Iacobus, Rex Maioric, noverint vniuersi,

NOVERINT
vniuersi quod cum nonnullis tam officialibus Nostri Iacobi Dei
gratia Regis Maioricarum Comitis Rosilionis &
Ceritaniae, & Domini montis Pesulani quod Creditoribus,
& debitoribus indubium verteretur, quae debita intelligamus
elongare in perpetuum statuimus, quod non intendimus aliquas de suis
debitis elongare licet litteram concesserimus elongamenti nisi
assecuret, quod in fine elongamenti soluat debita de quibus eum
elongauimus sit ascecuratum intendimus elongare debita de quibus iam
elongamenta extiterunt nisi in littera dicti elongamenti de primo
elongamento specialiter sit facta mentio, nec de debitis ratione
hereditatis paternae (parernae), vel maternae, nec de debitis,
quae debentur ratione dotis, vel legatorum nec de debitis quae
debentur ex varijs personis extra nostram iurisdictionem, nec de
alimentis siqua debent praestari aliquibus personis,
nec etiam de debitis per quibus iam pignora sunt tradita per eum
creditoribus suis nec de debitis, quae debent ratione emptionis quam
fecerint de aliqua re mobili, si illam rem mobilem penes se habeant,
nec de debitis quae habent ratione Curiae, vel tutelae, vel
manumissionis, vel executionis testamenti alicuius, nec de deposito
seu comanda si in instrumento depositi; seu comandae non fuerint dies
solutionis apposita, & fideiussor constitutus nec de debitis,
quae debentur ex aliquo per eum commisso, nec de debitis de quibus
iam fuerit lata sententia; & transiuerit in rem iudicatam; nec de
debitis quae debentur pro loguerijs nunciorum, seu domorum, vel
ratione rerum comestibilium, nec etiam intendimus elongare si
creditor cuius est debitum, est ita inops, (inopia)
quod ipse debitor habeat melius paratum soluere in rebus mobilibus
quod sui creditores nisi debitis in rebus mobilibus in litera vra
(la r con virgulilla) elongamenti mentionetur, nec etiam
intendimus elongare si habeat mobilia ex quibus valeat satisfacere
suis creditoribus, exceptis libris, & bestijs aratorijs, &
instrumentis aratorijs, & equitarijs suis, & alumni, &
pannis lectorum, vasis vinarijs., & vtensilibus domus seu
hospitij, & exceptis vestibus uis,
& vxoris, & familiaa suae, quam nostram Ordinationem Nos
Iacobus Dei gratia Rex Maioric. in praedictis in perpetuum
inuiolabiliter praecepimus obseruari.

Morella, 1251, enero, Jaime I

1251, gener 19. Morella

Jaume I regula la forma de neteja, conservació i reparació de les séquies i els assuts del terme de València.

Jaime I regula la forma de limpieza, conservación y reparación de las acequias y los azudes del término de Valencia.
Chapurriau: Jaime o Jaume primé regule la forma de llimpiesa, conservassió y reparassió de les séquies y los assuts del terme de Valénsia. 

Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria. Còdex 9 de la Casa Reial, ff. 12v-13r. Còpia simple de principis del segle XIV

V. Garcia Edo. Llibre de Privilegis de València. València 1988, doc. 28

Noverint universi, quod nos Iacobus, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani, per nos et nostros concedimus et statuimus imperpetuum, quod cequiarum condiciones sive cequiarii civitatis Valencie et eius termini, semel in anno de solo ad solum ex toto et funditus purgent cequias, et ultra dictam purgacionem purgent eas de erbis semel quolibet anno, et non redeant ad aquam in cequiis quousque iurati vel eorum substituti viderint si sufficienter cequie fuerint mundate modo predicto, et semel in anno faciant brachallos mundari de solo ad solum, ab heredibus habentibus hereditates contiguas ipsi bracallis.

Et per quod partitores omnes aquarum faciant et rehedificent ipsi cequiarii secundum modum statutum et forman pristinam, et quod pontes, per quos non transierint aliqui, nisi habentes hereditatum, faciant rehedificari ab heredibus hereditatum ad quas hitur ad pontes ipsos, et quod rupturas cequiarum rehedificent cequiarum, secundum modum et formam et statutum pristinum.

Et si rupta fuerit resclosa reparent eam ipsi cequarii infra octo dies in estate, secundum formam, statutum ad modum pristinum, et non accipiant a fanechatas ortorum vel vinearum, nisi secundum quantitatem iovatarum in quibus panis seminatur, et in vendiote cequiarum que facta fuerit eis simper exprimatur quantum debeant accipere pro qualibet iovata terre ab illis, et que cequias vel cequiarum filiarías diruent vel aliqua dimitent ire indebite, et non redierunt aquam ad matrem tempore quo debuerint, sive non fuerint eis necessaria, exigant et extorquiant penas constitutas in consuetudine, et distringant hereditarios quod mundent braccallos semel in anno et nisi infra diem cequiariis eis assignata mundaverint, cequiarii mundent eosdem braçallos et habeant heredibus duplum mundacionis.

Et si hereditarius qui regabit vel non rigaverit vel alias proiceret aquam in viis, solvat V solidos et restituat dampna passo quadam fuerint transeuntibus vel quibuslibet aliis hereditari cum distringant et pignorent, ad cognicionem iuratorum et sine curia, cequiarium, si non miserit aquam sufficientem in cequiam, dum possit eam accipere et invenire in Godalaviar.

Et si non mundaverit cequiam de solo ad solum et de erbis pro ut supradicitur, et sic mundata, si non hostenderint, et eam iuratis antequam redeant aquam in marem.

Et si non fecerint mundari braçallos, sicut dictum est.

Et si non prohibuerit quod non effundatur aqua in viis publicis.

Et si non reffecerit franctionis et partitores aquarum modo predicto.

Cequiarii in super qui cequiam extrahent de encanto vel alias cequiarum detentores, iurent et obligent bona sua antequam recipient cequias, ut faciant et compleant et compleri faciant omnia supradicta.

Datum Morelle, XIIII kalendas febroarii anno Nativitatis Domini Mº. CCº. quinquagesimo.

Signum Iacobi Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli, et domini Montispesulani.

Testes sunt, Petrus Cornelli, Carrocius Alaman, Guillelmus de Montecatheno, Guillelmus de Angularia, Ferrarius Garces de Roda.

Signum Guillelmi ça Rocha, qui mandato domini Regis pro Guillelmo Scribe notario suo, hec scribi fecit loco die et anno prefixis.

Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I -http://www.jaumeprimer.uji.es
Document nº 001865