptam et testificatam mea propria manu extraxi et cum eadem bene veridice et prout melius potui comprobavi et meo solito artis notarie signo in premissorum fidem et testimonium signavi.

Al egregi noble magnifichs e amats nostres lo comte de Modica e vezcomte de Rochaberti.
Lo Rey.
Egregi noble magnifichs e amats nostres. Per letres que havem rebudes de mossen Pierres de Peralta e del alcayt de Mallen (Mallén) les quals vos seran mostrades per los missatgers de aquesta ciutat als quals les remetem e per altres vies som certificats de la entrada que volen fer en aquest regne gents de armes e de peu del regne de Castella e ab ells lo conestable de Navarra apres de esser be certificats de la delliurança del Illustre Princep nostre fill per resistir a les quals e no per altra alguna causa nos fem ajustar alguns de peu e de cavall e ab la ajuda de nostre Senyor farem nostre poder de resistirlos e vedar que dan algu per ells no sia fet. Notificantvosho perque sapiau la causa del dit ajust. Amprar vos hiem ab aqueixes gents en aquest cas nos servisseu pera resistir les dites gents de Castella mas perque sabem vosaltres stau a ordinacio de diputats de Cathalunya havem provehit a ells sia significat axi mateix. Dada en Çaragoça a VlI de març any Mil CCCCLXI. - Rex Johannes.

A la sacra Majestat.
Sacra Majestat.
Sus agora son venidas nuestras *assoras e aun mas havemos havido por la via de Tudela avis como los castillanos de Alfaro e Calaorra son partidos faziendo esta via e dizen que son fasta mil e CC de caballo e IIII ... mero de tres mil peones. Notificolo a la vuestra Altesa e mandeme. Acrecente Dios vuestro stado con longamento de vida en honra Amen. De Mallen a VII de março de LXI. - Sacra Majestat – Quien besa vuestros pies e manos humilmente Martin Vicens.

A los amados nuestros Lorenç Dalgas jurado e Anthon Dangusolis missatgeros de la ciudat de Çaragoça.
El Rey.
Amados nuestros. Recebido havemos vuestra letra e aquella vista somos stado maravillado que tal nueva como vos scribides haja venido al capitan como no sea verdat ni nuestra intencion no ha seido ni es tal e por tanto diredes al dicho capitan e otros que ahi son que bien es verdad que luego como nos supimos que aqueixa villa de Fraga era entrada e ellos querian passar mas adelante mandamos plegar la dicha gente del condado de Ribagorça e otros para resistir que no passassen mas adelant e despues aqua se son assi aplegados. Empero que nuestra intencion e voluntat no es de fazer movimiento alguno ni nos ni la dicha gente del condado ni otros algunos e que desto pueden bien vivir seguro sin recelo alguno axi como ja por otra vos havemos scripto. De Çaragoça a VII de março del any Mil CCCCLXI. - El Rey Johan (se lee Juhan).
Despues de fecha la present havemos recibido estas dos letras que seran dentro la present por las quales e muchas otras vias somos avisado que la gente castellana de la fronteta se mueve para entrar en este regno por la qual razon nos conviene fazer preparatorios de gentes para resistirles. Porque sera necessario luego lo comuniquedes todo al capitan porque no se piensen que para otro fin plegamos la dicha gente e que ell dicho capitan lo scriva e notifique luego a la XXVIIa porque sean avisados dello. Dada ut supra. - El Rey Johan.

Al muy egregio e magnificos senyores el comte de Modica capitan de la gent del Principado de Cathalunya e su consello.
Muy egregio e magnificos senyores. Sobre algunas cosas concernentes honor concordia e benavenir de aqueste regno e de aqueixe Principado e de todos los subditos e senyorios del Senyor Rey havemos scripto e informado largament de nuestra intencion a los magnificos don Lorenç Dalgas e don Anthon Dangusolis missatgeros de la ciudat de Çaragoça qui abi son presentes para que aquellas a vosotros expliquen. Rogamosvos quanto mas podemos que a los ditos missatgeros querades dar fe e creença en todo aquello que de part nuestra vos explicaran e en aquello fazer segund de vosotros se spera a honor bien e util de todo el universo. E sea nuestro Senyor vuestro director. De
Çaragoça a VI dias de março anyo de Mil CCCC sexanta uno. - A vuestro honor parellados los diputados del regno de Aragon.

A los amados e fieles nuestros Lorenç Dalgas jurado e Anthon de Angusolis ciudadanos missatgeros de la ciudat de Çaragoça.
El Rey.
Amados e fieles nuestros. Vuestra letra de cincho del present havemos recebido la qual vista tenemos vos en servicio los avisos en aquella contenidos e no menos el buen recaldo por vosotros dado en el cargo que vos es a comodo e no dubdamos que la presencia de vosotros de la part de lla no haja fecho gran provecho en enviar danyos novidades e inconvenientes. Quanto a lo que se dize de nos haver mandado poner capitanes en Monçon Tamarit e Barbastro verdat es que por causa de la fama puesta que la gent que estaba en Fraga entendia passar mes avant por nos fue dado cargo al comendador de Muntçon mossen Gerau Dezpese a Palafolls que ajuntassen la mas gente que podiessen daquellas comarchas para defender e resistir si al caso lo requeria jamas empero nos es stada ni es la intencion nuestra que no moviendose ne fazendo otras novidades los que alla son las gentes nuestras las huviessen de fazer e senyaladament daviemos e devemos creer que pues la persona del Principe nuestro figo era e es dellibra e constituhida en su plena libertad devia e deve cessar toda occasion de la qual otras novidades seguir se pudiessen. Todavia hauremos por bien que vos detengays en aqueixa villa de present que vuestra presencia no pueda sino mucho aprovechar. Avisandovos siempre de que quiera que succeira. Dada en Çaragoça a VI dias de março del anyo Mil CCCCLXI. - Rex Johanes.

A mos senyors molt reverend honorables e de gran saviesa los deputats del Principat de Cathalunya.
Mossenyors molt reverend e honorables. En continent fuy aci fiu publicar la crida per vostres reverencia e honorables savieses ordenada de exequutar vostres delliberacions e no mal dir de aquelles sots pena de mort et cetera. E axi publicament e solemne es stada feta la preconitzacio per tots los lochs acustumats la qual per molts es stada comendada e no poden los pobles callarse la seguretat quels par necessaria ara mes que james axi de vostres persones e consell com encara de tot lo Principat en cas que lo Senyor Rey venga. Als quals yo he respost que podem creure que tant savies persones com sou vosaltres ab vostre consell hi provehireu per forma que sera laor de Deu honor e servey del Senyor Rey e seguretat de tots los poblats en Io dit Principat e axi es ma ferma sperança. Resta que si algunes coses manaran vostres reverencies e honorables savieses so tots temps promte en lo obeir. Pregant lo Altisme vos vulla conservar e de mal apartar Amen. En Vich a VI de març. - De vostres reverencia e honorables savieses humil servidor Pau Alamany canonge e diputat local de Vich.

Als molt reverend honorables e de molt gran saviesa senyors los diputats del General de Cathalunya.
Molt reverend honorables e de molt gran saviesa senyors. Per ma absencia apres ma venguda he vist que a mon loctinent seria stada liurada una vostra letra closa e segellada sots data de XXIIII de febrer proppassat inclusa dins aquella una crida ab la qual vostra letra es stat manat lo veguer fos request fes publicar la dita crida e ell e los altres oficials tinguessen e observassen lo guiatge juxta forma de aquell e que fos donat orde dels cent homens de que En Pujol e En Monrodon han pres carrech fossen desempatxats e anassen aqui e si hi havia mester bestreta que En Galceran Prat la faria. E encontinent lo dit mon lochtinent feu la dita requesta al veguer e prest lo guiatge fou publicat e los dits Pujol e Monrodon sollicitats donassen presta expedicio e execucio en lo carrech que havien pres dels cent homens e prestamenl so stat en aquesta ciutat e molt congoixats los dits Pujol e Monrodon ab bon compliment fossen ab vostres molt gran reverencies en tant que dijous proppassat lo dit Monrodon e lo dia de vuy lo dit Pujol ab cert nombre de gent armada son partits de aquesta ciutat fahent la via de vostra ciutat. E per tant que vostres molt grans reverencies plenament sien informades de la dita gent armada que los dits Pujol e Monrodon partexen de aquesta ciutat vos tramet nomina de cascu e quina quantitat de diners ha presa tots bestrets per lo dit Galceran Prat e fermades apoques en poder del notari de mon ofici ab memorial dins la present interclus. E per semblant en vigor de una altra letra vostra a mi liurada ensemps ab ordinacio de una crida sobre tenir complire observar qualsevol delliberacions instruccions e altres provisions que manades e injungides per vostres grans reverencies seran e de no maldir impugnar contradir improvar o en altra manera mal parlar o contrafer de vostres delliberacions e altres actes encontinent per ma requesta lo veguer la ha manada publicar. E conserveus molt reverend honorables e de molt gran saviesa senyors la Trinitat Sancta en la sua divinal gracia. Scrita en Vich dissapte a nit a VII de març any Mil CCCCLXI. - A tots vostres manaments e ordinacions prest quis recomana en vostra gracia lo diputat de Vich.

Als molt reverend magnifichs e de gran providencia senyors los diputats del General del Principat de Cathalunya.
Molt reverend magnifichs e de gran providencia senyors. Lo consell de aquesta ciutat ha constituhits e creats sindichs al honorables micer Luis Cirera licenciat en leys paher lany present mossen Thomas de Carcassona cavaller En Bernat Navarra En Johan Alfageri e micer Berthomeu Maull doctor en leys ciutadans de aquesta ciutat e aço sens revocacio dels honorables En Fancesch del Bosch En Johan Agullo e micer Anthoni Riquer doctor en leys ciutadans de la dita ciutat sindichs ja en dies passats per aquesta ciutat constituhits e aquells remet aqui per entrevenir en aqueix consell e altres actes tochants los negocis del lllustrissimo Senyor don Charles Primogenit e benavenir repos e tranquill stat del Principat de Cathalunya e de present en aqueixa casa occorrents. E son dits sindichs a ple informats. Placiaus donar fe e creença als damunt nomenats sindichs de aquesta ciutat en tot ço e quant a vostres reverencia e magnifichs per part nostra per dits sindichs sera explicat. E sia molt reverend nobles magnifichs e de gran providencia senyors lo beneyt Jhesus vostre director e protector. De Leyda a V de març any Mil CCCCLXI. - A vostres beneplacits e honor prests los pahers e prohomens de la ciutat de Leyda.

Als magnifichs e savis mossenyors los embaixadors del Principat de Cathalunya a la Senyora Reyna destinats.
Magnifichs e molt savis mossenyors. Rebuda havem vostra letra per la qual nos certificau la lllustrissima Senyora Reyna fahent resposta a nostra supplicacio per miga de vosaltres feta havervos dit esser contente no entrar en la present ciutat pero que vendria a Sent Boy e aqui se detendria per alguns dies et cetera. Havem haguda admiracio com la tal resposta de la sua Altesa es passada sens altres replicats que en la dita vostra letra son contenguts la qual es vista innuir haver prou que la dita lllustrissima Senyora solament vinga en Sent Boy. E per quant la venguda e stada en Sent Boy porta aquells mateixs perills e inconvenients que fahia la entrada aci e encara molt mes e specialment que la aturada de la dita Senyora no seria sens gran nota de nosaltres e de aquesta ciutat com star la sua Altesa en tal loch no capaç e tan vehi a aquesta ciutat seria cosa molt notadora a desservey de la sua Altesa e poch honor de tots per tant volent nosaltres molt attentament guardar lo honor e servey de la Majestat del Senyor Rey e de la sua Altesa e no oblidar lo dever nostre havem delliberat consellar e supplicar la sua Excellencia sia sa merce ordonar e provehir no acostarse de Vilafrancha ença e aço de nostra part li consellareu eus pregam ne suppliqueu afectuosament la sua Altesa haventvos en aço talment que no se haja a dir que partits de açi siau en res alterats obrant e fahent per manera que lo efecte de aquest consell e delliberacio nostra sien obtenguts. E poreu dir a la sua Altesa aço esser granment son servey lo que per experiencia prest trobara car dins pochs dies Deus volent seran les coses molt millor ordonades e compostes a honor e servey de la Majestat del Senyor Rey e de la sua Excellencia e benefici e repos de aquest Principat. E supplicareu e instareu lo lllustrissim Senyor Primogenit li placia accelerar e cuytar la sua venguda per poder delliberar en les coses que occorren. Lo Sant Sperit magnifichs e savis senyors sia en guarda vostra. Dada en Barchinona a X de març any Mil CCCCLXI. - A. P. abat de Montserrat. - Los diputats del General de Cathalunya e consell en virtut de la comissio de la cort elegit e assignat a vostra honor prests.